Berlijn | BVG reclame: De stad van de liefde

Het was een typisch Wilmersdorf-gevoel: een paar mussen vochten om de kruimels van een stokbrood, maar over het algemeen was de sfeer vredig voor het Franse restaurant aan de Leon-Jessel-Platz. Men noemt het ook wel Pilz-Platz vanwege de fontein in de vorm van een grote stenen paddenstoel. Het water kabbelde rustgevend. De paté Paysan had goed gesmaakt. Het oranje van een vuilnisbak gloeide in de avondzon. En ik had zin om over het plein te schreeuwen: "Laten we Parijs vergeten! Berlijn is de stad van de liefde!"

Het was niet alleen de kleur van de prullenbak die mijn hart verwarmde. "Bin loves you" staat er in het wit op een oranje achtergrond. Daarachter een hart als een uitroepteken. Een stad waar zelfs de containers voor wat we weggooien in staat zijn tot liefde – hoe kan dat overtroffen worden?

Vorig jaar hoorde ik dat de kleur oranje als anti-geweld wordt beschouwd. De reden voor deze informatie was het tegenovergestelde van liefde: geweld tegen vrouwen. Het district Marzahn-Hellersdorf heeft opnieuw een oranje bankje tegen geweld tegen vrouwen geplaatst. "Hellersdorf zegt nee tegen geweld" staat er op. Er is ook een QR-code die rechtstreeks naar hulp- en ondersteuningsdiensten voor vrouwen leidt.

Ook al zijn mensen in Berlijn dol op emmers: "40 procent van de vrouwen in heel Duitsland heeft sinds hun zestiende te maken gehad met fysiek geweld – en dat is nog niet eens het absolute minimum", legde districtsburgemeester Nadja Zivkovic (CDU) uit, die ook uitlegde waarom hulp belangrijk is. "Geweld tegen vrouwen kent vele vormen, van lastiggevallen worden op straat tot geslagen worden in de woonkamer. En waar vrouwen en moeders worden geslagen, worden kinderen en hele gezinnen vaak ook door geweld getroffen", zegt ze.

Een stad waar zelfs de verpakkingen van wat wij weggooien in staat zijn tot liefde – hoe kan dat overtroffen worden?

Het Federaal Bureau voor Gezinszaken en Maatschappelijke Zaken beweert dat de bankencampagne in 2021 in het district Rhein-Sieg is gestart en dat andere steden en gemeenten in het hele land zich daarna hebben aangesloten. We hebben een Rijnlandse campagne in Berlijn gekopieerd. Niet echt, toch? Maar er is nog een ander verhaal over de oranje banken: er staat dat Zonta, de internationale vrouwenserviceclub, het idee voor de symbolische zitplaatsen heeft bedacht. Serviceclub betekent dat Zonta zoiets is als de Lions Club of de Rotarian Club – maar dan voor vrouwen. Met andere woorden, mensen die solidariteit simuleren om zich goed te voelen en dat vieren met gezellige clubavonden.

Zonta had het idee om gebouwen oranje te verlichten om aandacht te vestigen op vrouwenrechten. Toen kwamen de coronapandemie en de energiecrisis – dat was hét moment om na te denken over iets nieuws. Het moest iets duurzaams zijn, iets dat niet zomaar uitgezet kon worden. Zo kwam Zonta op het idee voor de oranje banken. New York – dat klinkt absoluut beter dan Rijnland. En oranje beter dan mokkamousse, matchagroen, botergeel, kurkuma, aubergine en viooltjes (een mix van grijs en beige) – de kleuren die een modeblad net ongelooflijk trendy had verklaard. Een liefde voor oranje is in dat opzicht ronduit ouderwets.

Hoewel: Liefde draagt ook geel in Berlijn: "Omdat we van je houden" is de naam van de socialemedia-accounts van de BVG, ons geliefde Berlijnse openbaarvervoersbedrijf. En zelfs als je deze liefde niet altijd opmerkt in het dagelijks leven, in vertraagde bussen, volle trams en smoezelige metrostations, is ze er, je kunt haar op de een of andere manier voelen. Net zoals Wolf Biermann de liefde van het Centraal Comité van de SED voelde en beschreef in zijn lied "That Makes Me Popular": "En als je me in de vriezer opsluit: ik voel me er goed bij. In elke graad van kou voel ik de zorg van de partij. In elke emmer aarde voel ik de liefde van het Centraal Comité. Tegen het hele 11e Plenum zeg ik twaalf keer: Ja! Hoera!"

Het idee van liefde ontstond tien jaar geleden voor het eerst bij de BVG – of beter gezegd, bij het bureau GUD Berlin GmbH. Het bureau heeft hiervoor verschillende prijzen gewonnen, waaronder de gouden "German Brand Award" in 2016. "Hoe kan een openbaarvervoersbedrijf de harten van zijn reizigers bereiken?" Dat was de eerste vraag. GUD, zo legt het uit, koos voor de BVG en haar campagne "#weilwirdichlieben" de volgende strategie: "1. Polariseren: met de uitspraak 'Omdat we van je houden.' 2. Een doel stellen: gebruik een hashtag. 3. Netwerken: crossmediaal. 4. Vermaken en informeren: zelfspot, met hart en ziel." En toen gebeurde wat de marketingstrategen hadden voorspeld: "De verwachte shitstorm was binnen zeer korte tijd omgeslagen – met als resultaat een aanzienlijk verbeterde imagowaarde."

De jury van de "German Brand Award" vond dit fantastisch, want: "Het imago van openbaarvervoerbedrijven is over het algemeen niet best. Talloze campagnes zijn voorbijgegaan zonder dat er echt iets is veranderd." De BVG-campagne is compleet anders. "De frisse, brutale en heerlijk zelfironische campagne laat een BVG zien die zichzelf op een sympathieke manier op de hak neemt en daarmee precies de juiste toon raakt, vooral bij jongeren – hoogtepunt is de virale videohit 'I don't care' – maar die ook ouderen waarschijnlijk zal aanspreken." En: "Dat ondanks alle humor kerncompetenties, diensten en overige informatie helder en to the point worden gecommuniceerd, getuigt van een weloverwogen strategie die – bij nadere beschouwing – eigenlijk niet zo gek is als ze op het eerste gezicht lijkt."

De liefde in het geel is zeker langdurig – en de laatste tijd is ze niet meer te stoppen. Sinds begin mei kan iedereen die "opzettelijk" de deuren van metro's, trams of bussen open laat staan en daarmee de dienstregeling vertraagt, een boete van 50 euro verwachten. Zo'n drie miljoen mensen reizen dagelijks met de metro, bus en tram van BVG. Ze zouden van elkaar moeten houden, maar BVG-bazen en de mensen die met het openbaar vervoer door de stad reizen, hebben soms verschillende ideeën over wat dat betekent. In de deuropening staan, zelfs als het bevel "Blijf alstublieft staan" al is gegeven en de rode lampjes knipperen, wordt door velen als een daad van liefdadigheid beschouwd wanneer ze zien dat iemand anders de trein probeert te halen.

De BVG vindt dit onaardig voor reizigers die al in de bus, trein of tram zitten. "Om een vlotte doorgang te garanderen en ervoor te zorgen dat alle reizigers veilig hun bestemming bereiken, is wederzijds respect van het grootste belang", aldus de BVG. Daarom is met ingang van 1 mei de volgende regel aan de gebruiksregels toegevoegd: "Wie opzettelijk deuren blokkeert en daardoor het sluitingsproces en vertrek vertraagt, riskeert een contractuele boete van € 50."

Elke keer dat de deuren open blijven staan, vertraagt dit het in- en uitstappen, met directe gevolgen voor de gehele lijnoperatie. Bovendien kan het blokkeren ervan "gevaarlijk zijn tijdens het sluitingsproces". Iedereen die na het deursignaal in de deurruimte blijft staan, loopt het risico bekneld te raken of gewond te raken. En toen voegde de BVG deze zin toe: "In het belang van een soepele gang van zaken en het huidige beleid van 'stabiliteit boven groei', vraagt de BVG alle passagiers om voorzichtigheid en ondersteuning bij snelle vertrekken." Dat klinkt nogal amoureus.