De mysterieuze rust op de aandelenmarkten

We raken aan veel dingen gewend. Dit verklaart mogelijk de kalmte van de kapitaalmarkt bij een, op zijn zachtst gezegd, ongewone gebeurtenis: de Amerikaanse president ontsloeg Federal Reserve-bankier Lisa Cook omdat ze valse verklaringen had afgelegd in een hypotheekaanvraag vóór haar tijd bij de Federal Reserve. Ze ontkent dit, en zelfs als het waar zou zijn, zou het waarschijnlijk moeilijk zijn om hieruit een schending van haar ambtsplicht af te leiden.

Donald Trump maakt er ook geen geheim van dat zijn voornaamste zorg het monetaire beleid is en de meerderheid in de Raad van Bestuur, het uitvoerend comité van de Fed. Hij heeft drie loyalisten in de zevenkoppige raad van bestuur geplaatst, en een opvolger van Cook zou hem de meerderheid geven voor zijn eis: snelle en aanzienlijke renteverlagingen – niet alleen de 0,25 procentpunt die voor september wordt verwacht.

Cook verdedigt zichzelf voor de rechtbank en stelt dat de wet slechts twee woorden bevat met betrekking tot het ontslag van een Fed-gouverneur: de president kan dit doen "met een goede reden". Volgens Cooks advocaten vallen meningsverschillen over monetair beleid er niet onder, evenmin als privé-zakelijke transacties van vóór de ambtstermijn.

Politieke invloed op de centrale bank is niets nieuws. Cook zelf werd geïnstalleerd door Trumps voorganger, Joe Biden, en ook hij streefde zijn eigen belangen na. Maar nooit eerder heeft een president zo direct ingegrepen en zo duidelijk een mandaat van de Fed ter discussie gesteld: voor Trump is inflatiebestrijding een bijzaak; alleen economische stimulering telt.

Vrijdagmiddag gepubliceerde inflatiecijfers lieten zien dat de zaken niet zo eenvoudig liggen. De PCE-index, die de consumentenprijzen (Persoonlijke Consumptie-Uitgaven) meet, bedroeg in juli 2,6 procent, terwijl de kernindex, exclusief de zeer volatiele voedsel- en energieprijzen, licht steeg tot 2,9 procent.

Net als de Europese Centrale Bank streeft de Fed naar een jaarlijkse inflatie van 2 procent, maar in tegenstelling tot de ECB is ze daar nog ver vandaan. Daarom zijn er in de VS enkele waarnemers die een verlaging van de belangrijkste rente in september niet als vanzelfsprekend beschouwen.

De aandelenmarkt reageerde vrijdag op de stijging van de PCE-kernrente met een lichte zwakte, waardoor de ruimte voor renteverlagingen afneemt.

Dit duwde de DAX ook onder de 24.000 punten vóór het weekend. De index schommelt al weken rond dit niveau en sloot de Xetra-handel van vrijdag net boven de 23.900 punten. Dit is een wankel beginpunt voor de nieuwe week: nog steeds hoog gezien de economische situatie, maar met een dalende trend.

Omdat de aandelenmarkt weinig dingen zo vreest als hoge rentes, zijn Trumps aanvallen op de onafhankelijkheid van de Federal Reserve tot nu toe met kalmte, misschien zelfs met enige welwillendheid, bekeken. De president wil immers lage rentes, geheel in het belang van beleggers.

Maar waarom de Amerikaanse staatsobligaties en de dollar ook grotendeels stil zijn, is een raadsel. Trump roept immers op tot een ruim monetair beleid zonder rekening te houden met inflatierisico's en zal dat beleid duidelijk handhaven – wanneer en hoe hij maar wil. Als de Fed dergelijke aankondigingen uit eigen beweging zou doen, zou er grote onrust ontstaan. Het logische gevolg zou zijn: hogere inflatieverwachtingen en bijgevolg dalende obligatiekoersen en stijgende rentes.

Maar tot nu toe is daar weinig van te merken. Het rendement op tienjarige Amerikaanse staatsobligaties blijft vrij stabiel op 4,2 procent, en ook de dollar is nauwelijks veranderd op € 1,17. Waarnemers in de VS wijzen erop dat de Fed een sterke instelling is en haar onafhankelijkheid zal bewijzen. Maar misschien ontbreekt het hen gewoon aan verbeeldingskracht. Hoe dan ook, het conflict rond de Fed blijft het grootste risico voor de kapitaalmarkt – ook voor aandelen.

Over grote risico's gesproken: Frankrijk. Premier François Bayrou zal op 8 september om een ​​motie van wantrouwen vragen en zal, gezien de huidige situatie, waarschijnlijk verliezen. Het verhaal van de Franse voorlopige regering zou inmiddels wel eens een boek kunnen vullen en waarschijnlijk een nieuw hoofdstuk krijgen.

De dringend noodzakelijke schuldreductie is ver weg en zou waarschijnlijk volledig uit het zicht verdwijnen als het Bayrou-kabinet zou vallen. Het rendement op tienjarige Franse staatsobligaties is dan ook gestegen naar 3,5 procent en de spread op Duitse staatsobligaties is gestegen naar 0,8 procentpunt – het hoogste niveau sinds april.

Het zijn dus niet alleen de Amerikaanse politiek die de DAX van zijn hoogtepunt kunnen doen kelderen.

Stefan Winter is senior zakelijk redacteur bij RND. Hij schrijft wekelijks over de aandelenmarkt, financiële markten, de stijging en daling van aandelenkoersen – en de bedrijven erachter.