Breed scala: Update MS-therapie

Sinds 2020 hebben zes nieuwe medicijnen de behandelingsmogelijkheden voor multiple sclerose (MS) verrijkt. Ze verstoren ook het immuunsysteem en kunnen bijwerkingen veroorzaken. Naast neurologen zijn ook apothekers hier gewild.

Bij multiple sclerose worden de beschermende myelinelagen rond de zenuwuiteinden door auto-immuunprocessen aangevallen en afgebroken. / © Getty Images/koto_feja

"Dankzij sterk geïndividualiseerde farmacotherapie kunnen patiënten met multiple sclerose nu een leven leiden met weinig of nauwelijks zichtbare beperkingen", aldus professor dr. Gerd Bendas van de Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn in een lezing in de webinarserie DPhG@home. Toch is de diagnose MS voor de getroffenen nog steeds een grote schok, vooral omdat de auto-immuunziekte nog steeds ongeneeslijk is.

MS is de meest voorkomende chronische ontstekingsziekte van het centrale zenuwstelsel in Europa. In Duitsland zijn naar schatting 280.000 mensen getroffen, meldt Bendas. Jongeren tussen de 20 en 40 jaar werden er vaak door getroffen, vrouwen vaker dan mannen.

"De oorzaak van het ontstaan van de auto-immuunziekte is nog steeds slechts gedeeltelijk bekend", zegt de apotheker. Het is bekend dat overgeactiveerde T- en B-lymfocyten het centrale zenuwstelsel (hersenen en beenmerg) binnendringen en paradoxaal genoeg de myelineschede van de axonen aanvallen. Hierdoor ontstaan meerdere ontstekingsprocessen, die vaak in recidiverende fasen verlopen. Tijdens rustperiodes probeert het lichaam deze ontstekingsgebieden te genezen, wat gepaard gaat met littekenvorming (sclerotherapie).

Pharmakon verschijnt zes keer per jaar. Elk nummer heeft een specifieke focus en wordt vanuit verschillende perspectieven belicht. / © Avoxa

Bij ongeveer 90 procent van de patiënten begint de ziekte met een terugkerend-remitting verloop (Relapsing Remitting Multiple Sclerosis, RRMS). De ontstekingsaanvallen duren voort totdat ze klinisch zichtbaar worden, maar zakken daarna weer af tot onder een klinische drempelwaarde. "Er wordt al jaren over gesproken dat de ziekte bij RRMS-patiënten progressie vertoont, zelfs onafhankelijk van terugvallen", aldus Bendas. Er wordt dan gesproken van sluimerende MS (Progression Independent of Relapse Activity, PIRA).

Bij veel patiënten ontwikkelt RRMS zich binnen ongeveer 10 tot 15 jaar tot secundair progressieve MS (SPMS). Bij deze vorm van de ziekte blijft er na de aanvallen nog restactiviteit over. Bij ongeveer 10 procent van de patiënten is er vanaf het begin sprake van geleidelijk progressieve, primair progressieve MS (PPMS). Dat wil zeggen dat de ziekte vanaf het begin langzaam verslechtert, zonder duidelijke terugvallen.