Nieuw preventief zorgaanbod: snelle hartcontrole in het Universitair Ziekenhuis Frankfurt

Sinds enkele dagen staat er aan de linkerkant van de grote inkomhal van het universitair ziekenhuis een stand waar iedere patiënt of bezoeker terechtkan voor een snelle hartcontrole. Wat de “Screening Cube” in slechts enkele minuten oplevert, is een compilatie van gezondheidsgegevens die kunnen wijzen op mogelijke hart- en vaatziekten. De gratis dienst van de Finse start-up Medicube X, mede ontwikkeld door het universitair ziekenhuis, is pas de tweede in zijn soort in Duitsland. Het is verrassend eenvoudig te gebruiken en levert een groot aantal waarden op die in een dokterspraktijk nauwkeuriger, maar omslachtiger, zouden worden verzameld. Maar dit is een eerste inschatting.

Iedereen die plaatsneemt in de cabine, moet een aantal vragen beantwoorden, waarna de bloeddruk, ademhalingsfrequentie, het gewicht en de zuurstofsaturatie worden gemeten. Hierna volgt een ECG, waarbij u alleen uw handen op het apparaat hoeft te plaatsen. Een zogenaamde AGE-reader meet met behulp van infraroodstraling hoeveel suiker-eiwitverbindingen zich in de huid hebben opgehoopt, wat aanwijzingen kan geven over diabetes en vaatziekten. De resultaten van alle metingen worden met één druk op de knop aan de bezoeker verstrekt, net als een kassabon. Indien de waarden van de risicoanalyse opvallend verhoogd zijn, kan via de geprinte QR-code een afspraak gemaakt worden op de preventiepolikliniek cardiologie.

De drijvende kracht achter dit laagdrempelige aanbod is David Leistner, directeur van de kliniek Cardiologie van het Universitair Ziekenhuis. Hij is niet op zoek naar nieuwe patiënten op de kleine preventie-afdeling, maar wil ze zo lang mogelijk weghouden van het hartkatheterisatielaboratorium of de operatiekamer. Omdat de belasting van het hart meestal geleidelijk en ongemerkt toeneemt, zijn veel mensen zich niet bewust van de risico's die dit met zich meebrengt. Als het aan Leistner lag, zou hij overal in het land, in winkelcentra en metrostations, dergelijke laagdrempelige ‘screening cubes’ neerzetten om ook degenen te bereiken die alleen van horen zeggen van de preventieve screenings afweten.

Omdat er steeds meer oudere patiënten zijn die door steeds minder specialisten verzorgd hoeven te worden, is preventie belangrijker dan ooit om ervoor te zorgen dat mensen zo lang mogelijk gezond blijven. “We kunnen niet langer iedereen alles geven”, zei de cardioloog nuchter bij het introduceren van het meetstation. Voor de cardiologie, die het universitair ziekenhuis de komende jaren flink wil uitbreiden, betekent dit dat de behandelingen preciezer moeten worden: "Zodat we iedereen precies kunnen blijven geven wat hij of zij nodig heeft."

Het is in de toekomst niet mogelijk om medische diensten lukraak te verdelen, noch qua personeel, noch qua financiële middelen. De risico's voor de ritmegenerator van het lichaam liggen echter niet alleen in gebrek aan beweging, overgewicht, stress, slechte voeding en overmatig alcohol- en sigarettengebruik. Ze kunnen ook genetisch zijn en dus aanwezig zijn bij jonge, ogenschijnlijk gezonde mensen.

In het Centrum voor Gepersonaliseerde Geneeskunde, dat dit jaar zijn werkzaamheden in het Universitair Ziekenhuis is gestart, kan bij een erfelijke aanleg DNA uit bloedmonsters worden geanalyseerd om dergelijke risico's in een vroeg stadium te identificeren. Soms kan erger worden voorkomen, bijvoorbeeld door tijdig medicijnen in te zetten om het probleem aan te pakken.

Het nieuwe centrum, dat wordt beheerd door het Senckenberg Instituten voor Pathologie en Menselijke Genetica in samenwerking met de Kliniek voor Cardiologie en Angiologie en het Instituut voor Forensische Geneeskunde, combineert onderzoek en patiëntenzorg. Gepersonaliseerde geneeskunde maakt het mogelijk om therapieën aan te passen aan de individuele patiënt, legt Peter Wild, hoofd van het centrum, uit. Erfelijke aanleg en omgevingsfactoren, zoals leeftijd of structurele veranderingen in het hart, moeten samen in overweging worden genomen. Dit werkt het beste als specialisten uit verschillende disciplines als team samenwerken.

Vanaf juni beschikt de afdeling Hartgeneeskunde van het Universitair Ziekenhuis over een nieuwe computertomografiescanner met fotonentelling voor het beoordelen van cardiovasculaire risico's. Hierdoor zijn bijzonder gedetailleerde beelden mogelijk, doordat elk röntgenfoton dat door een patiënt gaat, wordt ‘geteld’. Met een lagere stralingsdosis dan bij conventionele CT-scanners is het mogelijk om zelfs de kleinste structuren en afzettingen in de slagaders te detecteren en te beoordelen, zegt Leistner.

Het apparaat wordt geleverd door Siemens Healthineers, waarmee het universitair ziekenhuis een verregaande samenwerking op het gebied van cardiologie is aangegaan. Daartoe behoort onder meer een geheel nieuw gebouw voor de afdeling hartkatheterisatie op de campus van het Universitair Medisch Centrum, dat de komende twee jaar in gebruik wordt genomen. Volgens Markus Jones, commercieel directeur van het Universitair Medisch Centrum, bedragen de totale kosten ongeveer 30 miljoen euro: "We investeren in de technische en structurele vernieuwing van onze afdeling cardiologie. Mijn dank gaat uit naar de deelstaat Hessen die deze investeringen mogelijk heeft gemaakt."

Het nieuwe centrum moet precisiegeneeskunde zo toegankelijk mogelijk maken voor patiënten, aldus Jürgen Graf, medisch directeur en voorzitter van de raad van bestuur van het Universitair Medisch Centrum Frankfurt. De samenwerking met Siemens Healthineers levert hieraan een belangrijke bijdrage, niet alleen door de vernieuwde infrastructuur, maar ook door gezamenlijke onderzoeksprojecten. Het Universitair Hartcentrum Frankfurt moet uitgroeien tot een toonaangevend centrum voor cardiologie in Europa.