Abril Zamora: “Op dit moment is het mijn plicht om het label ‘trans’ te dragen.”

April Zamora (Cerdanyola del Vallès, Barcelona, 43 jaar) begon al op 16-jarige leeftijd te werken in de reclamewereld, maar toen al droomde hij ervan om het in het theater te maken. Dit heeft ze onlangs bereikt met Orlando , de theaterbewerking van de roman van Virginia Woolf, geregisseerd door Marta Pazos in het National Dramatic Center. Het stuk, dat tot 8 juni in de María Guerrero te zien is, is een succes geworden voor zowel de critici als het publiek. "Ik kwam op mijn 21e naar Madrid voor dit verhaal", zegt Zamora, die in deze productie Woolf speelt en verantwoordelijk is voor het vertellen van de transitie van Orlando, een aantrekkelijke aristocraat die op een dag naar bed gaat en de volgende ochtend op magische wijze in een vrouw verandert.
"Sinds mijn transitie heb ik geen theater meer gedaan; dit is mijn eerste vrouwelijke theaterrol", geeft de actrice toe. In september keert ze terug op het podium in een nieuwe versie van de musical Cabaret in het Albéniz Theater in de hoofdstad, samen met het gezelschap Letsgo. Daar zal hij de rol van Emcee spelen, de ceremoniemeester van de Kit Kat Club.
Vragen. Heb je Orlando al gelezen?
Antwoord. Nee, ik had nog niets van Virginia Woolf gelezen. In eerste instantie leek Orlando mij een klein bot. Maar gaandeweg kwam ik meer in het verhaal en ontdekte ik steeds meer verbanden. Ik was er helemaal door gegrepen en verliefd op. Ik zou de show toch wel gedaan hebben, ook al had ik het niet leuk gevonden. We kunnen immers niet kiezen.
V. Moest je auditie doen om deze rol te krijgen?
R. Marta [Pazos] belde mij rechtstreeks en bood het mij aan. Ik zou me helemaal in ieder personage van het toneelstuk hebben gestort. Ik kom uit de theaterwereld, maar ik heb al jaren niet meer in het theater gewerkt.
P. Virginia Woolf was een zeer vrije vrouw, maar ook zeer gekweld. Kon je daar verbinding mee maken?
A. Ik denk dat er iets heel gekwelds is aan ons allemaal die in de kunstwereld werken. Ik denk echter niet dat je heel diep hoeft te graven om te zien dat iedereen zich op dit moment een beetje gekweld voelt. Het is erg moeilijk om nu in dit kapitalistische systeem te leven, waarin we alleen maar werken om torenhoge huur te kunnen betalen, niets doen en uitgeput thuiskomen. We genieten niet echt van onze vrije tijd, omdat we niets anders doen dan werken en proberen te rusten. Hoe kunnen we ons niet inleven in de storm die Virginia Woolf voelde ? Het is heel gemakkelijk om met haar mee te leven.
V. Het is heel gemakkelijk om in een rivier terecht te komen, met een schuilplaats vol stenen.
A. Dat is heel eenvoudig. Niet letterlijk, maar er zijn momenten waarop het heel moeilijk wordt. Ik laat graag de mooie kant van de dingen zien, want ook mij overkomen mooie dingen, en anderen zijn verantwoordelijk voor het laten zien van alle angstaanjagende dingen die er in de wereld gebeuren. Maar lieverd, soms wordt het heel moeilijk.
V. Waar vind je bescherming tegen deze vijandige wereld?
A. Bij simpele en alledaagse dingen, zoals wandelen met mijn honden; mensen ontmoeten die ik al een tijdje niet heb gezien; de films die mijn adolescentie kenmerkten opnieuw bekijken; of niet sociaal zijn. Ik vind het heerlijk om niet sociaal te zijn en me in huis te verstoppen.

P. Orlando , geschreven in 1928, spreekt over feminisme, gendervrijheid en identiteit… Bijna honderd jaar later bespreken we nog steeds dezelfde kwesties.
R. We bespreken ze meer dan ooit. Erger nog, we gaan achteruit . Een van de dingen die ik het mooist vind aan het stuk is wanneer Orlando, inmiddels een vrouw, in de spiegel kijkt en iets zegt als: “Niets is anders, alleen seks.” Het is geweldig hoe Virginia Woolf op zo'n eenvoudige manier uitlegt wat verandering is. Ik zou willen dat het zo snel mogelijk zou gebeuren, dat we niet meer zoveel belang aan deze dingen zouden hechten. Ik ben het zat om altijd het etiket 'trans' opgeplakt te krijgen, maar helaas moeten we het nu over dit onderwerp hebben.
P. Sterker nog, er zijn veel transvrouwen die dat label niet willen dragen.
R. Nee, dat wil ik wel. Op dit punt is het mijn plicht om het label ‘trans’ te dragen . Ik hoop dat er een tijd komt dat het niet meer belangrijk is. Maar we zijn op een punt beland, lieverd, waarop ze je armen of benen plotseling breken of je in de rivier gooien. Het is noodzakelijk om dit label te dragen, vooral zodat de nieuwe generaties zichzelf kunnen projecteren op anderen en alle duisternis kunnen wegnemen die ze over ons proberen te werpen.
P. Maar het is ook een last.
R. Ik verveel me, lieverd. Stel je voor dat je roodharig bent en dat iedereen alleen maar met jou over roodharige dingen praat. Het stoort me dat ik altijd het etiket ‘trans’ krijg, maar ik besef dat dat nu heel erg nodig is. Een paar dagen geleden, toen ik een voorstelling van Orlando verliet, werden ik door een paar voorbijgangers beledigd. Dat is iets wat normaal gesproken gebeurt. Vaak doe je alsof het je niets doet, maar dat doet het natuurlijk wel. Die dag zei ik tegen Marta, de regisseur: "Hoe noodzakelijk is een toneelstuk als dit in deze tijd en in een openbaar theater."
V. De grote valkuil is dat ze ons vertellen dat alles al bereikt is.
R. Maar dat is niet waar. Ik ervaar het elke dag aan den lijve. Wie zegt dat alles bereikt is, doet dat vanuit een bevoorrechte positie.
V. In het toneelstuk ben je helemaal naakt. Heeft het je iets gekost?
A. Ik heb mijn onzekerheden, maar als je een pact van eerlijkheid sluit met een regisseur als Marta en in een show als deze, dan geef je alles. Voordat ik het podium opga, gaan er duizend dingen door mijn hoofd, maar ik denk dat we in het stuk veel praten over de revolutie van het lichaam. Het is prachtig en noodzakelijk om allerlei soorten lichamen te zien, normatief en niet-normatief. Uiteindelijk zijn we allemaal dezelfde massa lichamen. Krijg ik hier kippenvel van? Ja. Maar ik voel me ook schuldig als ik mezelf blootstel met kleren aan. Wat zou jij gedaan hebben?
P. Ik zou de rol hebben verloren, want ik ben erg verlegen.
R. [Lacht] Lieverd, we hebben maar één leven. Ik vertel je de waarheid.

V. Wanneer Orlando wakker wordt als vrouw, ontdekt hij dat er andere dingen van hem verwacht worden. Er wordt van je verwacht dat je onderdanig en delicaat bent... Heb je het gevoel dat dit nog steeds van vrouwen verwacht wordt?
R. Natuurlijk, dat spijt me. Ik word omringd door vrouwen die zich verzetten tegen dit soort concepten. We worstelen allemaal elke dag en stellen onszelf vragen als: Waarom behandel ik mezelf psychologisch slecht door te denken dat ik niet goed genoeg of mooi genoeg ben? Waarom heb ik vaak last van het imposter-syndroom als ik de leiding heb? Ik ben vastgeroest in het idee dat ik op een bepaalde manier moet zijn om erbij te horen, en ik probeer voortdurend die problemen op te lossen, zodat ik anders kan leven. Dit alles brengt ons bij het belang van referenties.
P. Orlando werd tijdens het Franco-regime verboden. Vox censureerde een optreden in Valdemorillo in 2023. Waarom blijft dit verhaal sommige mensen ongemakkelijk maken?
A. Omdat het openlijk over gender en feminisme gaat, en omdat er nog steeds mensen zijn die geen verandering willen. Ik vind het angstaanjagend dat er nog steeds gecensureerd wordt. Theater, film en televisie zijn voor veel mensen de enige mogelijkheden om andere werelden te ontdekken of zichzelf te begrijpen. Door die ramen te sluiten, proberen we mensen in onwetendheid te laten leven.
P. Hij werd erg populair als docent in de nieuwste editie van Operación Triunfo . Heb je het gevoel dat je tijd op OT je carrière heeft overschaduwd?
A. Helemaal niet. Het is waar dat Operación Triunfo iets heel groots was, maar voor een heel specifiek publiek, een publiek dat jonger was dan ik. Voor mij was het een superpositieve ervaring en ik ben heel trots op wat ik geleerd heb.
V. Gaat u dit in de volgende editie herhalen?
R. Love, ik weet niet of ik die vraag kan beantwoorden [lacht].

V. Bent u erg kritisch op uzelf?
R . Kavel. Nu leer ik mezelf een schouderklopje te geven als ik denk dat ik het goed doe. Als ik deze kans krijg, doe ik misschien wel iets goed. Ik heb altijd het gevoel gehad dat ik de slechtste actrice ter wereld ben. Ik denk altijd dat ik niet goed genoeg ben of dat ik dingen niet goed genoeg doe en dat ik ruimte inneem die ik niet verdien. Zie je wel? Uiteindelijk komen we altijd weer terecht bij het imposter-syndroom.
EL PAÍS