Bijna twee miljoen handtekeningen tegen de Duplomb-wet: welke impact hebben andere succesvolle petities gehad?

De petitie tegen de wet-Duplomb , die bijna twee miljoen handtekeningen heeft, is zojuist gelanceerd. Tegelijkertijd heeft de vakbond een nieuwe petitie gelanceerd tegen de offers die de werkende wereld worden gebracht in het kader van het begrotingsvoorstel, dat in slechts drie dagen tijd al door meer dan 225.000 mensen is ondertekend.

Dit enthousiasme voor petities brengt een oude maatschappelijke vraag weer naar boven: dient het eigenlijk wel enig doel? Spoiler: soms wel, maar zelden op zichzelf.

Nooit eerder bereikte een officiële petitie op de website van de Nationale Assemblee zo'n hoog niveau. De mobilisatie tegen de Duplomb-wet – die onder bepaalde voorwaarden de herintroductie van een verboden pesticide toestaat – werd geïnitieerd door een 23-jarige student en heeft in slechts enkele weken meer dan 1,9 miljoen handtekeningen verzameld.

Resultaat: de tekst zal in de Assemblee besproken moeten worden... maar zonder de mogelijkheid om de reeds aangenomen wet te wijzigen, zoals president Yaël Braun-Pivet al aangaf. Symbolisch dus. Maar niet nutteloos.

Dat is niets nieuws: zelden hebben petities de Franse regeringen tot toegeven gedwongen.

Onder Hollande, de tijd van de eerste overwinningen

Maar met het digitale tijdperk hebben petities een nieuwe dimensie gekregen. In 2016 droegen de 400.000 ondertekenaars die opriepen tot gratie voor Jacqueline Sauvage, veroordeeld voor de moord op haar gewelddadige echtgenoot, bij aan een politieke verschuiving.

François Hollande zou haar uiteindelijk volledige gratie verlenen . Een jaar eerder had Nora Fraisse's mobilisatie na de zelfmoord van haar dochter Marion, slachtoffer van pesten op school , al geleid tot de oprichting van een nationale preventiedag en een vereenvoudigd oproepnummer.

Het Macron-tijdperk: tussen symbolische reacties en halve maatregelen

Emmanuel Macron kiest er soms voor om rechtstreeks te reageren op indieners van petities. Tijdens de crisis van de gele hesjes sprak hij degenen die opriepen tot afschaffing van de CO2-belasting op Change.org aan: "U hebt gelijk." Hij schrapte de geplande verhoging.

Maar in andere gevallen blijft de werkelijke impact onzeker. De petitie voor verlengd vaderschapsverlof , met tienduizenden handtekeningen, leidde pas in 2020, drie jaar na de lancering, tot een concrete aankondiging.

De opname van abortus in de grondwet , waarover in maart 2024 werd gestemd, lijkt meer beïnvloed te zijn door druk van burgers. Aangedreven door een feministische petitie met meer dan 180.000 handtekeningen, komt dit in een verhitte internationale context, enkele maanden na de uitspraak van het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten die de federale garantie van dit recht tenietdeed. De timing maakte hier het verschil.

Zonder politieke relais blijft het effect beperkt

Maar om de digitale straat tot concrete resultaten te laten leiden, is er vaak meer nodig dan alleen een cijfer. Er is steun nodig: in het parlement, in de media, op straat. Dit was het geval met de petitie tegen de El Khomri-wet, die in 2016 meer dan een miljoen handtekeningen verzamelde. Het zal de wet niet tegenhouden , maar wel veranderingen afdwingen.

De "Zaak van de Eeuw" over het klimaat, met bijna twee miljoen aanhangers , zal de uitvoerende macht niet aan het wankelen brengen... maar zal leiden tot een juridische veroordeling van de staat voor het nalaten van klimaatmaatregelen.

Een ondersteunende kracht, maar geen beslissend wapen

Wereldwijd hebben grootschalige petities zelden in hun eentje beleid ongedaan gemaakt. Een van de meest emblematische blijft de petitie uit 2019 in het Verenigd Koninkrijk tegen de Brexit: meer dan zes miljoen ondertekenaars... maar een klinkende politieke mislukking.

In het beste geval wakkeren deze massale campagnes het debat aan, maar ze vervangen nooit een machtsevenwicht. Zonder deze campagnes is een petitie, zelfs als ze door twee miljoen mensen is ondertekend, waarschijnlijk niets meer dan een genegeerd signaal.