Zwangerschapsverlof, juridische kosten... De verhoging van de vergoeding voor lokale gekozen bestuurders wordt komende maandag in de Algemene Vergadering besproken.

Maandag 7 juli zullen parlementsleden een tekst behandelen die de betrokkenheid van lokale gekozen bestuurders moet stimuleren. Er zal een debat plaatsvinden dat levendig belooft te worden vanaf het begin van de discussies over de verhoging van de toelagen van burgemeesters en locoburgemeesters, die de regering om budgettaire redenen wil beperken.

De tekst, waar in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen met spanning naar werd uitgekeken en waar veel burgemeesters gaandeweg de handdoek in de ring gooiden, stelt een reeks soms technische maatregelen voor om de beroepen te ondersteunen, voor, tijdens en aan het einde van het mandaat: behoud van de bezoldiging tijdens het zwangerschapsverlof, uitbreiding van de dekking van de proceskosten voor gekozen functionarissen die niet belast zijn met een uitvoerende functie, restrictievere definitie van onrechtmatige overneming van belangen...

Volgens een onderzoek van het Centre de Recherche Politécnica de Sciences Po (Cevipof) in samenwerking met de Vereniging van Burgemeesters van Frankrijk (AMF), dat in juni werd gepubliceerd, zijn er tussen juli 2020 en maart 2025 2.189 burgemeesters afgetreden. Dit komt neer op ongeveer 6% van de burgemeesters, een "ongekend fenomeen" aldus het instituut.

Het wetsvoorstel "dat een statuut creëert voor lokale gekozen functionarissen", dat in maart 2024 in eerste lezing door de Senaat werd aangenomen , en waarvan de behandeling door de ontbinding vertraging had opgelopen, zal de debatten in beslag nemen van de laatste week van de buitengewone parlementaire zitting, in theorie tot en met vrijdag.

Ten eerste wordt een verhoging van 10% voorgesteld van het plafond voor de vergoeding van burgemeesters. Deze varieert van 1.048,2 euro bruto per maand voor steden met minder dan 500 inwoners tot 5.960,3 euro voor steden met meer dan 100.000 inwoners.

Maar vrijdag diende de regering een amendement in waarin werd voorgesteld de verhoging te beperken tot steden met minder dan 20.000 inwoners, met een dalend herwaarderingspercentage (van 8 naar 4%).

"Het is passend om de toename van de lasten voor de lokale begrotingen te beperken", benadrukt de regering in haar toelichting, waarin ook wordt gewezen op het feit dat de wet "Inzet en nabijheid" van 2019 het reeds mogelijk heeft gemaakt om de functionele vergoedingen van burgemeesters en afgevaardigden in de eerste drie categorieën (tot minder dan 3.500 inwoners) te verhogen.

De herziene verhoging zou voor de lokale overheden een bedrag van 41,3 miljoen euro kosten, vergeleken met de maximale 65 miljoen euro in de huidige versie.

In dezelfde geest is er een ander amendement dat de geplande verhoging voor afgevaardigden wil beperken. De geschatte kosten hiervan zijn 61,5 miljoen, in plaats van maximaal 112.

Tijdens de commissiedebatten spraken meerdere parlementsleden zich uit vóór een degressieve verhoging, waaronder parlementslid Blandine Brocard van het parlement. Zij wees erop dat burgemeesters van steden met meer dan 100.000 inwoners hun toelage met ruim € 600 bruto zouden zien stijgen, "terwijl ambtenaren moeten wachten op een verhoging van het indexpunt."

De tekst beoogt ook de combinatie van ambt en beroepsactiviteit te vergemakkelijken. Er wordt voorgesteld de duur van het "keuzeverlof" voor kandidaten die de lokale verkiezingslijst aanvoeren, te verdubbelen tot twintig dagen.

Er wordt een status gecreëerd voor "gekozen studentenvertegenwoordigers" - laatstgenoemden vertegenwoordigen 0,69% van de gekozen vertegenwoordigers, vergeleken met 4,5% van de bevolking - met bepalingen over de vergoeding van gemaakte kosten of de aanpassing van het onderwijs.

Ook de beroepsre-integratie na afloop van het mandaat is het onderwerp van talrijke maatregelen, zoals de invoering van een 'beroepscertificaat' dat is aangepast aan het loopbaanpad van lokale gekozen functionarissen.

Klachten van de burgemeester van Poitiers, Léonore Moncond'huy (Groenen), die een inkomensverlies tijdens een aanstaand zwangerschapsverlof aan de kaak had gesteld, hadden de debatten in de Senaat beïnvloed. De senatoren, gesteund door de regering, hadden ingestemd met het behoud van het inkomen van zwangere burgemeesters. Eén artikel schrijft ook een aangifteplicht voor voor donaties van meer dan 150 euro.