Ik trotseerde mijn artsen en stopte dementie in de kiem - zo heb ik de verwachtingen overtroffen

Niemand wil ziek zijn – of levenslang aan medicijnen vastzitten. Maar wat als je de controle over je gezondheid zou kunnen nemen en chronische aandoeningen zou kunnen genezen?

Van dementie tot afbrokkelende botten: we spraken met vier patiënten die bewezen dat het mogelijk is om een eind te maken aan de achteruitgang van hun gezondheid en de prognoses van hun artsen te trotseren, met eenvoudige veranderingen in levensstijl en dieet. Hierdoor konden ze chronische ziekten en een leven lang medicijnen vermijden.

Dawn Warner, 75, is een gepensioneerde mantelzorger die in Herne Bay, Kent woont met haar man Ivan, 81. Ze zegt:

Zeven jaar geleden kreeg ik een beroerte en werd met een laser naar het ziekenhuis gebracht. Daar werd een hersenscan gemaakt.

Gelukkig was de schade door de beroerte minimaal, maar de scan toonde wel aan dat ik vroege tekenen van dementie had. Het was een combinatie van Alzheimer en vasculaire dementie, waarbij vernauwing van de bloedvaten de zuurstoftoevoer naar de hersenen belemmert.

Ik kreeg memantine voorgeschreven, een medicijn dat de achteruitgang van de hersenen vertraagt en de hersencellen beschermt. Ik moest echter wel mijn levensstijl aanpassen, want als de ziekte op tijd wordt ontdekt, kan deze gemengde dementie mogelijk worden teruggedraaid.

Ik werd gevraagd om zo actief mogelijk te blijven en mijn hersenen te trainen.

Mijn man, Ivan, 81, zorgde ervoor dat ik elke dag ging wandelen. Ook ging ik naar een Age UK-centrum in de buurt. Daar kwam ik in contact met veel andere mensen en boden ze activiteiten aan die de hersenen uitdagen, zoals kaartspellen, woordspelletjes en bingo.

Nu zegt mijn arts dat het nog wel 15 jaar kan duren voordat ik echt achteruit ga, omdat ik het vroeg heb ontdekt en er zoveel aan doe om het te bestrijden.

Commentaar van een expert: 'Er zijn momenteel geen geneesmiddelen voor dementie, maar wanneer het in een vroeg stadium wordt ontdekt, zijn er wel beïnvloedbare risicofactoren die mogelijk de gezondheid van de hersenen kunnen verbeteren en de ziekte kunnen terugdraaien,' aldus dr. Tomas Welsh, een consultant-arts in de geriatrie bij Royal United Hospitals Bath.

'Daartoe behoort het aanpakken van factoren waarvan bekend is dat ze direct schadelijk zijn voor de hersenen, zoals roken, overmatig alcoholgebruik en een hoog lichaamsgewicht.

'Door de bloeddruk en het cholesterolgehalte op middelbare leeftijd onder controle te houden, worden de risico's op latere leeftijd verkleind. Dat geldt ook voor het tijdig verhelpen van gehoor- en zichtproblemen.

'En bewegen is essentieel. We weten dat mensen die sporten en bewegen minder kans hebben op dementie [onder andere omdat het de bloedtoevoer naar de hersenen bevordert].

'Wat betreft "hersentraining", dit zijn activiteiten die de hersenen stimuleren om te veranderen en zich aan te passen – door nieuwe verbindingen tussen hersencellen te bouwen. Levenslang leren, mentale stimulatie en sociale interactie dragen allemaal bij aan het opbouwen van grotere reserves in de hersenen. Dit betekent dat als sommige paden beschadigd raken door een ziekte zoals Alzheimer, er andere aanwezig zijn waarop de hersenen kunnen terugvallen.

'Sociale interactie helpt ook om bestaande trajecten te versterken. Een aanzienlijk deel van het risico op dementie is potentieel omkeerbaar.'

Britse Geriatrische Vereniging: www.bgs.org.uk

Joyce Agyare-Twum, 53, werkt voor de British Heart Foundation, woont in Surbiton, in het zuidwesten van Londen, en heeft twee volwassen kinderen. Ze zegt:

Toen ik 38 was, liet ik mijn bloeddruk meten tijdens een routinecontrole op de polikliniek voor anticonceptie. De verpleegkundige zei dat die hoog was – 140/90 – en adviseerde me om naar de huisarts te gaan.

Maar ik negeerde het en twee maanden later werd mijn bloeddruk opnieuw gemeten voordat ik verdoving kreeg voor een tandvleesoperatie. De dokter zei dat die te hoog was om de operatie te laten doorgaan. Ik was geschokt en voelde me dom dat ik het had genegeerd.

Een paar dagen later ging ik naar de huisarts. Die constateerde prehypertensie, een bloeddruk die bijna gevaarlijk hoog is. Hij gaf me een lage dosis van het bloeddrukmedicijn ramipril. Daarnaast zei hij dat ik minder zout moest eten en meer moest bewegen om te voorkomen dat ik een echte hypertensie zou krijgen.

Ik begon dagelijks te wandelen, meer fruit te eten en binnen een week na het innemen van de medicatie daalde mijn bloeddruk. Hij is nu een gezonde 96/68 – een normale waarde ligt tussen 90/60 mmHg en 120/80 mmHg.

Ik slik nog steeds een zeer lage dosis van 2,5 mg voor mijn gemoedsrust. Eén huisarts heeft echter gezegd dat mijn waarden nu zo laag zijn dat ik er helemaal mee kan stoppen.

Commentaar van een expert: Er is sprake van een hoge normale bloeddruk, soms ook wel 'pre-hypertensie' genoemd, wanneer uw bloeddruk boven het normale bereik begint te stijgen, aldus Joanne Whitmore, hoofdverpleegkundige bij de British Heart Foundation.

'Meestal wordt dit geschat op een waarde tussen 120/80 mmHg en 140/90 mmHg. Het kan een teken zijn dat uw bloeddruk stijgt en dat u in de toekomst hypertensie kunt ontwikkelen.

Het is aan te raden om maatregelen te nemen om uw bloeddruk op dit niveau te verlagen, zodat u geen hypertensie ontwikkelt. Hoge bloeddruk is een ernstige aandoening. Uw slagaders zijn normaal gesproken rekbaar, zodat ze de schommelingen in uw bloeddruk aankunnen. Maar bij hoge bloeddruk verliezen uw slagaders hun rekbaarheid en worden ze stijf of vernauwd.

Deze vernauwing maakt het gemakkelijker voor vetweefsel (atheromen) om zich op te hopen. Deze vernauwing en schade aan de slagaders die uw hart of hersenen bekleden, kan een levensbedreigende hartaanval of beroerte veroorzaken.

Als hoge bloeddruk niet wordt behandeld, kan dit ook leiden tot complicaties zoals nierfalen, hartfalen, zichtproblemen en vasculaire dementie.

'Er wordt gedacht dat ongeveer vijf miljoen mensen in het Verenigd Koninkrijk een ongediagnosticeerde hoge bloeddruk hebben, en nog veel meer mensen hebben last van pre-hypertensie.'

Britse Hartstichting: bhf.org.uk

Shanine Fasasi, 38, maatschappelijk werker, woont in Nottingham, is getrouwd en moeder van vijf kinderen. Ze zegt:

Twee jaar geleden was ik als volwassen student druk bezig met het afronden van mijn studie en het starten van een nieuwe baan als maatschappelijk werker. Ik was altijd onderweg, at ongezond voedsel en had nooit tijd voor een goede maaltijd.

Ik begon me heel onwel te voelen – ik had voortdurend pijn, was ziek en gewoon moe – en ging naar mijn huisarts, die een nuchtere bloedglucosetest deed om mijn bloedsuikerspiegel te meten.

Toen ik een dag later terugkwam voor de uitslag, kreeg ik te horen dat ik prediabetisch was met een HbA1c-score (een maat voor de bloedglucose) van 44 (alles boven de 47 is diabetes). Kortom, ik was op weg naar diabetes, tenzij ik drastische maatregelen nam.

De dokter gaf me een leefstijlplan en een dieet, waarin ik meer moest bewegen en ongezond eten moest vermijden.

Ik kom uit het Caribisch gebied en houd van bakbananen, rijst, koolhydraatrijke voedingsmiddelen en zoetigheden. Maar dat heb ik allemaal moeten opgeven.

Nu wandel ik wanneer ik kan, doe ik aan cardio en krachttraining in de sportschool en laat ik suiker staan.

Ik ben vastbesloten om niet in de categorie diabetes te vallen, omdat ik niet afhankelijk wil zijn van insuline en ook niet het risico wil lopen op vreselijke dingen zoals amputatie van een ledemaat. Tot nu toe lijkt het me te zijn gelukt om dat te vermijden.

Commentaar van een expert: 'Ongeveer 3,6 miljoen mensen in het Verenigd Koninkrijk hebben prediabetes en de aantallen nemen toe,' aldus Dr. Jan Toledano, oprichter van de London Hormone Clinic.

'Onder de mensen onder de 40 is het aantal tussen 2022 en 2023 met bijna een kwart gestegen, van 173.166 naar 216.440.

'Prediabetes is een lichte ontsteking in het lichaam die de meeste chronische ziekten veroorzaakt.

'Wanneer we suiker of koolhydraten eten, geeft de alvleesklier insuline af om het lichaam te helpen deze te verbranden en de bloedsuikerspiegel binnen een nauw, normaal bereik te houden. Als het lichaam niet goed naar de insulineboodschap luistert, wordt deze suiker opgeslagen als buikvet – wat prediabetes veroorzaakt, een proces dat 20 jaar kan duren.

'Maar het is volledig omkeerbaar met een koolhydraatarm dieet in 70 procent van de gevallen. Het zijn de dagelijkse koolhydraten die ertoe doen, niet een kerstdiner of een speciaal avondje uit.

'De alvleesklier moet even rust nemen van de voortdurende stimulatie als we koolhydraatrijk voedsel eten. Zelfs door de inname doordeweeks te verlagen, is vaak al genoeg om de alvleesklier te laten rusten en het viscerale vet rond de buik te verwerken, waardoor prediabetes wordt teruggedraaid.'

Emily Griffiths, 27, runt een bedrijf voor vrouwengezondheid en woont in Carmarthen, Wales. Ze zegt:

Ik heb endometriose gehad, waarbij weefsel dat lijkt op het baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit, en adenomyose, een vergelijkbare aandoening waarbij het baarmoederslijmvlies (endometrium) in de spierwand groeit. Ik heb dit al sinds mijn jeugd.

Ik heb elke maand last van hevige menstruaties en vreselijke pijn. Ik krijg sinds mijn 21e Prostap voorgeschreven om de hevige bloedingen en pijn te stoppen.

Lees meer

Maar al snel daarna, door de werking ervan – het onderdrukt de productie van hormonen zoals oestrogeen en progesteron in de eierstokken – kreeg ik symptomen die leken op de menopauze. Binnen een paar weken had ik last van opvliegers, pijn en nachtelijk zweten.

Ik was doodsbang en maakte me vooral zorgen om mijn botten. Ik had gelezen dat deze injecties het risico op osteoporose konden verhogen, waarbij botten zwak en broos worden en daardoor vatbaarder voor botbreuken.

Zes maanden later bleek uit een botscan van de NHS dat ik osteopenie had. Dat is een aandoening waarbij de botmineraaldichtheid lager is dan normaal en een voorloper is van osteoporose.

De specialist adviseerde me om een hooggedoseerd vitamine D-supplement te nemen en zoveel mogelijk natuurlijk zonlicht te krijgen, omdat dit de calciumopname van de botten bevordert. Ik moest ook mijn calciuminname verhogen.

Sindsdien slik ik regelmatig vitamine D-supplementen en verhoog ik mijn calciuminname. Ik vraag ook om een privéverwijzing naar een specialist om te vragen naar andere maatregelen die ik kan nemen om mijn botten te beschermen. Ik heb gelezen dat ik hiermee mijn osteopenie misschien kan stoppen of zelfs terugdraaien.

Commentaar van een expert: 'Het is moeilijk te zeggen hoeveel mensen in het Verenigd Koninkrijk osteopenie hebben, aangezien je je er niet onwel door voelt,' zegt Dr. Nicky Peel, een specialist in metabole botgeneeskunde en woordvoerder van de Royal Osteoporosis Society.

'Maar als je het vroeg ontdekt, kun je stappen ondernemen om het terug te draaien.

'Bij osteoporose, waar drie miljoen mensen in het Verenigd Koninkrijk aan lijden, is een breuk vaak het eerste teken. Je kunt het niet voelen of zien wanneer je last hebt van botontkalking en het veroorzaakt geen symptomen. Daarom is het belangrijk dat mensen zich bewust zijn van hun botgezondheid.

Als bij iemand osteopenie wordt vastgesteld, kunnen veranderingen in levensstijl de voortgang ervan in ieder geval vertragen – zoals het eten van meer calciumrijk voedsel, het opzoeken van de zon (voor vitamine D) en het slikken van vitamine D-supplementen. Roken en overmatig alcoholgebruik vermijden helpt ook, evenals regelmatig bewegen waarbij de patiënt zijn gewicht moet dragen.

'Het is onrealistisch om te denken dat leefstijlfactoren op zichzelf al het botverlies kunnen voorkomen – het hoort bij het ouder worden – maar de snelheid van botverlies kan zeker worden beïnvloed door een dergelijke gezonde leefstijl.'