De brug over de Straat van Messina? "Een voorspelde mislukking."

Een strategisch project voor heel Italië, een belangrijke infrastructuur voor de ontwikkeling van Zuid-Italië, die het land meer verbonden en samenhangend zal maken: dit zijn de woorden van minister van Infrastructuur en Transport Matteo Salvini, die de goedkeuring aankondigde van het definitieve ontwerp voor de Brug over de Straat van Messina door de Interministeriële Commissie voor Economische Planning en Duurzame Ontwikkeling (CIPESS). Het debat is weer opgelaaid, tot grote opschudding van degenen die altijd hebben geprobeerd duidelijk te maken dat de brug niet de oplossing zal zijn voor de problemen van Zuid-Italië, zoals sommigen ons willen doen geloven.

Voor Gaetano Giunta , voorzitter van de Messina Foundation , is dit een project dat, "vanuit welk perspectief je er ook naar kijkt", een mislukking is. "Als ik zeg dat de Brug onzin is , " stelt Giunta, "vrees ik geen enkele tegenspraak. Vanuit economisch oogpunt is het een uitgemaakte zaak, omdat de hypothesen die aan het project ten grondslag liggen onwaarschijnlijk zijn. Meer specifiek zal het bbp van Sicilië en Calabrië naar verwachting de komende 15 jaar groeien – tussen de 4 en 5% in het pessimistische scenario en 10% in het optimistische scenario. Omdat het project 15 jaar oud is, weten we heel goed dat ons land in deze periode feitelijk in een recessie heeft gezeten en dat het bbp van deze regio's zelfs is gedaald. Immers, zelfs China voorspelt geen groeicijfers van deze omvang meer. De onderliggende gedachte is dat met deze geometrische groei van het bbp de behoefte aan goederenhandel zal toenemen: de economische noodzaak van de Brug zou als zodanig gerechtvaardigd zijn. Daarom zeg ik dat het onzin is.

Het idee van de brug, vervolgt Giunta, "is ook kwalitatief gebrekkig, want zelfs als er sprake zou zijn van een aanzienlijke groei van het bbp, is het niet waar dat dit de behoefte aan goederen en passagiers om de Straat over te steken proportioneel zou vergroten. Goederen en passagiers steken de Straat van Messina steeds minder vaak over, omdat het land inmiddels een multi-nodaal knooppunt is geworden. Schepen vanuit Palermo gebruiken steeds vaker de Tyrreense routes, en vanuit Catania de Ionische-Adriatische routes, net zoals passagiers steeds vaker vliegtuigen vanuit Sicilië gebruiken."

Het tweede element om te overwegen is de milieueffectrapportage: de uitgevoerde beoordeling is absoluut ontoereikend. "De Straat van Messina is een chaotisch keerpunt, omdat het een zeer unieke plek is, met een krachtig ecosysteem, maar tegelijkertijd uiterst kwetsbaar en cruciaal voor het leven in de Middellandse Zee. Laat ik één voorbeeld geven. Voedingsstoffen van Napels tot Malta komen via de Straat binnen door verschijnselen die verband houden met de dynamiek van de getijden en stromingen. In dit gebied zijn er opstijgende stromingen vanuit de diepte naar de oppervlakte, die vervolgens, door de verschillen in temperatuur en zoutgehalte van de zeeën, aanzienlijke horizontale stromingen ontwikkelen die deze voedingsstoffen over een zeer groot deel van de Middellandse Zee verspreiden. We bevinden ons op het belangrijkste migratieknooppunt. Al deze verschijnselen worden volledig onderschat. Het moet ook gezegd worden dat de economische impact op onze stad zeker negatief zou zijn: Messina zou volledig omzeild worden door de brug, ver verwijderd van de retoriek die beweert dat de brug het grootstedelijk gebied creëert."

Het lijkt paradoxaal, maar voor de overheid is het een belangrijk probleem. "Het duurt nu 15 minuten om van Messina naar Reggio Calabria te komen; als de brug eenmaal gebouwd is, duurt het ongeveer een uur. Dit komt doordat de verbindingen zo ver weg liggen. Bovendien wordt de impact op de gezondheid enorm onderschat."

Giunta was voorzitter van de commissie die de milieu- en sociale impact van de brug voor de gemeente Messina beoordeelde: "Wij hadden de enige negatieve mening, moedig maar eerlijk. Destijds blokkeerde de brug Silvio Berlusconi. Ik kan me niet precies herinneren hoeveel kubieke meter aarde er door de stad zal worden gedwarsboomd, maar het moet gezegd worden dat het niet waar is dat de bouwwerkzaamheden alleen het uiterste puntje van Sicilië zullen treffen, namelijk het gebied Capo Peloro. De bouw van de brug zal gevolgen hebben voor de hele stad Messina, van zuid naar noord, inclusief het Peloritani-gebergte en de omliggende gebieden van het grootstedelijk gebied. Om nog maar te zwijgen van de vrachtwagens die minstens tien jaar lang door de hele stad Messina zullen rijden, en niet alleen de typische vervuiling van zwaar verkeer zullen veroorzaken, maar ook al het stof dat door de graafwerkzaamheden zal worden opgeworpen.

Er bestaat ook aanzienlijke onzekerheid over de technische haalbaarheid van de brug in een geodynamisch gebied als de Straat van Messina. "De twijfels over de technische haalbaarheid ervan zijn extreem groot. Toen we van ijzer en beton overschakelden op nieuwe materialen, rechtvaardigden deze bijvoorbeeld de sprong in hoogte van wolkenkrabbers. Vergeleken met de Straatbrug van Messina is er een lengtesprong die alleen gerechtvaardigd kon worden door een paradigmaverschuiving in de techniek, die echter niet bestaat. Bovendien zou de brug, in de retoriek van de ontwerpers, Sicilië met Italië verbinden, zowel over de weg als per spoor. Maar een van de grootste problemen bij het bouwen van bruggen met een grote overspanning is dat ze als een strak touw zijn, dus je moet oppassen dat de trillingen die ze optillen bij het oversteken niet resoneren met hun eigen beweging. Het grote risico is explosie." Een brug die zowel een verkeers- als een spoorbrug is, is technisch gezien erg moeilijk te bouwen. "Zo moeilijk zelfs dat de langste bestaande brug ter wereld, in Japan, oorspronkelijk was ontworpen als een verkeers- en spoorbrug. Later is men afgestapt van het idee om een dubbele kruising te maken, omdat er geen technische oplossing kon worden gevonden voor de spanningen en technische risico's van dissonantie", herinnert Giunta zich.

Terwijl kranten het project presenteren als iets dat binnenkort van start moet gaan, benadrukt Giunta dat "het project waarover gesproken wordt nog niet operationeel is; we bevinden ons nog maar in de tussenliggende planningsfase. Het decreet bepaalt dat de werkzaamheden in delen kunnen beginnen, zonder dat alle onderdelen per se volledig operationeel zijn. Op papier zouden ze dus overal in de stad gaten en wegen kunnen graven, zonder het project ooit volledig te kunnen voltooien. Laten we ook rekening houden met het feit dat een project van deze omvang alleen kan worden beheerd door zeer gespecialiseerde bedrijven, die op geen enkele manier lokale arbeiders zullen betrekken: er zijn acrobatische teams nodig om het staal te bewerken, dat niet alleen in Messina, maar misschien zelfs in Italië niet beschikbaar zal zijn."

Verschillende verenigingen hebben al opgeroepen tot demonstraties, bijvoorbeeld op zaterdag 9 augustus op Piazza Cairoli: "Het is belangrijk om op straat aanwezig te zijn, en we zullen er zijn, maar ik geloof dat er fases zijn in de strijd die burgers moeten voeren. Het lijkt mij dat dit niet het podium is voor protesten, maar eerder voor een noodzakelijk juridisch onderzoek. We moeten de documenten zorgvuldig bestuderen en begrijpen hoe we de procedures kunnen stoppen. Dit is het moment voor technische expertise. Dit proces kan niet worden gestopt door straatprotesten", concludeert Giunta.

Op de foto staat minister Matteo Salvini met een maquette van de brug over de Straat van Messina. Foto: Stefano Carofei/Sintesi

Trefwoorden:
• Rechten
• Regering
• Werk