G7, agenda in de war door Israëlisch-Iraanse crisis. Vrees voor Amerikaanse harde lijn.

CALGARY – Twee dagen geleden, in een lounge van het resort met uitzicht op de Rocky Mountains. Stipt om negen uur komen de sherpa's van de G7 bijeen. Op de tv-schermen zijn beelden te zien van het luchtafweergeschut van Teheran, en vervolgens van raketten op Tel Aviv. De chef van de Canadese diplomaten is geschokt en overlegt met zijn collega's. Hij riskeert een zenuwinzinking: in een oogwenk lijken de conclusies van de top, die uitsluitend gewijd was aan kunstmatige intelligentie, kwantumtechnologie en brandbestrijding, op maanachtige wijze.
Alles wordt glashelder: er staat een oorlogstop voor de deur. Dagenlange onderhandelingen, komma's weggestreept, woordspelingen verwaterd. Het nieuws wordt opgelegd, het script moet herschreven worden. De Europeanen lijken meteen open te staan voor de mogelijkheid om een verwijzing naar het nieuwe conflict in de definitieve tekst op te nemen. Ze zullen het proberen, maar op dit moment staat die er niet. De leiders zullen het bespreken tijdens het diner op maandagavond, gewijd aan geopolitiek. En niemand kan garanderen dat de top, die door meningsverschillen over Oekraïne al door de VS is lamgelegd, niet zal verworden tot een toonbeeld van onmacht.
De Canadezen gaan tegenwoordig stap voor stap te werk. Ze volgen de gebeurtenissen op de voet. Ze hebben zichzelf nog vierentwintig uur gegeven om te bedenken hoe hard ze de oproep tot hervatting van de nucleaire onderhandelingen moeten pushen, maar op dit moment overheerst scepsis: Tel Aviv en Teheran lijken niet te willen stoppen. Het opnemen van een verwijzing naar een nieuwe oorlog is ook complex vanwege een ander feit: de Amerikaanse veto's hebben elke verwijzing naar Kiev en Gaza tenietgedaan, waardoor het moeilijk is om je een passage voor te stellen die beperkt blijft tot de Iraanse crisis. Het lijkt een nieuwe klap in het gezicht van Oekraïne (onder andere Zelensky zal te gast zijn op de top), maar wie weet: met Trump is niets uitgesloten.
Het is juist hij, de president van de Verenigde Staten, de onbekende die in staat is elke diplomatieke logica omver te werpen. In 2018, juist in Canada, blokkeerde hij de conclusies van de top: de beroemde en pijnlijke foto van de andere zes Groten in Charlevoix – daar was nog Angela Merkel , toen Emmanuel Macron en Giuseppe Conte voor Italië – stond om hem heen, terwijl hij met een venijnige blik snuift en elke mogelijke overeenkomst boycot. Diplomaten proberen het risico te beperken. Presentator Mark Carney , die onlangs juist triomfeerde als barrière voor het project van de tycoon om Canada te transformeren tot de eenenvijftigste ster, heeft Trump voorgesteld om in een golfresort te verblijven om zijn verblijf aangenamer te maken. Het is bekend dat de Amerikaanse president moeite heeft om zijn aandacht erbij te houden tijdens grote vergaderingen en liever beslissingen neemt – zo schrijven de Canadezen kwaadaardig – zittend in de miniauto die de "groene" weg kruist.
Wat er in de tussentijd gedaan kan worden, zoals gezegd: "We moeten de sessie gewijd aan buitenlands beleid uitbreiden", benadrukken de ambassadeurs van Ottawa. Er wordt gezocht naar contactpunten tussen westerse kanselarijen en de enige gedeelde grond wordt besproken: Teheran mag de bom niet hebben, we moeten terugkeren naar onderhandelingen over kernenergie. Wat de rest betreft, wie weet: hoewel Israëls recht om zich te verdedigen intact blijft, dringen de Europeanen aan op een snelle de-escalatie. Antonio Tajani zei het gisteren al: "Het is tijd om terug te keren naar de diplomatie", en Meloni zal daar ook om vragen. De lijn van de tycoon is minder voorspelbaar, vooral als Teheran Amerikaanse bases in de regio zou aanvallen. Bovendien vermoeden de Europeanen dat hij speelt met explicietere steun voor een volksopstand om het ayatollahregime de genadeslag toe te brengen.
In Calgary, waar de "pro-Trump" Conservatieven de recente verkiezingen met een overweldigende meerderheid wonnen, lijkt niemand de gebeurtenis op te merken. De leiders landen ondertussen in Alberta. De premier, die gisteren laat in de middag aankwam, bereikte Kananaskis per auto. Het eerste contact vond vanavond plaats tijdens een werkdiner tussen de Zeven. De context is suggestief: een van de beroemdste natuurreservaten van Noord-Amerika, waar ook beren rondzwerven. Toeristen worden gewaarschuwd om avonturen in de bossen te vermijden. Meer dan twintig jaar geleden, wederom tijdens een Canadese G8, klom een van deze dieren over een aantal hekken in het mediacentrum. En werd neergeschoten.
epubblica