Michelangelo Pistoletto: Mijn Tempel van Afval roept iedereen op tot verantwoordelijkheid

Milaan, 22 mei 2025 – Goddelijke kunstenaar die de naam draagt ​​van Michelangelo (prins der engelen). Buonarroti, Caravaggio... Tegenwoordig is Michelangelo Pistoletto , bijna tweeënnegentig jaar oud, een van de beroemdste Italiaanse kunstenaars en tevens de schepper van het Derde Paradijs .

We ontmoetten hem in Milaan, in het klooster van San Barnaba, waar zijn werk “I temp(l)i cambiano” drie jaar lang tentoongesteld stond.

De tijden veranderen, Meester, waar is de tempel gebleven?

“De functie ervan is overgenomen door het museum, waar de kunstwerken uit de kerken, waarvan er veel gesloten zijn, terechtkomen.”

In een gebedshuis in Palermo kunt u echter zijn “Annunciazione Terzo Paradiso” bewonderen.

Ja, elk jaar nodigen ze een hedendaagse kunstenaar uit om Caravaggio's schilderij 'De geboorte van Jezus met Sint-Laurens en Franciscus van Assisi', dat daar in 1969 werd gestolen, te herinterpreteren. Daarbij respecteren ze twee regels: dezelfde afmetingen als het origineel en een weergave van het thema van de geboorte van Jezus. De laatste die het tot nu toe heeft bedacht, ben ik. Ik heb de engel uit Caravaggio's iconografie opnieuw voorgesteld, maar ik heb zijn rol vervangen door een herconfiguratie van het wiskundige teken van oneindigheid, dat de balans tussen natuur en kunstmatigheid vertegenwoordigt, evenals de hoop op een nieuwe mensheid.

Optimistisch?

“Natuurlijk zou ik hier niet zijn om een ​​tempel te laten zien, wat per definitie de plek is waar iedereen samenkomt om beter na te denken.”

Een tempel van klassieke typologie, Dorische zuilen (zonder voetstukken) samengesteld uit op elkaar geplaatste wasmachinemanden en koelkastspiralen voor het fries van het timpaan. Een tempel voor recycling?

“In 2009 nam het Erion System Consortium, dat zich bezighoudt met het beheer van AEEA (Waste Electrical and Electronic Equipment), contact met mij op om een ​​samenvatting te geven van hun inzet voor milieubescherming en het voorkomen van de verspreiding van stoffen die schadelijk zijn voor de wereld waarin we leven. En ik bedacht om AEEA om te vormen tot een kunstwerk: afval in series, veelvouden die een unicum worden, een goed voor het algemeen belang, dat iedereen tot verantwoordelijkheid oproept.”

In Italië is het werk in de loop der tijd op veel plaatsen tentoongesteld. In Milaan op de Triënnale en in Villa Necchi del Fai. Ook in de Koninklijke Villa van Monza en in de gevangenis van Bollate. Wordt de betekenis nu volmaakt in het klooster van de Humanitaire Vereniging?

“Wij bevinden ons in een van de hoeken van de stad waar niet alleen het antieke architectonische aspect, maar ook de authentieke sfeer van vrede en spiritualiteit het best bewaard is gebleven.”

In dit verband is zijn gesprek “Spiritualiteit” met de jezuïet en ondersecretaris van het Vaticaanse Dicasterie voor Cultuur Antonio Spadaro zojuist gepubliceerd door Marsilio. Maar laten we teruggaan naar de 15e eeuw...

Om de recycling van de geschiedenis te heroverwegen. Oorspronkelijk stond hier het Franciscaner klooster van Santa Maria della Pace. In 1805 werd het door Napoleon gevorderd. Ontwijd en geconfisqueerd door de staat... vervolgens stallen, pakhuis, ziekenhuis, tuchthuis. Totdat Prospero Mosè Loria, ondernemer en filantroop uit een Joodse familie uit Mantua, er het hoofdkwartier van de Società Umanitaria van maakte: een antwoord op de behoefte om mensen te verenigen om menselijkheid te creëren.

Milaan heeft, Maestro Pistoletto, al een van uw tentoonstellingen mogen ontvangen op een plek die symbool staat voor complexe en weerbare schoonheid.

"Ik hou echt van deze stad die niet monotoon is, maar leeft van voortdurende verbindingen, van creativiteit. In de Sala delle Cariatidi van het Palazzo Reale, nog steeds getekend door de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog, is het geen toeval dat 'La pace preventivo' werd opgezet, een tentoonstelling-installatie in 2023, mijn negentigste verjaardag."

In Milaan, zo herinneren we ons, bevindt zich ook het hoofdkantoor van het Erion Consortium, een leider op het gebied van het beheer van verschillende soorten afval. En in Milaan werd zijn “Reintegrated Apple” voor het Centraal Station geplaatst. Symbool voor de openstelling van de stad voor de wereld?

"In een brede filosofische opvatting is het een symbool van het oorspronkelijke conflict tussen mens en natuur, benadrukt door de beet. Die ik heb dichtgenaaid."

Of nog prozaïscher gezegd: probeer je thuis ook een balans te vinden tussen consumptie en recycling?

Natuurlijk beweert mijn vrouw dat ik heel streng en veeleisend ben als het gaat om afvalscheiding. Maar ons huis in Biella is bescheiden. Ik nodig u in ieder geval uit voor een bezoek aan de Kunststad, gevestigd in een oude fabriek, gewijd aan hedendaagse kunst, een centrum voor tentoonstellingen, conferenties, shows, performances en recensies..."

Zelfs op de creatieve aspecten van politiek en economie?

En onderwijs. De Interreligieuze Tafel voor Preventieve Vrede werd daar geboren, met een programma dat onder meer de UR-RA-tentoonstelling Eenheid van Religies – Verantwoordelijkheid van Kunst omvat, die in oktober in Monza plaatsvond. Kunst die door middel van cultuur relaties tussen de grote religies ontwikkelt als levende archieven van verbeelding, bondgenoten in het voorteken van de aanpassing aan de 21e eeuw.