Pisicchio: «Het centrum herbouwen: geen nostalgie, maar tijd om te werken aan een hoger plan»
Van 1946 tot 1993 hield hij Italië in zijn handen, waarna hij zichzelf verloor onder de slagen van de gerechtigheid en de houwelen waarmee de Muur werd afgebroken. Het is overgegaan in de vloeibare toestand van de "zijrivieren" en in de gasvormige toestand van een nevel die wel aanwezig is, maar niet kan worden gegrepen. In feite is het (politieke) Centrum er altijd al geweest, in de vijandige gedachten van de tegenstanders en in de zoete gedachten van de oproepers. Naast de stembussen. Een ware obsessie, De obsessie van het centrum (Rubbettino, pp. 114, euro 12), zoals de titel van het nieuwe boek van de jurist en oud-plaatsvervanger van Bari Pino Pisicchio luidt. Een levendige maar rijke tekst die de verlammende mythe van de DC op de achtergrond laat en de uitdaging vandaag opnieuw lanceert.
Pisicchio, maar bestaat het centrum nog?
Als ik kijk naar de verkiezingsuitslagen van 1994 tot nu, en alle linkse en rechtse kliekjes meetel, zou ik zeggen: ja. Het weegt altijd 17-18%, wat zeker geen klein bedrag is. En dan kijken we naar Europa: Macron, premier Bayrou, Starmer en Merz zijn allemaal centristen. Dat geldt ook voor Nicusor Dan, de winnaar van de recente verkiezingen in Roemenië."
Waarom krijgt het "centrisme" dan ook in Italië geen voet aan de grond?
"Er zijn verschillende redenen die tegen het centrum samenspannen, te beginnen met het onademende algemene klimaat van de Italiaanse politiek. Het einde van de partijvorm weegt zwaar, allereerst door de opkomst van een caesarisme dat de voortdurende delegitimering van de tegenstander aanmoedigt. En dan is er nog de kwestie van de kiesstelsels, van recentere of recentere datum, die altijd in dienst staan van het leiderschap."
We moeten begrijpen wat het doel is: één centrum of twee afzonderlijke centra, verdeeld over twee tegenover elkaar staande centra?
«Het is moeilijk te geloven dat er in Italië geen unieke subjectiviteit geboren kan worden. Maar als we er niet één kunnen scoren, laten we er dan in ieder geval twee scoren."
Laten we ter zake komen. Forza Italië?
«Vandaag is het het centrum van centrumrechts, maar als ik het in perspectief bekijk, ben ik erg geïnteresseerd in de standpunten van Marina Berlusconi. Toen zij nadacht over de kwestie van mensenrechten, stond zij vaak haaks op de meningen van haar bondgenoten.»
In Milaan is Forza Italia een dialoog begonnen met Azione van Carlo Calenda. Een ontwerp van een centrum?
«Licht links waren Calenda, Renzi en Bonino niet in staat het pad van de eenheid te bewandelen, met verwoestende gevolgen bij de Europese verkiezingen: ze hadden 7% kunnen halen, maar ze brachten niet eens één Europarlementariër naar Brussel. Een ramp. Maar het is logisch dat er bewijs is van dialoog tussen culturen die dezelfde ‘middenweg’ bewandelen. Het belangrijkste is dat je je niet laat beïnvloeden door nutteloze personalismen, maar dat je naar een hoger plan toewerkt. Kortom, wat ontbreekt is een visie."
En de Kerk in dit alles? De tijd van Italiaanse pausen die het recht in eigen hand namen, is allang voorbij...
«Al aan het einde van de jaren zestig nam de Kerk niet meer actief deel aan politieke discussies. En dat klopt, anders zou dat ondenkbaar zijn. Maar sinds enige tijd is er een nieuwe energie in gang gezet. Er is een sterke impuls. Ik denk aan de standpunten van de CEI over immigratie en gedifferentieerde autonomie. Evenals de scherpe kritiek die Don Ciccio Savino op het premierschap uitte. Laten we het over concrete politiek hebben, niet over vage principes."
Als het centrum terugkeert, wat zou dan de eerste slag zijn?
«Wijzig allereerst de kieswet. En dan zou het, als pro-Europese kracht, de EU moeten aanzetten tot het creëren van een continentaal continent, zodat het niet door andere spelers wordt gedomineerd in de grote uitdaging die digitale technologieën en kunstmatige intelligentie vormen.
La Gazzetta del Mezzogiorno