De Media Freedom Act is van kracht: de EU staat klaar om alle middelen te gebruiken om deze te handhaven.

Het uur van de Europese Mediavrijheidswet heeft geslagen en – nu de laatste fase is bereikt van de implementatie van de nieuwe wet op de persvrijheid die afgelopen mei van kracht werd – laat Brussel zijn stem horen tegenover zijn lidstaten: het zal "alle beschikbare middelen", inclusief inbreuken, gebruiken om de wet te handhaven. Deze waarschuwing heeft ook direct betrekking op Italië, waar de regering van Giorgia Meloni worstelt met twee gevoelige kwesties: de hervorming van de RAI (de Italiaanse staatsomroep) en de Paragon-zaak rond het vermeende gebruik van spyware tegen journalisten. Na jaren van onderhandelingen en compromissen kent de mediabescherming in Europa een gemeenschappelijk kader dat de Europese Commissie niet op papier wil laten staan. "Indien nodig zullen we ingrijpen", waarschuwde een woordvoerder van Berlaymont, die de rode lijn van vrijheid en pluralisme benadrukte, waarden van de rechtsstaat die in de ogen van Brussel ononderhandelbaar zijn.

Zo is er de European Media Freedom Act (@EU)

09/08/2025

De meest gevoelige regels, zoals die waarmee gebruikers multimediacontent op hun apparaten kunnen personaliseren, treden pas in 2027 in werking. Maar de kern van de hervorming, die transparantie in media-eigendom, beperkingen op het gebruik van spyware en de bescherming van journalisten tegen politieke inmenging, economische druk of intimidatie vereist, is al van kracht. Dit is "een pijler van de democratie", benadrukte voorzitter Ursula von der Leyen, die het standpunt van de voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, deelt. Zij hoopt "ervoor te zorgen dat journalisten veilig kunnen werken, zonder druk en angst". Wie zich niet aan de regels houdt, riskeert voortaan een inbreukprocedure.

Het debat in Italië zal naar verwachting weer oplaaien met de start van de zitting van het Europees Parlement in september, wanneer de Democratische Partij en de Vijfsterrenbeweging zich voorbereiden om de kwestie aan te kaarten. Ze zullen daarbij de twee belangrijkste kritiekpunten op de regering samenbrengen: de vertraging bij de implementatie van de Mediawet en de schaduwzijden rond de Paragon-zaak. Ook het centrumrechtse voorstel met betrekking tot de RAI ligt op tafel. Het voorstel zou het parlement vanaf de derde stemming de bevoegdheid geven om bestuursleden met een absolute meerderheid te benoemen. De regering is van plan dit in het najaar in te dienen, maar de oppositie hekelt het als een wetsvoorstel over "politieke bezetting", verwijzend naar nieuwe EU-wetgeving die ook vereist dat redacteuren en bestuursleden worden benoemd via transparante procedures en beschermd zijn tegen willekeurig ontslag. Ver buiten de Italiaanse grenzen zal het Hongarije van Viktor Orbán onder de loep worden genomen, met name met het oog op de rechtsstaat. En aan de andere kant van de plas zullen grote techbedrijven zich moeten houden aan wéér een EU-verordening – altijd al onverteerbaar – over contentbeheer, ditmaal journalistieke content.

De Europese Unie zal toezicht houden op de naleving van de Media Freedom Act (@Fnsi)

09/08/2025