De tijd is rijp voor de implementatie van artikel 30 van de Grondwet, dat de "plicht en het recht van ouders om hun kinderen te onderhouden, op te voeden en te onderwijzen" vastlegt. Er is een manier: de "schoolvoucher".

De staat grijpt niet alleen in bij gevallen van ‘ouderlijke onbekwaamheid’ zoals bepaald in hetzelfde artikel, maar grijpt in de regel en in eerste instantie krachtig in op het gebied van de opvoeding.

De Republiek, de onvoorwaardelijke erfgenaam van het fascistische regime in dit opzicht, heeft ervoor gekozen het quasi-monopolie op de schooldienstverlening te handhaven, die de Staat met zijn eigen personeel op een theoretisch uniforme en niet-gedifferentieerde wijze voor iedereen verzorgt.

Het is een monopolie van de Franse traditie dat Italië binnenkwam met het koninkrijk Savoye. Het verschijnt in de geschiedenis met de Revolutie, besloten door de Nationale Vergadering in 1791 en vervolgens in 1792 uiteengezet door Condorcet in zijn Rapport sur l'Instruction Publique, waarin voor het eerst werd vastgesteld dat school "uniek, vrij en neutraal" moest zijn. Het fascisme breidde het uit en completeerde het. Het feit dat deze erfenis door geen enkele politieke macht in twijfel werd getrokken, maar juist werd omarmd door alle postfascistische partijen, kan wellicht de wijdverbreide overtuiging in Italië verklaren dat het aanbieden van onderwijs een typische staatstaak is: een idee dat elders niet bestaat. Zelfs in democratisch en republikeins Italië zijn ouders daarom nog steeds uitgesloten van onderwijskeuzes, in schril contrast met art. 30.

Tenzij ze dit op eigen kosten kunnen doen, hebben ouders in Italië geen mogelijkheid om te kiezen welke school en welke leerkrachten hun kinderen onderwijzen. Pas 52 jaar na de inwerkingtreding van de Grondwet, met wet nr. 62 van 2000, werd definitief erkend dat "het nationale onderwijsstelsel (...) bestaat uit openbare scholen en particuliere en lokale openbare scholen". Daarom maken openbare scholen daar niet minder deel van uit dan openbare scholen. Diezelfde wet bevestigde echter "wat is bepaald in artikel 33, tweede alinea, van de Grondwet", namelijk dat "entiteiten en particulieren het recht hebben om scholen en onderwijsinstellingen op te richten zonder kosten voor de staat": een uitdrukking die altijd is gebruikt om financiële steun te weigeren aan zowel niet-openbare scholen als de gezinnen van hun leerlingen en studenten. Zo blijft het recht dat artikel 30 aan ouders toekent op papier bestaan, aangezien de voorwaarden voor de uitoefening ervan niet zijn gecreëerd.

Het moet ook worden opgemerkt dat in het geval van een monopolie, door het verlies van de soevereiniteit van de gebruiker en daarmee zijn recht om te kiezen wat hij wel of niet koopt, ook het meest effectieve instrument voor kwaliteitscontrole van de aangeboden goederen of diensten verloren gaat. Dit geldt ook voor het staatsmonopolie van vrije of semi-vrije openbare scholen. De goedkeuring of afkeuring van de families van de leerlingen speelt geen rol. De gebruiker heeft geen inspraak in de kwaliteit van het onderwijs in openbare scholen - onder andere belast met de gevolgen van de waanzinnige jaarlijkse carrousel van lerarenposities. Het is zeker waar dat er in openbare scholen bekwame en gemotiveerde leraren zijn, maar niets anders dan hun geweten dwingt hen daartoe. Niemand kan hen openlijk verkiezen boven anderen die dat niet zijn.

De recente uitspraken van minister Giuseppe Valditara, die het karakter van de "openbare dienstverlening van privéscholen" bevestigde en de invoering van "schoolvouchers" voorstelde om de vrijheid van onderwijskeuze te garanderen aan alle gezinnen, zelfs de minder bedeelden, leidden onmiddellijk tot een reactie van politici en vakbondsleden die zich verzetten tegen de financiering van privéscholen (!) ten koste van openbare scholen.

Allereerst moet worden benadrukt dat dit geen particuliere scholen zijn, maar paritaire scholen (oude wet 62/2000) en dat de staat van de 750 miljoen euro die is toegewezen aan ongeveer 750.000 leerlingen van paritaire scholen, ongeveer 1.000 euro per school toekent en ongeveer 6.000 euro bespaart, die door ouders aan de school wordt betaald. Het is daarom niet juist om te herhalen dat er geld wordt onttrokken aan openbare scholen; hoe meer leerlingen paritaire scholen bezoeken, hoe meer geld de staat beschikbaar heeft voor openbare scholen.

Het probleem dat paradoxaal genoeg door de vakbonden en links wordt genegeerd, is dat minder bedeelde ouders, ondanks de duizend euro die ze tot hun beschikking hebben, geen toegang hebben tot privéscholen en nooit hebben kunnen krijgen. Ze worden beroofd van het grondwettelijke recht op vrije keuze van onderwijs en school voor hun kinderen (artikelen 30 en 31 van de Grondwet).

Zelfs minister Luigi Berlinguer kreeg in dit verband geen gehoor. Hij herhaalde: "De gelijkheidswet is een linkse wet, want ze zorgt ervoor dat ook de minderbedeelden toegang krijgen tot onderwijsmogelijkheden die anders alleen zijn voorbehouden aan mensen met financiële middelen."

In feite was dit de belangrijkste vernieuwing van de gelijkheidswetgeving: zelfs de minderbedeelden de mogelijkheid geven om te kiezen tussen openbare scholen en privéscholen. Het was echter het meest verwaarloosde principe in de daaropvolgende decennia. Het werd verkozen om te worden voortgezet in de controverse tussen voorstanders van openbare scholen en voorstanders van privéscholen, of in de historische botsing tussen de vrijheid van onderwijs van de staat en de kerk.

De institutionele plicht om een ​​einde te maken aan ernstige discriminatie door kansarme gezinnen hun onderwijsrechten te garanderen door "de economische en sociale obstakels die vrijheid en gelijkheid daadwerkelijk beperken" weg te nemen (art. 3 van de Grondwet) is geschonden. Zelfs recentelijk, ter gelegenheid van de goedkeuring van de laatste financiële wet, werden amendementen ingediend ten gunste van de "schoolvoucher voor kansarme gezinnen", maar deze werden verworpen als bewijs van de aanhoudende ernstige discriminatie.

ideologische vooroordelen met betrekking tot de onderwijsrechten en -plichten van ouders.