Tennis, Fabio Fognini's Pugliese uitstraling na zijn vertrek. Een toekomst als coach?

Hij koos de zee die als thuis voelde, de medeplichtige stilte van degenen die hem altijd zonder al te veel vragen hadden verwelkomd. Na de laatste handdruk op het grasveld van Wimbledon koos Fabio Fognini dit keer voor het hart. Het zijne. En dat van degenen die hem al lang een hoekje normaliteit hebben gegeven, weg van de schijnwerpers. Geen microfoon, geen centercourt. Alleen Brindisi, zijn tweede thuis, de plek waar hij zo vaak mogelijk naar terugkeert, de veilige haven waar hij kan ontsnappen en zichzelf kan herontdekken. Van hieruit wilde hij zijn fans toespreken. Een andere, intiemere boodschap. Want hier, tussen de rust van Puglia en ware liefde, kan zelfs een afscheid aanvoelen als een nieuw begin.

"Dat moment is aangebroken waarvan ik diep van binnen wist dat het zou komen, ook al hoopte ik ergens dat het nooit zou gebeuren," schreef Fabio op zijn socialemediakanalen. "De beslissing was niet makkelijk, maar ik voel dat dit het juiste moment is. TENNIS (strikt in hoofdletters geschreven, noot van de redactie) is mijn universum geweest: het heeft me gevormd, het heeft me laten groeien, het heeft me veerkracht, kracht en geduld geleerd, zowel bij overwinning als bij nederlaag. Het heeft me zoveel meer gegeven dan ik me had kunnen voorstellen, en daarvoor zal ik altijd dankbaar zijn. Dank aan alle coaches, medewerkers en sponsors die me onderweg hebben vergezeld; dank aan mijn vrienden en iedereen die me heeft gesteund, op de spannende en de moeilijkste dagen. Jullie liefde heeft deze reis onvergetelijk gemaakt."

Zonder mijn dierbaren te vergeten, Flavia Pennetta en haar drie fantastische kinderen, Federico, Farah en Flaminia: "En dan mijn gezin, de hoeksteen van al mijn successen. Dank jullie wel, mam en pap: zonder jullie was niets mogelijk geweest. En aan jou, kleine zusje, dank je wel dat je altijd mijn grootste fan bent geweest. FLAVIA (ook in hoofdletters – noot van de redactie), jij bent de vrouw, moeder en levenspartner waar ik altijd van gedroomd heb. Je was, bent en blijft mijn rolmodel. Dank je wel dat je me een droomgezin hebt gegeven: drie prachtige kleintjes die mijn reden van bestaan zijn. Een belangrijk hoofdstuk in mijn leven loopt ten einde. Ik vertrek met een hart vol vreugde, trots op de reis die ik heb gemaakt en nieuwsgierig naar wat de toekomst brengt. Eén ding is zeker: mijn band met tennis eindigt hier niet. Tot snel, tennis. Tot snel, mijn liefste."

Zijn tennis was een constante wervelwind, een klap in het gezicht van de voorspelbaarheid. Fabio Fognini paste zich nooit aan het spel van anderen aan. Hij reageerde liever met zijn eigen spel. Onconventioneel, temperamentvol, onvoorspelbaar. Maar ook fantastisch. Soms briljant. Dat racket was voor hem een toverstaf. Soms magisch, soms oncontroleerbaar. Maar altijd waar.

Talent en kwelling, genialiteit en roekeloosheid, maar ook cijfers die de geschiedenis ingaan: nummer 9 van de wereld in 2019, winnaar van 9 ATP-titels in het enkelspel, 31 gewonnen wedstrijden tegen spelers uit de top 20, een Grand Slam-titel in het dubbelspel in Melbourne in 2015 met Simone Bolelli, een Davis Cup die nipt werd gemist, een top 10-klassering in een tijdperk waarin dat voor een Italiaan onmogelijk leek: het succes van spelers als Roger Feder, Rafa Nadal, Nole Djokovic en Andy Murray, om er maar een paar te noemen.

Maar Fognini was veel meer dan zijn resultaten. Hij was een karakter, een manier van spreken, een attitude. Iemand die alles gaf op het veld, zelfs als hij iets had moeten nalaten. Iemand die nooit vals speelde, zelfs niet op slechte dagen. En zelfs als hij fouten maakte, deed hij dat openlijk.

Zijn meesterwerk? Misschien wel Monte Carlo 2019, toen hij Nadal versloeg op het gravel van Monaco met een prestatie die grensde aan perfectie. Surrealistisch tennis, backhands die onwerkelijke bogen volgden, de Majorcaan nam het in de hoek zoals bijna niemand ooit had gepresteerd. En daarmee de meest prestigieuze titel uit zijn carrière en een kans op de top tien van de wereld. Een droom die op maat leek gemaakt voor anderen, maar die hij op zijn eigen manier wilde waarmaken: met talent, niet door zich te conformeren.

Altijd aan zijn zijde, een vrouw die zijn gevechten op andere banen heeft gedeeld: Flavia Pennetta, Grand Slam-kampioen en moeder van zijn drie kinderen. Met haar heeft hij een gezin opgebouwd dat de sfeer van Puglia en de echo's van grote sportprestaties ademt: de 'vijf F'-familie. Een nieuw leven wacht hen, ver weg van het woon-werkverkeer, de toernooien, de controverses en het applaus.

Maar Fognini is diep van binnen niet echt weg. Hij leeft voort in die jongens die nu open backhands slaan, denkend aan hem, en die hij zal proberen te "ontdekken" op banen door heel Italië. Hij leeft voort in die moed om nooit een kopie te zijn, zelfs niet van zichzelf. Hij leeft voort in de onmogelijke wedstrijden die hij met één enkele slag omverwierp, en in de wedstrijden die hij verloor toen ze al gewonnen leken. Want Fabio's carrière wordt niet gemeten aan de hand van statistieken, maar aan de intensiteit van de emoties die hij heeft opgeroepen.

We ontmoetten hem op een moment dat zweefde tussen verleden en toekomst. Ontspannener, bedachtzamer, maar nog steeds Fabio.

Een afscheid dat naar romantiek ruikt. Was het het tennis-afscheid waar je van droomde?

Ik had het me op zoveel manieren voorgesteld, maar nooit zo... waar. Ik dacht altijd dat ik een ceremonie, een ereronde, niet aankon. Maar in plaats daarvan was ik zo emotioneel als een kind. Ik heb het als man meegemaakt, niet als atleet. De cirkel is rond en nu kan ik zonder spijt vooruitkijken. En dit alles gebeurde voor de ogen van mijn zoon Federico, een enorme fan van Carlos Alcaraz, aan wie hij een gesigneerd shirt gaf.

Als u nadenkt over uw carrière, zijn er dan meer dingen waar u tevreden over bent of waar u spijt van hebt?

We hebben allemaal wel eens spijt, maar de voldoening weegt nog zwaarder. Ik heb op elk continent gewonnen, ik heb deel uitgemaakt van het Italiaanse team, ik heb een Masters 1000-titel gewonnen en ik heb in de top tien van de wereld gestaan. De tienjarige Fabio droomde van dit alles. Hij houdt vast aan wie hij nu is.

Als je één wedstrijd opnieuw zou kunnen beleven, niet vanwege het resultaat maar vanwege de emoties, welke zou je dan kiezen?

Monte Carlo 2019. Niet vanwege de titel, maar vanwege hoe ik het beleefde. In die tijd was ik licht, helder van geest en sereen. Ik was net vader geworden en voelde een kracht in me die ik nog nooit eerder had gevoeld. Die overwinning was niet alleen de mijne.

Flavia ging haar voor: heeft zij haar geholpen te begrijpen wanneer het het juiste moment was om te stoppen?

Absoluut. Flavia heeft altijd al het vermogen gehad om dingen een stap vooruit te zien. Als ze zei dat het genoeg was, deed ze dat met haar verstand en haar hart. Het duurde langer, maar ik had een vrouw aan mijn zijde die tennis beter kent dan wie dan ook. Ze liet me begrijpen dat stoppen niet verliezen is, maar kiezen voor jezelf.

Wat heeft Flavia jou geleerd, als kampioen en als echtgenote en moeder?

Geduld. Evenwicht. Het vermogen om te zwijgen wanneer nodig en te vechten wanneer het moment daar is. Zij is een vrouw die een stempel heeft gedrukt op de sport en op mijn leven. Dat ik ben wie ik nu ben, heb ik deels aan haar te danken. En aan die drie prachtige aardbevingen die we op de wereld hebben gebracht.

Kampioensvader en kampioensmoeder: raden jullie je kinderen aan om een carrière als professioneel tennisser na te streven?

Alleen als het hun keuze is. Geen druk. Tennis is prachtig, maar het vraagt veel van je. Als ze het willen proberen, staan we voor je klaar. Als ze iets compleet anders willen doen, staan we sowieso voor je klaar. Het gaat erom dat ze gelukkig zijn, niet dat ze winnen.

Brindisi voelt vandaag als thuiskomen. Wat vind je het leukst aan deze stad en haar inwoners?

De waarheid. De inwoners van Brindisi doen niet alsof, ze kijken je recht in de ogen. Er is warmte, er is passie. Als ik met Flavia door de stad loop of naar de bar ga voor een kopje koffie, voel ik me als een local. Brindisi verwelkomde me zonder er iets voor terug te vragen. En dat is een geweldig gevoel.

Het Italiaanse tennis beleeft een gouden tijd met Sinner en vele anderen. Hoe trots ben je dat je dat pad hebt geplaveid?

Trots, ja, maar ook blij als een oudere broer. Jannik Sinner, Lorenzo Musetti, Flavio Cobolli... zien, is de bevestiging dat we het goed gedaan hebben. En dan heb ik het niet alleen over de resultaten, maar ook over de cultuur, over de mentaliteit. Wij zijn niet langer degenen die kansen hebben gemist.

En hoe zit het met tennis in Puglia? Het heeft ons de laatste jaren zoveel gebracht, vooral het vrouwentennis. Wat ontbreekt er?

"We hebben structuren, visie en geduld nodig. Puglia heeft een enorm potentieel. Dat hebben ze bewezen met Flavia, met Roberta (Vinci) en met vele anderen. Maar we moeten investeren in kinderen en in sport op scholen. Het talent is er, het moet alleen gekoesterd worden."

Vandaag naar Brindisi voor een welverdiende vakantie, en dan?

Dit jaar is het tien jaar geleden dat Flavia de US Open won. Ik zou er graag met mijn hele gezin bij zijn om er als toerist van te genieten.

Wat gaat hij doen als hij... groot is?

Ik geniet van mijn tijd. Misschien word ik wel fulltime vader, misschien werk ik wel met kinderen en scout ik het beste talent om het professionele tennis in te gaan. Ik weet alleen dat ik niet zomaar naar de tournee terugkeer om er te zijn. Als ik ooit besluit om les te geven, zal dat uit passie zijn, niet uit nostalgie. Want tennis is mijn leven. Maar nu begint er een nieuw leven.

FLAVIA PENNETTA: "IK VERTEL JE OVER DE 'VERBORGEN' MAN"

"Je hebt me deze keer ook aan het huilen gemaakt. Maar het waren tranen van vreugde." Ze schreef het niet onder een bericht. Ze schreeuwde het niet de wereld in. Flavia Pennetta koos voor de stilte van de waarheid. "Ze schreef vanuit haar hart, zoals altijd. En ik ken dat hart beter dan wie dan ook," was Flavia's emotionele reactie op Fabio Fognini's toewijding op sociale media.

Ja, want bepaalde verhalen worden het best verteld door de ogen van mensen die ze zelf hebben meegemaakt. Flavia Pennetta heeft Fognini door zijn beste en moeilijkste dagen heen gezien. Ze kende hem op tennisbanen over de hele wereld, toen tennis hun enige gemeenschappelijke taal was. Vandaag de dag ziet ze hem zijn racket aan de wilgen hangen, niet zonder melancholie, maar met die luchthartigheid die alleen te vinden is bij mensen die alles hebben gegeven. "Fabio is een man die nooit bang is geweest om zichzelf te laten zien zoals hij is. Soms heeft hij daarvoor moeten boeten, maar ik geloof dat dat altijd zijn kracht is geweest. Het is waar, hij is impulsief, hij is instinctief, maar hij is ook transparant. Hij is iemand die zijn hart en ziel in het spel legt, ten goede of ten kwade. En buiten de baan, in het leven, is het hetzelfde."

Hij zag hem winnen in Monte Carlo, doorbreken in de top 10, Nadal en Djokovic uitdagen zonder zich ooit minderwaardig te voelen. Net zoals hij hem zag en steunde in zijn laatste, epische optreden op Wimbledon tegen Alcaraz. Maar hij zag hem ook toen hij gedwongen werd te stoppen, toen zijn enkels hem niet eens meer toelieten om te trainen. "Die momenten waren zwaar. Fabio is niet iemand die klaagt, maar na jaren van pijn en verband wist hij dat hij geopereerd moest worden. Twee operaties, een langzame herstart, en dat gevoel dat zijn lichaam zijn geest niet meer kon volgen. Maar hij gaf nooit op, nooit. Zelfs niet toen het tennis voorgoed leek weg te glippen." Hij kwam terug, probeerde het opnieuw, herpakte zich. Want Fognini was, voordat hij kampioen werd, altijd een vechter. Hij was een te puur talent om te temmen, en misschien was dat wel de reden dat mensen zo dol op hem waren. Omdat hij anders was, omdat hij zich niet voordeed. Hij probeerde nooit iets te zijn wat hij niet was. Als hij nerveus was, zag je dat. Als hij gelukkig was ook. Het is moeilijk om die authenticiteit te vinden in de sport van vandaag, waar iedereen geformatteerd lijkt. Niet hij. Fabio was, en is, een origineel.

Maar als de wereld hem kende om zijn heldendaden en zijn excessen, kent Flavia hem in de stilte van zijn huis, in de kleine gebaren, in de glimlachen die hij zijn drie fantastische kinderen schonk. Fognini de oudste is een nieuwe en verrassende versie, iemand die zijn speellust niet is verloren, maar die van kant is gewisseld. "Met onze kinderen is het een beetje alsof hij het belangrijkste toernooi van zijn leven speelt, en hij doet dat met aanstekelijke energie. Soms lijkt hij een vierde kind, dat ze achtervolgt, absurde spelletjes bedenkt en ze urenlang aan het lachen maakt. Maar hij weet ook hoe hij aanwezig moet zijn, hoe hij moet luisteren. Hij is een diepere man geworden. Completer." Toen Flavia stopte, deed ze dat met de kracht van iemand die het moment begreep. Toen ze zag dat Fabio met een vermoeidere glimlach naar tennis begon te kijken, begreep ze dat dat moment ook voor hem naderde. "Ik heb hem niet gezegd wanneer hij moest stoppen, maar ik denk dat we het diep van binnen allebei wisten. Het was tijd om meer te leven van wat we samen hebben opgebouwd."

En nu verandert het leven, maar niet te veel. Want hoewel het waar is dat wekkers niet langer op toernooitijdzones staan, is het ook waar dat een kampioen een kampioen blijft. In de manier waarop hij naar de wereld kijkt, in de manier waarop hij nieuwe uitdagingen aangaat. "Fabio is iemand die zijn ruimte blijft vinden, om zichzelf te laten zien. Misschien weg van de schijnwerpers, maar altijd met passie. En ik zal er zijn, zoals hij er altijd voor me is geweest. Niet alleen als echtgenoot, maar als partner in crime." Er is een zin die Flavia vaak, bijna verlegen, herhaalt: "We zijn een team." Ze zeggen het voor de grap, maar ze menen het echt. Fabio en Flavia. Twee kampioenen. Twee sterke persoonlijkheden. Twee verschillende paden die elkaar kruisten en één familie werden. De "vijf F's"-familie, die nu geniet van een nieuwe wedstrijd. De mooiste.