Léon Degrelle en de nazi's die de dag na de overgave van het Rijk op het strand van La Concha landden

"Ambitieus, ijdel en brutaal", zo wordt Léon Degrelle beschreven in de dramatis personae van De Laatste Vlucht van Fernando Castillo (Renacimiento). Later, in levende lijve, breidt Castillo zijn definitie uit: "Hij was lang, knap en vriendelijk, en hij was beschaafd, of in ieder geval belezen. Hij was ook een verhalenverteller, en zijn memoires zitten zo vol leugens dat er momenten zijn waarop hij je aan het lachen maakt", vertelt de auteur aan EL MUNDO. "Hij was een caricruz , een van die personages die altijd alles riskeerde en altijd een extra leven kreeg." "Hij was een oplichter; hij ging honderd keer failliet en vond altijd wel iemand die hem redde, iemand op wie hij zijn schulden kon afschuiven." "Ik denk niet dat hij geboren was als nazi; jarenlang was hij een christelijk conservatief, min of meer een Waalse nationalist... Maar hij werd een regelrechte fascist en heeft daar nooit spijt van gehad. Hij was niet zoals Jean-Marie Le Pen , die probeerde de betekenis van het woord fascist te moderniseren. Degrelle sprak over Hitler en de SS, hij ontkende de Holocaust... Hij had geen complexen." "Hij was een rokkenjager. Toen hij in zijn memoires schreef over zijn wanhopige vlucht door Denemarken en Noorwegen, wijdde hij alinea's en alinea's aan zijn bewondering voor Scandinavische vrouwen." "Hij was een sinistere man. En met sinister bedoel ik niet fascistisch, ik bedoel iets meer."

Léon Degrelle is een van de hoofdpersonages in De Laatste Vlucht , een boek dat in werkelijkheid een deel is van Castillo's obsessieve en fascinerende oeuvre. Van Nacht en Mist in Bezet Parijs en De Vreemde Achterhoede tot Modiano's Parijs en De Jaren van Madridgrad , heeft de auteur een half dozijn collageboeken geschreven, samengesteld uit schimmige personages die zich bewegen en verbinden in Madrid tijdens de Burgeroorlog en in Parijs tijdens de nazi-bezetting. Fascistische dichters, stalinistische toneelschrijvers, antiekhandelaren, Belgische actrices, Joodse geliefden, schurken in dienst van de Gestapo, oorlogspiloten die voor Wit-Rusland hadden gevochten, kampioenen op Roland Garros, passionelen en Pétaines ... Fanatici en opportunisten, zelfmoordenaars en overlevenden . In De Laatste Vlucht verschijnt deze cast opnieuw op hun slechtst: op de vlucht voor de oorlogen die ze hadden verloren. Zo worden Rafael Alberti, María Teresa León, Palmiro Togliatti en tientallen Spaanse republikeinen in Castillo's boek afgebeeld aan boord van de Douglas DC2 en de Dragon Rapide, die hen van de landingsbanen van Albacete, Murcia en Alicante naar Oran en Toulouse brengen. Op dezelfde manier lijken Louis-Férdinand Céline , Corinne Luchaire, Pierre Laval en de elite van het Franse Collabo in Junkers- en Heinkel-vliegtuigen te vliegen van Frankrijk naar Duitsland en van Duitsland naar Spanje, terwijl het Duizendjarige Rijk om hen heen instort.

Geen van deze vluchten was zo ongewoon als die van Léon Degrelle, die op 7 mei 1945 om zes uur 's ochtends landde in de wateren van de baai van La Concha, een week na de zelfmoord van Adolf Hitler en een dag na de overgave van Duitsland. Nu 80 jaar geleden. Het vliegtuig was een Heinkel 111 H-23, een variant van een bommenwerper die speciaal was bedoeld voor het vervoeren van parachutisten, en het had het Balkenkreuz, het kruis van het Duitse leger, op de romp geschilderd. Het gebrul bij de landing wekte de hele stad. In San Sebastián verspreidde zich een gerucht dat Adolf Hitler en Albert Speer ermee vlogen, maar de identiteit van de bemanning werd al snel bekend: Albert Duhringer , piloot; Benno Epner , zijn adjudant; Gerhard Stride , monteur; Georg Kubel , telegrafist; Robert du Welz , SS-kapitein; en Léon Degrelle, de generaal van de Waalse Divisie, de lievelingszoon van het Tweede Rijk, de man waarvan Hitler zei dat hij de zoon belichaamde die hij nooit had gehad. Nou ja, dat is wat Degrelle beweerde dat Hitler zei, maar Fernando Castillo vermoedt dat het slechts een van zijn fantasieën was.

Hoe kwam Degrelle in San Sebastián terecht? Zijn ontsnapping begon in juni 1944, de laatste keer dat hij in Brussel was, zijn geboortestad, waar hij zijn broer Edouard begroef, een apotheker die sneuvelde bij een verzetsaanval . In de daaropvolgende maanden bevond Degrelle zich aan het oostfront met de Waalse Divisie en in de terugtrekkende gebieden van de Asmogendheden: Baden-Baden en Sigmaringen (de toevluchtsoorden van de Franse collaborateurs na de bevrijding van Parijs), Milaan, Berlijn... Op 20 april verzamelde hij in het gebied dat nu Noord-Polen is zijn troepen, een reeds uitgedunde groep Franstalige Belgische vrijwilligers die sinds juni 1943 als Waffen-SS werden beschouwd. Hij vertelde hen dat de oorlog voor de As verloren was, gaf de soldaten valse burgerpapieren en raadde hen aan zich voor te doen als nazi-dwangarbeiders. Veel succes.

Een Zwitserland van het Noorden

Degrelle en zijn assistent, Robert du Welz, passeerden Lübeck en Kiel, Duitse havensteden aan de Baltische Zee. In de nacht van Hitlers zelfmoord, op 2 mei, sprongen ze naar Kopenhagen. "Toen veel van zijn strijdmakkers zelfmoord pleegden, had Degrelle het overlevingsinstinct om nog een onmogelijke sprong te wagen," vertelt Castillo. Denemarken was tijdens de oorlog een zeldzaam geval van bezetting geweest, relatief vriendelijk. De Joden van Kopenhagen waren niet naar vernietigingskampen gestuurd, de steden waren niet gebombardeerd en Degrelle dacht dat het koninkrijk van Christiaan X een Noord-Zwitserse kolonie zou kunnen worden. De Britten vielen Denemarken echter op 5 mei binnen en de Belgische nazi's moesten op het laatste moment met een mijnenveger naar Oslo vluchten.

In Noorwegen bleven 300.000 Duitse troepen achter die pas op de 7e het bevel tot overgave zouden krijgen en die een zekere controle over Oslo behielden. Ze werden geleid door een bijzonder gehate Gauleiter , Josef Terboven , en gesteund door een hardliner en collaborerende premier, Vidkun Quisling , die nog woester was dan Degrelle. Samen boden ze de Belgische SS-generaal twee dagen onderdak en onthulden hem dat een Heinkel 111 H-23 en zijn bemanning klaar stonden voor hun laatste ontsnapping op vliegveld Gardermoen , het huidige vliegveld van Oslo.

"Degrelle schreef later dat dit het vliegtuig was dat Albert Speer tot zijn beschikking had, maar dat is weer een van zijn leugens," zegt Castillo. "Speer reisde in een Focke Wulf, veel moderner en comfortabeler dan de Heinkel. Het ongelooflijke is echter dat Degrelle het onmogelijke presteerde en ontsnapte, iets wat noch Quisling noch Terboven lukte... Weet je welke landen de collaborateurs na de oorlog het hardst hebben onderdrukt? België en Noorwegen."

De Heinkel 111 H-23 heeft een bereik van 2300 kilometer, en het dichtstbijzijnde punt in Spanje bij Oslo ligt op 2200 kilometer afstand. Piloot Dühringer kon echter niet in een rechte lijn vliegen. De Heinkel moest navigeren op de tast, door licht te spotten, ervan uitgaande dat sommige die van Hamburg en andere die van Bordeaux moesten zijn. Degrelle schreef in zijn memoires dat hij over Parijs vloog en de lichten van de auto's en feesten van zijn vijanden zag, maar Castillo gelooft dat dit wederom een ​​fantasie was. Voordat de nacht voorbij was, raakte het vliegtuig zonder brandstof tijdens de vlucht over Biarritz, dus Dühringer zweefde tot hij de grens over was gevlogen en een ongekende noodlanding op het water maakte in de Baai van San Sebastián. Als die operatie had plaatsgevonden in de wateren voor Saint-Jean-de-Luz, zou Dühringer door Frankrijk zijn uitgeleverd aan de Belgische verzetsstrijders, die hem ongetwijfeld zouden hebben geëxecuteerd.

Wat trof Léon Degrelle aan in San Sebastián? Eerst een paar gebroken botten die hem naar het General Mola Military Hospital in de wijk Egia brachten. Hij droeg een uniform. "De rest van de bemanning kwam er ongeschonden uit", zegt Castillo. Tijdens zijn herstel namen Degrelles Spaanse vrienden, onder leiding van José María Finat y Escrivá de Romaní , graaf van Mayalde en toekomstig burgemeester van Madrid, hem mee in een auto en verstopten hem. "Niemand deed zoiets in Spanje in die jaren zonder toestemming van het regime", legt Castillo uit. Maar de dictatuur hield zich koest. Toen België de uitlevering van zijn meest gehate zoon eiste, zei Spanje dat het niet wist waar hij was. "En toen, officieus, bood het hem een ​​belofte aan: we geven je Degrelle, maar jij helpt ons onze situatie in Europa te normaliseren en onze vroegere vriendschap met het Rijk te vergeten", zegt Castillo. België nam dit slecht op en riep zijn ambassadeur terug.

Het maakte niet uit. Degrelle overleefde de jaren 1946 en 1947 zo goed als hij kon, de jaren waarin Franco's regime op zijn fragielst was, en daarna deed hij wat hij het beste kon: verleiden, verstrikken en bedriegen, zichzelf verrijken, zichzelf ruïneren en zichzelf opnieuw verrijken, pronken en zijn avonturen vertellen om een ​​hernieuwd publiek te winnen vanaf de jaren 1970 , toen het nieuwe fascisme het Europese politieke landschap betrad. Hij liet een wit SS-generaalsuniform maken, alsof hij in een toneelstuk leefde. En zijn metgezellen op de vlucht van Oslo naar San Sebastián? De Duitsers keerden naar huis terug. Ze waren jong en hadden geen misdaden te verantwoorden. Robert du Welz reisde door Miranda de Ebro en Zurbano Street in Madrid en kwam terecht in Lora del Río , in Sevilla, waar hij een discreet leven leidde. Degrelle ging ook in dezelfde regio wonen, in de stad Constantina, waar hij een paleis genaamd La Carlina liet bouwen en het vulde met geroofde archeologische schatten. Du Welz verbrak uiteindelijk de relatie met zijn baas, waarschijnlijk vanwege een financiële kwestie. Degrelle overleed in 1994 in Malaga. Hij leefde dus 18 jaar in een democratie en het ging hem nooit slecht.