De Maya-trein: een financiële afgrond van 29 miljard dollar

De Mayatrein, een belangrijk project voor Yucatán, verkeert in een financieel ravijn. Uit rapporten blijkt dat het project in 2024 bijna 30 miljard pesos aan overheidssubsidies ontving, maar slechts 276 miljoen pesos opleverde uit de exploitatie. Dit leidde tot een heftig debat over de werkelijke levensvatbaarheid ervan.

De Mayatrein, het meest ambitieuze en controversiële infrastructuurproject van de federale overheid en een sleutelelement voor de toekomst van Yucatán, staat onder intense financiële controle. Harde gegevens en analyses uit journalistieke en economische bronnen laten een schril contrast zien tussen de enorme subsidies die het ontvangt en de bescheiden inkomsten die het genereert, wat ernstige twijfels oproept over de economische duurzaamheid ervan op lange termijn.

Het project, dat wordt verdedigd als een motor voor de ontwikkeling van het zuidoosten, kampt met twee botsende realiteiten: die van politieke promotie en de koude, harde cijfers in de financiële verslagen.

De omvang van het financiële onevenwicht is overweldigend. Een analyse op basis van officiële cijfers, gerapporteerd door journalist Rubén Aguilar, laat zien dat de exploitatie van de Mayatrein in 2024 als volgt verliep:

• Ontvangen overheidssubsidies: $29.912.000.000 pesos.
• Eigen inkomsten: $ 276.000.000 pesos. Deze cijfers geven aan dat voor elke peso die de Mayatrein zelf genereerde (kaartjesverkoop, diensten, enz.), de overheid ongeveer 108 pesos aan subsidies moest injecteren om de trein draaiende te houden.

  Een ander rapport van El Financiero bevestigt deze trend: de trein genereerde slechts 2% van de totale inkomsten en was voor 98% van de operationele kosten afhankelijk van subsidies. Bovendien draaide de trein in 11 van de eerste 12 maanden verlies.

De financiële realiteit van de Maya-trein (2024)

In schril contrast met de harde financiële realiteit heeft het treinbeheer, onder leiding van het leger, agressieve campagnes gelanceerd om het gebruik ervan te stimuleren. Een duidelijk voorbeeld was de actie die tussen mei en juni van start ging, waarbij een retourticket werd weggegeven bij aankoop van een enkeltje economy class.

Deze strategie is erop gericht het aantal passagiers te vergroten en de dienst te populariseren, vanuit het officiële standpunt dat de Mayatrein niet als een particuliere onderneming moet worden gezien, maar eerder als een maatschappelijke investering op de lange termijn, gericht op ontwikkeling en welzijn in een historisch verwaarloosde regio.

De situatie heeft de meningen verdeeld. Enerzijds stellen voorstanders van het project dat publieke infrastructuurprojecten van deze omvang, zoals de metro in grote steden, zelden op zichzelf winstgevend zijn, en dat hun werkelijke waarde ligt in de indirecte economische voordelen die ze genereren: toerisme, werkgelegenheid en regionale ontwikkeling.

"Het tekort is abominaal. Er is geen enkele kans dat het winstgevend zal zijn als personenvervoersysteem, en er zijn twijfels of het net zo winstgevend zal zijn als een goederenvervoersysteem." – Direct citaat uit de analyse van Rubén Aguilar, die de kritische positie samenvat.

Aan de andere kant waarschuwen economische analisten en organisaties zoals het Mexicaanse Instituut voor Concurrentievermogen (IMCO) voor de kostenoverschrijding van meer dan 228% van het project en het gebrek aan degelijke haalbaarheidsstudies om zo'n enorme investering te rechtvaardigen. De zorg is dat het een permanente last op de overheidsfinanciën zou kunnen worden, waardoor middelen die beter besteed kunnen worden aan andere prioritaire gebieden, verloren zouden gaan.

Voor Yucatán, een deelstaat met enkele van de belangrijkste trajecten en stations, is de toekomst van de Mayatrein cruciaal. De vraag blijft of de belofte van ontwikkeling uiteindelijk de enorme kosten die de belastingbetaler momenteel betaalt, zal rechtvaardigen.