Internationaal recht bij de botsing van de Cuauhtémoc met de Brooklyn Bridge

Het lijkt erop dat de Verenigde Staten in een lastig parket zitten als het om bruggen en schepen gaat. Slechts één jaar en twee maanden na het ongeluk met het containerschip Dali, waarbij een van de belangrijkste bruggen van Baltimore instortte, verloor het Mexicaanse opleidingsschip Cuauhtémoc alle drie zijn masten toen het in aanvaring kwam met de iconische Brooklyn Bridge in New York. Bij het ongeluk kwamen twee cadetten om het leven en raakten meerdere mensen gewond.

Lees meer: ​​Wie draagt ​​de kosten van de instorting van de Baltimore-brug?

De aanvaring vond plaats kort nadat het schip Pier 17 in Manhattan had verlaten. Het zeilschip, gebouwd in 1981 op de Celaya scheepswerf in Bilbao, verliet op 6 april de haven van Acapulco en was op wereldreis. Hij had een reis van 254 dagen gepland, met stops in verschillende landen.

Waarschijnlijke oorzaken

Het probleem zou in de hoogte kunnen zitten. Sommigen wijzen op vermijdbare menselijke fouten . Specifiek, als gevolg van een gebrek aan voorafgaande berekening of verificatie door de kapitein of navigatieofficier. Volgens gegevens van het New York Department of Transportation bedraagt ​​de onderkant van de Brooklyn Bridge slechts 41,1 meter, terwijl de masten van de Cuauhtémoc Bridge meer dan 48 meter hoog waren . Een verschil dat, indien bevestigd, de impact onvermijdelijk zou maken.

Andere versies geven aan dat het schip mogelijk een stroomstoring heeft gehad - een black-out, vergelijkbaar met die welke door de Dali in Baltimore werd gemeld - net toen het de haven van New York verliet. Hierdoor was het zeilbootje overgeleverd aan de stroming, die het samen met de noordoostenwind richting de brug zou hebben geduwd. Deze hypothesen zijn echter nog niet bevestigd en we zullen moeten wachten op de resultaten van het onderzoek.

De zaak Cuauhtémoc is niet de zaak Dali

Een belangrijk verschil tussen dit geval en dat van de Dali is dat de Cuauhtémoc geen commercieel schip is, maar een militair vaartuig, eigendom van de Mexicaanse marine. Hoewel het een schip is dat wordt gebruikt voor training en diplomatieke doeleinden – het neemt vaak deel aan regatta's en officiële bezoeken – wordt het officieel nog steeds beschouwd als een oorlogsschip.

Dit soort vaartuigen, die onder militaire vlag varen, genieten immuniteit van jurisdictie, een beginsel van gewoonterecht — ongeschreven regels die worden gevolgd omdat hun naleving gewoonterecht is geworden — gebaseerd op resolutie 2625 van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties uit 1970, die verhindert dat een staat voor de rechtbanken van een andere staat wordt berecht.

Met andere woorden, militaire vaartuigen kunnen – juist vanwege hun officiële, niet-commerciële aard – niet onderworpen worden aan de jurisdictie van buitenlandse rechtbanken (artikel 32 van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (UNCLOS)). Dit betekent in de praktijk dat de mogelijkheden om de zaak voor gewone Amerikaanse rechtbanken te brengen zeer beperkt zijn.

Hoewel de Verenigde Staten UNCLOS niet hebben geratificeerd (in tegenstelling tot Mexico, dat dat wel heeft gedaan), hebben de Verenigde Staten... De wet ondersteunt deze immuniteit ook via andere bepalingen. De Foreign Sovereign Immunities Act (FSIA) bepaalt bijvoorbeeld dat handelingen die door buitenlandse staten worden verricht in de uitoefening van soevereine functies, evenals door militaire of staatsschepen, buiten het bereik van Amerikaanse rechtbanken vallen.

Er bestaat overigens jurisprudentie over deze kwestie. Al in 1812 oordeelde het Hooggerechtshof in de zaak Schooner Exchange v. McFaddon dat wanneer een oorlogsschip van een bevriende natie toestemming krijgt om een ​​Amerikaanse haven binnen te varen, dit ook een stilzwijgende belofte inhoudt dat het niet onderworpen zal zijn aan de Amerikaanse wetten.

Zou de VS kunnen besluiten deze immuniteit in de Cuauhtémoc-zaak te negeren?

In de praktijk is dat niet het geval. Daarmee zouden ze een zeer delicaat juridisch en diplomatiek precedent scheppen, waardoor de immuniteit van hun eigen oorlogsschepen in de havens van andere landen in gevaar komt. Daarom hebben de Verenigde Staten er groot belang bij dat deze wederzijdse bescherming wordt gerespecteerd en gehandhaafd.

De Verenigde Staten kunnen de zaak niet voorleggen aan hun nationale rechtbanken. Niet om mogelijke strafrechtelijke aansprakelijkheid te onderzoeken, noch om schadevergoeding te eisen. De immuniteit van de Cuauhtémoc als oorlogsschip verhindert dat er op Amerikaanse bodem gerechtelijke stappen kunnen worden ondernomen.

Het onderzoek naar het ongeluk zal vallen onder de verantwoordelijkheid van de Mexicaanse autoriteiten en vermoedelijk zal de marine zelf dit uitvoeren via een interne procedure, binnen het bereik van de militaire jurisdictie. Alleen Mexico kan vaststellen of er sprake is geweest van fouten of nalatigheid van de leiding van het schip en welke schadevergoeding moet worden betaald aan de slachtoffers en de veroorzaakte schade.

En hoe zit het met materiële schade?

Voor de schade aan de Brooklyn Bridge kunnen de Verenigde Staten geen schadevergoeding eisen via juridische weg. De enige mogelijke manier zal diplomatiek zijn. De rechters kunnen geen bedragen vaststellen of betalingen aan de Mexicaanse staat opleggen. Eventuele compensatie zal uitsluitend afhangen van de wil van de Mexicaanse staat en de uitkomst van eventuele bilaterale onderhandelingen die worden gestart.

Hoewel het ongeluk plaatsvond op Amerikaanse bodem, ligt de zeggenschap over de zaak – en de gevolgen ervan – uiteindelijk niet in handen van de rechtbanken van het gastland. Tenzij Mexico besluit de zaak voor te leggen aan arbitrage of een andere overeengekomen oplossingsmethode, zal de exclusieve Mexicaanse jurisdictie gelden.