Overmatig gebruik van schermen zorgt ervoor dat kinderen ze nog harder nodig hebben

Precies weten welke problemen schermen veroorzaken bij kinderen en adolescenten is een van de grootste vragen in de wetenschap van vandaag. Er zijn gegevens over emotionele problemen bij jongeren, en het is duidelijk dat een van de grootste innovaties van het afgelopen decennium mobiele telefoons zijn geweest. Maar wetenschappers zijn het er niet over eens of schermen de oorzaak zijn van deze emotionele problemen . Een nieuw wetenschappelijk artikel, waarin bijna 300.000 kinderen in 117 studies zijn geanalyseerd, gelooft een meer solide antwoord te hebben gevonden: "Wat ons meer vertrouwen geeft, is dat we studies hebben geanalyseerd die dezelfde kinderen in de loop van de tijd volgden, niet alleen op specifieke momenten", zegt Roberta Pires Vasconcellos, onderzoeker aan de University of New South Wales (Sydney, Australië) en co-auteur van de studie, gepubliceerd in het tijdschrift American Psychological Association.

Het onderzoek heeft bevestigd dat mensen die op 5-jarige leeftijd meer schermen gebruiken, op 7-jarige leeftijd meer problemen hebben. "Dit is sterker bewijs dan alleen de constatering dat mensen die nu meer schermen gebruiken, problemen hebben; er is een overvloed aan gegevens die in dezelfde richting wijzen", legt Pires Vasconcellos uit.

Het onderzoek richt zich uitsluitend op kinderen jonger dan 10 jaar, omdat soortgelijke onderzoeken al bij adolescenten zijn uitgevoerd. "In deze fase worden de fundamenten van emotionele gezondheid gelegd. Het is net als leren lezen: als je er in het begin moeite mee hebt, heeft dat invloed op alles", zegt Pires Vasconcellos, die ook bevestigt dat deze problemen met de leeftijd blijven toenemen, en de resultaten laten zien dat de effecten met de tijd sterker worden.

Een van de meest opvallende bevindingen van het onderzoek is dat toenemend schermgebruik onder kinderen ertoe leidt dat deze jongeren er nog meer behoefte aan hebben. Er ontstaat een vicieuze cirkel: "Kinderen met problemen gebruiken mogelijk vaker schermen (om te voldoen aan onvervulde emotionele behoeften)", schrijven de auteurs in het onderzoek. "En kinderen die overmatig schermgebruiken, lopen mogelijk een groter risico dat die behoeften niet worden vervuld (bijvoorbeeld omdat ze minder actief zijn op school, met familie of met hun vrienden)."

Angst, verdriet, laag zelfbeeld

Het doel van het onderzoek is om te ontdekken wat zij 'sociaal-emotionele problemen' noemen. Dit zijn problemen die kinderen hebben met het beheersen van hun emoties en gedrag, zoals angst, verdriet of een laag zelfbeeld. Gedragsproblemen kunnen bestaan ​​uit agressief gedrag, concentratieproblemen of het constant overtreden van regels.

Dit soort gedrag komt voor wanneer kinderen moeite hebben met het beheersen van hun gevoelens of het omgaan met anderen. De auteurs zijn van mening dat overmatig schermgebruik vaak een "symptoom" is van deze problemen, niet de oorzaak: "Als je kind aan de tablet gekluisterd is, probeert hij of zij mogelijk angst of eenzaamheid te beheersen", zegt Pires Vasconcellos. "Het afpakken van de iPad lost het probleem niet op; je moet je afvragen waarom ze zo gefixeerd zijn op het scherm en ze helpen betere manieren te vinden om met hun gevoelens om te gaan. Het is als koorts behandelen zonder te vragen welke infectie de oorzaak is. Een timer instellen is niet genoeg", voegt ze eraan toe.

Door kinderen jonger dan 10 jaar te analyseren, richt de studie zich niet specifiek op twee van de belangrijkste vermeende boosdoeners van adolescentenproblemen: sociale media en mobiele telefoons. De gemiddelde leeftijd voor legaal gebruik van sociale media is 13 jaar en mobiele telefoons zijn meestal vanaf 12 jaar beschikbaar. Hoewel veel gezinnen deze grenzen overschrijden, is het moeilijk om wijdverbreid gebruik te vinden bij kinderen jonger dan 10 jaar. "Onze gegevens suggereren dat mobiele telefoons de situatie verergeren, omdat de effecten sterker waren in studies van 2012 tot 2020, net toen ze op grote schaal begonnen te worden gebruikt. En sinds de pandemie zien we dat veel kinderen met emotionele problemen zich nog meer tot schermen wenden. Maar de waarheid is dat we vergelijkbare problemen en patronen vinden bij alle apparaten: tv, computer, tablet", aldus de wetenschapper.

Videogames, schuldig

Vóór de leeftijd van 10 jaar is het probleem volgens het onderzoek meer videogames dan sociale media: "Het belangrijkste is niet zozeer welk scherm ze gebruiken, maar wat ze ermee doen. Gamen trok duidelijk onze aandacht. Kinderen die videogames spelen, hebben een veel grotere kans op emotionele problemen. We konden sociale media niet diepgaand onderzoeken, omdat ze in theorie bedoeld zijn voor kinderen van 13 jaar en ouder, hoewel we weten dat veel meer kinderen ze stiekem gebruiken", aldus de onderzoeker.

Deze dominantie van videogames ten opzichte van sociale media op die leeftijd zorgt er deels voor dat er een genderongelijkheid is. "Het is complex", zegt Pires Vasconcellos. "Meisjes die veel schermen gebruiken, vertoonden over het algemeen iets meer emotionele problemen dan jongens. Maar als we kijken naar oudere kinderen, tussen de 8 en 10 jaar oud, lijken jongens kwetsbaarder, vooral bij videogames. Jongens op die leeftijd die al emotionele problemen hebben, zoeken vaak hun toevlucht in schermen, en dat maakt de situatie alleen maar erger", voegt ze eraan toe.