Als de Catalaanse economie groeit, waarom merk ik dat dan niet?

In de meeste landen groeit de welvaart van de inwoners mee met de economische groei, waardoor ze beter leven. Hier niet. In de afgelopen 25 jaar is het bbp van Catalonië met 50% gegroeid, maar in dezelfde periode stagneerde het besteedbare inkomen per hoofd van de bevolking. De Catalaanse economie is gegroeid, net als de demografie, maar wij Catalanen stagneren. En dat is heel ongebruikelijk. Waarom overkomt ons dit? Ik wil er nog één ding aan toevoegen: tijdens de laatste plenaire vergadering over infrastructuur zei president Illa dat hij zich voorbereidde op een Catalonië van 10 miljoen inwoners. We horen deze aspiratie steeds vaker. Ik denk dat we, voordat we aan een Catalonië van 10 miljoen inwoners denken, even moeten stilstaan bij hoe we in een Catalonië van 8 miljoen inwoners zijn beland.

Tegenwoordig gaapt er een kloof tussen de macro-economische cijfers van het land en het dagelijks leven van de Catalanen. Tussen het triomfalisme van politici en de stagnatie van de bevolking. We horen over recordgroei in de economie, werkgelegenheid en bevolkingsgroei. Dat klopt allemaal, maar de meeste Catalanen merken dagelijks dat boodschappen doen in de supermarkt, een kopje koffie drinken of uit eten gaan duurder is geworden, of dat hypotheken en huren stijgen, ver boven de lonen. En daar is een reden voor.

Groei gebaseerd op lage lonen is onhoudbaar

Catalonië heeft gekozen voor een groeimodel dat gebaseerd is op het genereren van meer welvaart, niet door betere productie of het versterken van sectoren met toegevoegde waarde, maar door lage lonen te handhaven en de bevolking te laten groeien. De groei van de afgelopen jaren heeft, in plaats van de lonen te verhogen, juist het aantal werknemers in loondienst doen toenemen. En zo hebben we het Catalonië van 8 miljoen bereikt. Groei is niet gebaseerd op verbeterde productiviteit, de promotie van concurrerende sectoren die geschoolde banen genereren, of het verhogen van de salarissen (en welvaart) van Catalanen, maar op het importeren van laagbetaalde werknemers. Uiteraard in sectoren met weinig toegevoegde waarde.

We hebben het Catalonië van 8 miljoen bereikt zonder het economische model te bespreken. En het is duidelijk dat we, voordat we het over het Catalonië van 10 miljoen hebben, eerst het Catalonië van 8 miljoen moeten bespreken. Tegenwoordig is het inkomen van de 20% met de hoogste inkomens bijna vijf keer zo hoog als dat van de 20% met de laagste inkomens. De kosten van levensonderhoud zijn enorm gestegen en huisvesting neemt een derde van de middelen van een huishouden in beslag. Volgens de meest recente CEO vinden 9 op de 10 Catalanen het erg moeilijk om toegang te krijgen tot adequate huisvesting. Sterker nog, 1 op de 3 Catalanen heeft bezuinigd op voedsel of vervoer om het huisvestingsprobleem aan te pakken.

Het leven wordt elke dag een beetje moeilijker. Dit zijn symptomen van een economisch model dat niet werkt. Of slechts voor enkelen werkt. Het probleem is niet dat mensen een laag loon verdienen, maar eerder de groei van een land gebaseerd op niet-concurrerende economische sectoren die laaggeschoolde en onzekere banen genereren. Want groei gebaseerd op lage lonen is onhoudbaar. Sterker nog, het is groei die onvermijdelijk gesubsidieerd wordt door publieke instellingen. Met andere woorden: we subsidiëren ze allemaal. Want lage lonen, als ze nauwelijks genoeg opleveren om van te leven, ondersteunen duidelijk geen pensioenen, noch zullen hun belastingen en bijdragen de publieke diensten dekken.

Het resultaat: we zijn gegroeid volgens een economisch model dat slechts een kleine groep mensen heeft verrijkt dankzij laagbetaalde banen in niet-concurrerende sectoren van de economie. Daarom moeten we, in plaats van ons voor te bereiden op het Catalonië van 10 miljoen, het economische model vernieuwen. We hebben het de afgelopen jaren goed gedaan en Catalonië is op veel gebieden een koploper. Nu is het cruciaal om door te gaan met de ontwikkeling van sectoren met een hoge toegevoegde waarde, de economie te diversifiëren en het land weer in evenwicht te brengen, en te groeien op basis van geschoolde banen en eerlijke lonen.