De treintunnel die uiteindelijk een hoax bleek te zijn, maar een van de meest spectaculaire (en coolste) routes in Burgos is
De wind waait krachtig bij de ingang van de tunnel. Het herinnert ons eraan dat we ons precies op de drempel tussen Cantabrië en Castilië en León bevinden. Hier, tussen de nevelen van de Valdeporres-vallei en de groene vochtigheid van de Pas-vallei, ligt een van de meest ambitieuze – en mislukte – spoorwegprojecten in de geschiedenis van Spanje:de Engañatunnel .
Tegenwoordig is het een spookrelikwie . Een kolos die nutteloos is uitgehold door houwelen en explosieven tijdens jaren van dwangarbeid, maar waar nooit een trein overheen is gereden . Het is uiteindelijk een monument geworden van verwaarlozing, van de herinnering... en ook van de veerkracht van de natuur.
Ik vertel je er alles over in deze video die ik daar heb opgenomen. Daarin deel ik beelden, geluiden en sensaties uit de eerste hand. Het is een uitnodiging om deze fascinerende plek met respect en nieuwsgierigheid te verkennen.
De Engañatunnel werd ontworpen als onderdeel van de zogenaamde spoorlijn Santander-Middellandse Zee , een lijn die de haven van Santander met Sagunto aan de Middellandse Zee zou verbinden en het hart van het schiereiland zou doorkruisen.
De bouw begon in 1941, midden in de naoorlogse periode, en duurde tot 1959. Maar toen de tunnel klaar was, was het eigenlijk te laat: de lijn werd nooit voltooid. Het project werd geannuleerd , en daarmee gingen tientallen jaren aan inspanning, middelen en vele levens verloren, getekend door het lijden van de bouw.
Met een lengte van 6.976 meter was de brug lange tijd de langste brug van Spanje en het blijft een indrukwekkend staaltje bouwkunde, ook al ligt de brug nu bedolven onder vegetatie en ruïnes.
Er is geen verlichting, geen bewegwijzering en geen onderhoud. Alleen de wind waait er vrij doorheen, alsof het het verhaal probeert te vertellen van degenen die het hebben gegraven.
Toen ik de zuidelijke ingang van de tunnel naderde, voelde ik een vlaag koude lucht in mijn gezicht. In de video hoor je die constante, bijna spookachtige wind van begin tot eind door de tunnel waaien. Op dat moment moest ik denken aan de verhalen van degenen die daar onder extreme omstandigheden werkten. De meesten van hen waren politieke gevangenen , gedwongen tot zware arbeid onder het " werk-out "-systeem, een verkapte vorm van legale slavernij onder het Franco-regime.
Tussen 1941 en 1945 maakten meer dan 500 gevangenen deel uit van twee strafdetachementen die de eerste 500 meter van de tunnel bouwden. Met de amnestie van 1945 vestigden veel van die mannen zich met hun families in een geïmproviseerd dorp bij de ingang van de tunnel in Burgos, waar de ruïnes van een klein, scheef kerkje nog steeds staan. Daar, te midden van verplichte misvieringen en dynamiet , werd deze monumentale puinhoop gesmeed.
Niet alleen de gevangenen woonden in die stad, maar ook hun families en de vrijgelaten arbeiders die het werk na de gratieverlening voortzetten. Resten zijn nog steeds zichtbaar: het kruis in de kerk, het lege spoor, het station waar nooit een trein kwam.
Als je daar loopt, is het alsof je luistert naar de echo’s van de stemmen van degenen die er niet meer zijn, van die ‘ treinreizigers ’ die er nooit zijn gekomen.
Ook hier zie je de sporen van het gigantische werk dat is verricht: meer dan 600.000 kilo dynamiet , 70 ton staal en bijna twee decennia aan onvervulde arbeid.
Het is om veiligheidsredenen verboden de tunnel in te gaan (er zijn aardverschuivingen en ingestorte gebieden geweest). Een muur blokkeert de tunnel, hoewel er in sommige tunnels een opening is gemaakt waardoor je naar binnen kunt kijken en de koude wind uit Cantabrië kunt voelen. Desondanks leent de omgeving zich in de zomer voor een fascinerende en zeer koele wandelroute , ideaal voor liefhebbers van industriële archeologie en plattelandstoerisme met een gevoel van voldoening.
De groene route van de tunnel van La Engaña maakt gebruik van deze voormalige spoorlijn tussen Santander en de Middellandse Zee. De route, geschikt voor wandelaars en fietsers, doorkruist diverse landschappen en verbindt kleine plattelandsdorpjes met een rijk erfgoed en natuurlijke schoonheid.
Het bekendste en meest toegankelijke gedeelte begint in het stadje Santelices en bereikt de ingang van de La Engaña-tunnel. Het is een ongeveer 6 kilometer lange, zeer gemakkelijke route met een lichte helling, ideaal om te wandelen, slenteren of fietsen.
Het pad doorkruist de Engaña-vallei en loopt over een panoramisch viaduct, met een spectaculair uitzicht op de natuurlijke omgeving.
Daarnaast zijn er restauratieprojecten gaande. Het station van Yera zal dankzij Europese financiering worden gerenoveerd tot een toeristisch hostel en bezoekerscentrum, met als doel het gebied nieuw leven in te blazen en het te transformeren tot een referentiepunt voor actief en cultureel toerisme in Noord-Spanje.
De naam van de tunnel lijkt bijna profetisch. Het is geen toeval dat hij La Engaña heet. Dat is de naam van de rivier die erdoorheen stroomt , maar het lijkt ook een wrede metafoor: een misleiding voor degenen die hem bouwden, voor degenen die hem planden, en, in zekere zin, voor ons allemaal. Een tunnel die moderniteit en verbondenheid beloofde, maar uiteindelijk een monument voor verwaarlozing werd.
Ondanks de vervallen staat heeft de tunnel als decor gediend voor verschillende films. In 2003 werd er "The Life That Awaits You" opgenomen en in 2013 de film "White Night". Het is opmerkelijk hoe deze plek, gedoemd tot vergetelheid, manieren blijft vinden om verhalen te vertellen.
Een bezoek aan de Tunnel of Deception is niet zomaar een dagtrip. Het is een manier om de echo's te horen van een tijd die littekens heeft nagelaten, de waardigheid te erkennen van degenen die er werkten en te observeren hoe de natuur beetje bij beetje herwint wat altijd al van haar was.
Hoe er te komenVanuit Burgos is de makkelijkste manier om de bus naar Villarcayo te nemen en vervolgens een taxi naar de tunnel, hoewel de laatste weg in slechte staat is en moeilijk bereikbaar. Een andere optie is om naar Pedrosa de Valdeporres te rijden en van daaruit een gemarkeerd pad te nemen dat naar de zuidelijke ingang van de tunnel leidt.
Aan de Cantabrische kant kunt u het bereiken via Vega de Pas, een stadje dat bekendstaat om zijn sobaos en quesadas, waar u na de wandeling weer even op adem kunt komen.
Er zijn geen bars of voorzieningen in de directe omgeving van de tunnel, dus wees voorbereid. Wat je wel vindt, is stilte, wind, groen... en een verhaal dat het vertellen waard is.
20minutos
