“Hem fet el cim!” Veertig jaar sinds de eerste Catalaanse Everest

"Op de top van de berg is een ander leven / we hebben de sterren tot onze planten / van de storm tot de zon zijn vier treden geweest / de steen van de força heeft de steen bereikt / de platja de la neu heeft sporen / en de kaart ligt op de top van het andere centrum." Dit is de eerste strofe van de sestine ode geschreven door dichter Joan Brossa die Òscar Cadiach op de middag van 28 augustus 1985 op de top van de Everest voorlas, na de historische woorden te hebben verkondigd: "Hem fet el cim. Visca Catalunya!". Veertig jaar nadat Cadiach, Carles Vallès, Toni Sors, ​​​​Narayan Shrestha, Ang Karma en Shambu Tamang voet zetten op de 8.848,8 meter, zijn de dingen radicaal veranderd op het dak van de wereld. Zij waren de enigen op de top: nu, op een lentedag, verzamelen zich honderden mensen op de meest begeerde berg, met behulp van vaste touwen, behulpzame sherpa's en volledig aangesloten op de voorzienige kunstmatige zuurstof.

Everest 1985 bracht de Catalaanse expeditieleden samen, en af ​​en toe komen ze weer samen om herinneringen op te halen. De meesten van hen kwamen afgelopen juni weer samen om samen de Pedraforca te beklimmen, en volgende week donderdag vieren ze het 40-jarig jubileum in Taradell met de première van de documentaire "Everest 1985: De eerste Catalanen die de top bereikten."

We stelden een zeer sterk team samen om meer mogelijkheden te hebben om de top te bereiken. We waren met 14 Catalanen en 5 Nepalezen. De gekozen route was de noordoostelijke bergkam, die tot dan toe nog door geen enkele westerling was beklommen. Conrad Blanch, hoofd van de expeditie

Dit was Catalonië's derde poging om de Everest te beklimmen, na mislukte pogingen in 1982 via Nepal en 1983 via Tibet. "We stelden een zeer sterk team samen om meer mogelijkheden te hebben om de top te bereiken; we waren met 14 Catalanen en vijf Nepalezen. De gekozen route liep via de noordoostelijke bergkam, die tot dan toe nog door geen enkele westerling was beklommen", legt expeditieleider Conrad Blanch uit, die erin slaagde de top van de groep bijeen te brengen. Naast Cadiach, Vallès en Sors waren er Enric Lucas, Nil Bohigas, Miquel Sánchez, Xavier Pérez Gil, Jordi Magriñà, Jordi Camprubí, Lluís Gómez, Jordi Canals en Toni Ricart, onder leiding van Blanch en Joan Massons. Aan Nepalese zijde maakten ook Narayan, Ang Karma, Shambu, Nawang Yonden en Nima Dorje deel uit van het team.

Tegenwoordig kun je voor ongeveer $ 11.000 ($ 15.000 volgend voorjaar aan de Nepalese kant) gemakkelijk een vergunning krijgen om te klimmen, maar vroeger gaven Nepal en China spaarzaam vergunningen uit, dus accepteerden ze het aanbod van Peking om in de zomer, tijdens het strenge moessonseizoen, naar de Himalaya te gaan. Reizen door Tibet was toen een behoorlijk avontuur. Na de landing in Lhasa begonnen ze aan een driedaagse roadtrip van ongeveer 700 kilometer naar het basiskamp in Rongbuk. "We bevonden ons op iets meer dan 5.000 meter boven zeeniveau, op dezelfde plek waar Irvine en Mallory in 1924 hun kamp opsloegen," merkt Blanch op. Hij specificeert dat de expeditie, gefinancierd door Caixa de Barcelona , ​​een budget had van 35 miljoen peseta's (210.000 euro). Ze vervoerden vijf ton aan uitrusting en voedsel. Af en toe werd er gebruikgemaakt van flessenzuurstof, bijvoorbeeld in de nacht voor de toppoging en in een geïmproviseerd bivak op 8.600 meter hoogte tijdens de afdaling.

Lees ook

De rol van de vijf Nepalese collega's was essentieel; sommigen van hen hadden elkaar op andere toppen ontmoet. "Ze hadden een grote technische vaardigheid en menselijke kwaliteiten; ze vormden een sleutelelement", zegt Blanch.

Lees ook

Ik kwam als laatste aan, een uur later, ze lieten me niet zitten, ze stopten een koekje en een stukje chocolade in mijn mond en we gingen naar beneden Carles Vallès

Carles Vallès vertelt over de laatste dag, toen hij om vier uur 's ochtends met Cadiach, Sors, ​​​​Narayan, Ang Karma en Shambu vanuit Kamp VI op 8450 meter hoogte vertrok naar de top. "Er lag zoveel sneeuw, we zakten bij elke stap weg, we kwamen heel langzaam vooruit, met Oscar voorop," legt hij uit. Elke stap was een kwelling, en bij het bereiken van 8700 meter raakte Carles, uitgeput, achterop en scheidde zich af van de groep. Rond half zeven 's avonds, Peking-tijd, klonk het langverwachte bericht. Cadiach kondigde via de radio aan dat ze, jawel, de derde keer was scheepsrecht, de top hadden bereikt. Hij las het gedicht voor dat Brossa aan hen had opgedragen, en "Els Segadors" (De Maaiers) werd gespeeld. "Ik kwam als laatste aan, een uur later, ze lieten me niet zitten, ze stopten een koekje en een stukje chocolade in mijn mond en we gingen naar beneden," vertelt Vallès. De afdaling is een ander verhaal. Ang Karma raakte in een lawine gegrepen en verloor zijn rugzak, maar een verhoging in de grond verbrak zijn val. Die nacht wist hij met Shambu af te dalen naar de tenten in Kamp VI. Dit was niet het enige ongeluk. Sors zat bekneld tussen twee rotsen en wist eruit te komen, maar verloor zijn evenwicht en viel opnieuw. Cadiach schoot hem te hulp, en het was weer een schrikmoment.

Op de afdaling Cadiach, Vallès, Sors en Narayan improviseerden een bivak op 8.600 meter

Met z'n drieën en Narayan improviseerde hij een bivak op 8600 meter hoogte in een soort holte die tussen het ijs en de rots was gegraven. "Ik," legt Vallès uit, "sliep met Narayan, knuffelend tegen elkaar aan om de kou te bestrijden, en hij zei gekscherend dat ik het beter deed dan zijn vriendin. De volgende ochtend ging hij met Toni op zoek naar hulp; verderop was een depot met een of twee zuurstofflessen." Vallès en Cadiach zaten aan hun limiet en konden zich nauwelijks bewegen. Een sprankje helderheid spoorde hen aan een paar meter af te dalen. In die angstige momenten speelde Narayan een cruciale rol: hij haalde een van de zuurstofflessen en bracht die omhoog om zijn metgezellen te helpen. Carles herinnert zich dat ze het gas met smaak inhaleerden. "Het was als een injectie in de ader; we ontspanden ons en sliepen ongeveer een halfuur," voegt hij eraan toe.

Alles liep goed af, met een zoete happy end, en ze keerden als helden terug naar Catalonië. Maar twee jaar later stierf Sors op een nabijgelegen berg, Lothse Shar, en in 1988 werd de vrijgevige Narayan door een lawine op de Everest getroffen. Ook de dood van Nil Bohigas en Shambu Tamang moet worden betreurd. Ang Karma woont het grootste deel van het jaar in de Verenigde Staten; Nawang woonde in Kathmandu en Nima's spoor is verdwenen.

Op 28 augustus 1985 wapperde de Senyera ( Spaanse vlag) naast de Nepalese en Chinese vlaggen om een ​​hemelvaart te vieren die, zoals Blanch zich herinnert, een belangrijk nationalistisch aspect had.