Oekraïne ergert zich aan rol China in oorlog: 'Gezamenlijke vijand creëren'

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne profileert China zich als neutraal. Maar Amerika en Europa hebben daar al langer sterke twijfels over en beweren dat Peking partij kiest voor Rusland. Ze wijzen onder meer op de levering van Chinese goederen die zowel gebruikt worden voor militaire als civiele doeleinden.

Zo produceert China volop microchips voor zijn buurland. Die worden gebruikt in auto's, maar kunnen ook belanden in tanks en raketten. Daarnaast verkoopt het land chips door, zodat Rusland de westerse sancties kan omzeilen. "China benadrukt daarbij dat het niets verkeerds doet en stelt dat het gewoon handel drijft", zegt China-correspondent Roland Smid.

Buskruit

Tegelijk zijn er rapporten uitgebracht over Chinese drones of wapenonderdelen die gevonden zijn op het slagveld, zegt hij. Defensie-expert Patrick Bolder van denktank HCCS voegt toe: "We zien ook meer berichten over Chinese geweren op het slagveld die net uit het vet komen."

In navolging van westerse landen roept nu ook president Zelensky dat Peking verre van neutraal is. "We hebben eindelijk informatie dat China wapens levert aan Rusland", zei hij vorige week. Het is daarmee voor het eerst sinds de oorlog dat Zelensky Peking beticht van directe militaire hulp aan Moskou.

Het zou gaan om de levering van buskruit en artillerie. Zelensky baseert zich op informatie van de inlichtingendienst. "Het feit dat Zelensky hiermee komt, betekent dat hij waarschijnlijk wel sterke aanwijzingen heeft dat het zo is", zegt Bolder. "Hij wil de relatie niet zomaar verslechteren."

"Het is de eerste keer dat Zelensky openlijk zo hard uithaalt naar China", zegt Oekraïne-verslaggever Chris Colijn. "De relatie tussen China en Oekraïne is namelijk ingewikkeld. Officieel stelt China zich neutraal op. Maar tegelijk doet China niet mee aan sancties en gaat de handel onverminderd door. Ook heeft Peking Rusland nooit veroordeeld voor de invasie. Daarmee kiest het in ieder geval niet voor Oekraïne."

"Aan de andere kant wil Oekraïne wel een goede band met China houden. Het is toch een wereldmacht met veel internationale invloed. En mogelijk kan China nog een rol spelen bij het beëindigen van de oorlog."

"Tot op heden was Zelensky heel voorzichtig in het bekritiseren van China", vervolgt Smid. "Maar daar is verandering in gekomen sinds de relatie met Amerika is verzuurd."

Bolder heeft daar een mogelijke verklaring voor. "Zelensky weet dat Trump een hekel heeft aan China. Als ze een gezamenlijke vijand creëren, hoopt hij zo extra militaire steun uit Amerika los te weken."

Dronefabriek

Afgelopen dinsdag voegde Zelensky een nieuwe beschuldiging toe aan het adres van Peking. Volgens hem zijn Chinese arbeiders werkzaam in een Russische dronefabriek. Daarvoor leverde hij geen bewijs. Ook is het onduidelijk in hoeverre de Chinese overheid hiervan op de hoogte is.

De gebeurtenissen waren voor de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken de reden om de Chinese ambassadeur op het matje te roepen. Kyiv heeft de boodschap overgebracht om direct te stoppen met militaire steun aan Rusland. De buitenlandminister van China noemde de beschuldigingen 'ongegrond'.

Chinezen aan het front

Eerder deze maand kwam Oekraïne met bewijs dat Chinese soldaten vechten aan het front. Ook zou Kyiv bewijs hebben dat zeker 155 Chinese soldaten meevechten aan Russische kant. De Chinese regering ontkent stellig dat het daarvan op de hoogte was.

In onderstaande video is een Chinese krijgsgevangene te zien die in Oekraïne vocht:

China heeft zich de afgelopen drie jaar nooit hard uitgesproken tegen de Russische inval. Wel gaat het land mee in de 'legitieme zorgen' die Rusland heeft over de uitbreiding van de NAVO. Daarnaast zijn Rusland en China elkaar diplomatiek blijven steunen.

Volgens Bolder is China mogelijk alvast verder vooruit aan het kijken. "Peking kijkt hoe er internationaal wordt gereageerd op schendingen van de soevereiniteit. President Xi wacht af hoe de VS bijvoorbeeld met Groenland omgaat, met het oog op een mogelijk toekomstige inname van Taiwan."

Smid besluit: "Er is nog nooit keihard bewijs gevonden dat de Chinese staat wapens of wapenonderdelen levert aan Rusland. Maar anderzijds doet China sinds de oorlog alleen maar meer zaken met Rusland. Dat zou je ook als verkapte steun kunnen zien."