PostNL wil af van wettelijke verplichting postbezorging, maar minister gaat daar niet in mee

Een brief aan je oma, een ansichtkaart aan je vriendin, of een rouwkaart aan een familielid. PostNL is nu de enige partij die dat soort post mag bezorgen, als uitvoerder van de zogeheten universele postdienst (UPD).

Deze postdiensten moeten wettelijk gezien in heel Nederland beschikbaar zijn, tegen dezelfde en betaalbare prijzen. Daar staat tegenover dat PostNL als uitvoerder volgens de wet vijf dagen in de week moet bezorgen. Voor rouwpost is dat zelfs zes dagen.

PostNL verliest rechtszaak

Maar het bedrijf wil nu af van de wettelijke verplichting die het heeft om de UPD uit te voeren. Het bedrijf deed dat verzoek direct na een uitspraak van de voorzieningenrechter. Die bepaalde vanmorgen dat PostNL geen subsidievoorschot van 15 miljoen euro krijgt.

PostNL zegt verlies te lijden op de UPD, 20 miljoen euro in het eerste halfjaar. Er wordt steeds minder post verstuurd. Zo slaan postbodes nu soms een hele straat over, omdat er voor niemand daar post is.

Daardoor kan PostNL minder efficiënt werken. Het postbedrijf krijgt wel wat lucht, want het kabinet had al beslist dat PostNL per medio volgend jaar 48 uur, in plaats van nu 24 uur, de tijd krijgt om UPD-post te bezorgen. Maar dat vindt het bedrijf niet genoeg.

'Onhoudbare situatie'

Het wilde ook een subsidie van de overheid, oftewel de belastingbetaler, van 30 miljoen euro in 2025 en van 38 miljoen euro in 2026. Ook eiste PostNL daar dus tevergeefs een voorschot daarop.

Volgens PostNL is sprake van een onhoudbare situatie, waarbij 'de continuïteit van de Nederlandse postdienstverlening in gevaar' komt.

Maar volgens hoogleraar economisch bestuursrecht Pim Jansen wil PostNL de minister onder druk zetten. Het verzoek om het bedrijf te ontslaan van zijn wettelijk plicht zou vooral bedoeld zijn om PostNL tegemoet te komen. "Onder druk wordt alles vloeibaar, dit persbericht lag natuurlijk al klaar", zegt hoogleraar Jansen, verbonden aan Erasmus School of Law.

Maar demissionair minister Vincent Karremans van Economische Zaken is niet te vermurwen. Hij zegt burgers niet de 'dupe laten worden van een juridisch spelletje tussen mij en PostNL'. De postdienst is volgens hem belangrijk voor bijvoorbeeld rouwkaarten. Hij vindt wel dat de Postwet 'naar de tijd' moet worden gebracht, bijvoorbeeld door PostNL meer tijd te geven om post te bezorgen.

PostNL kan niet zomaar stoppen

"PostNL moet geduld hebben", vindt hoogleraar Jansen. Het bedrijf kan bijvoorbeeld eerder 48 uur de tijd krijgen om post te bezorgen, dus niet pas per medio volgend jaar, denkt hij. Of de minister kan alsnog besluiten om subsidie te geven, zegt Jansen. Maar subsidie geven kost de overheid geld, en het eerder 48 uur de tijd geven aan PostNL niet, zegt hij.

Sowieso kan PostNL niet zomaar stoppen met het uitvoeren van zijn wettelijk plicht. Er moet eerst een andere partij worden gevonden om de universele postdienst over te nemen, legt Jansen uit. Al zou hij niet weten wie dat op dit moment kan doen.

De rechter is overigens niet overtuigd dat PostNL nu echt verlies maakt op de UPD.

Het beroep van postbode is niet meer wat het was: 'Ik sla soms hele straten over':