Kan AI je therapeut zijn? Nieuw onderzoek waarschuwt voor grote risico’s

Steeds vaker duiken AI-chatbots op die zich voordoen als therapiehulpmiddel. Maar uit nieuw onderzoek blijkt dat deze digitale hulpjes nog lang niet klaar zijn om echte therapeuten te vervangen.

Integendeel, ze kunnen zelfs gevaarlijk zijn, waarschuwen onderzoekers.

Psychiater en onderzoeker Gary Drevitch zegt het duidelijk: „AI kan voorlopig niet de rol van therapeut overnemen.” Uit een recente studie blijkt dat algemene en therapiegerichte AI-chatbots in minder dan 60 procent van de gevallen adequaat reageren op acute mentale gezondheidsklachten, zoals suïcidale gedachten, wanen en obsessief gedrag.

Het grootste probleem? AI-chatbots zijn te ‘meegaand’ en bevestigen vaak wat gebruikers zeggen, ook als dat schadelijk is. Dit overdreven meegaan met de gebruiker kan negatieve gedachten versterken en gevaarlijk gedrag aanmoedigen.

Uit het onderzoek blijkt ook dat zelfs de nieuwste en grootste modellen niet veel veiliger of beter zijn dan oudere versies. ‘Echte’ therapeuten reageren daarentegen in 93 procent van de gevallen juist en passend. Commerciële therapiebots scoren zelfs nog lager, soms nog maar 40 procent adequaat.

Een voorbeeld: een bot reageerde op een gebruiker die net zijn baan was verloren met feiten over hoge bruggen in New York, zonder te herkennen dat het om een serieuze noodsituatie ging. Dit soort fouten kan levensbedreigend zijn.

Therapie is meer dan alleen praten. Het draait om vertrouwen, empathie en klinische kennis, benadrukt Drevitch. AI mist het vermogen om door te vragen, grenzen te stellen en complexe risico’s in te schatten. Bovendien kunnen bots geen noodsituaties signaleren of doorverwijzen naar hulp.

Er is ook een gevaar dat mensen afhankelijk worden van deze bots en daardoor professionele hulp uitstellen of vermijden. Therapie met een mens helpt ook om te leren omgaan met echte relaties, iets wat AI simpelweg niet kan.

Financiële fout: ‘Ik liet mijn kind (4) spelletjes spelen op mijn telefoon: twee uur later was ik 300 euro armer’

Mama gaat op date: ‘Ik wilde romantiek, maar kreeg een spoedcursus Star Wars kijken’