Het tijdperk van leugens

Jongere generaties zijn moeilijker voor de gek te houden. Ze weten beter hoe ze informatie moeten zoeken dan hun ouders en ze weten gemakkelijker waarheid van leugens te onderscheiden. Ze hebben geleerd altijd op hun hoede te zijn.
Het dilemma van de nieuwe tijd is het vermogen om onderscheid te maken tussen informatie en leugens; het grote dilemma is het besef dat de zaken niet zwart-wit zijn. Het grijze gebied is zeer breed en dat is precies waarom waarheidsleugenaars al andere varianten hebben toegevoegd, zoals 'waar, maar...'. En de moeilijkheid ligt precies hier, in het grijze gebied. Het is gemakkelijk om de lont aan te steken van een nep- of besmet nieuwsbericht, net zoals het gemakkelijk is om een gerucht te verspreiden: elke leugen of elk gerucht moet op zijn minst enigszins aannemelijk zijn om succesvol te zijn, om herhaald en gedeeld te worden. Een leugen, zoals leugenaars heel goed weten, moet geloofwaardig zijn om effectief te zijn. Sociale media, het overweldigende aantal informatiekanalen en de informatie zelf, het gebrek aan tijd en beschikbaarheid om te zien, lezen, luisteren en denken, vormen een vruchtbare bodem voor desinformatie om zich te verspreiden en voor ons om het rijk van de leugens te betreden. We hebben leugenaars om de waarheid van het nieuws af te leiden alsof het een mega-errata aan het einde van een boek is. En dit wordt als normaal beschouwd. Dat zou het niet moeten zijn. Een zender, een krant, een website kan en mag onder geen beding nepnieuws publiceren, vol halve waarheden, ongeacht de bedoeling of reden.
Maar net zoals we kinderen leren, hebben leugens geen toekomst. De enige manier om deze lawine aan valse informatie, roddels en misvattingen die ons constant via onze mobiele telefoons bereiken te bestrijden, is met ware informatie, of die nu populair is of niet, ingewikkeld of simpel. Van tevoren informeren, zodat we het later niet hoeven te ontkennen als niemand oplet en er bijna niets meer aan te doen is. En de trucs van kunstmatige intelligentie en de directheid van sociale netwerken met hun video's van één minuut maken deze taak bijna onmogelijk.
Het goede nieuws is dat jongeren niet dom zijn. Ze slikken niet alles wat er op hun telefoon op hen afkomt en het zijn nog steeds de merken en kanalen die hen een zekere garantie geven op de waarheidsgetrouwheid van wat ze lezen en horen. Onze kinderen groeiden op in een tijd waarin ze achterdochtig zouden moeten zijn. Vertrouwen in instellingen, in ouderen en in welbespraakte mensen heeft al zijn vruchten afgeworpen. Van politici tot influencers, inclusief journalisten en commentatoren, iedereen is een potentiële leugenaar. De jongere generaties zijn echter moeilijker voor de gek te houden. Ze weten beter hoe ze naar informatie moeten zoeken dan hun ouders en ze weten gemakkelijker waarheid van leugens te onderscheiden. Ze hebben geleerd altijd op hun hoede te zijn.
Met hen zal de wereld zeker terugkeren naar papier, naar persoonlijk contact, naar gesprekken in plaats van berichten. We leven in een tijdperk waarin authenticiteit wordt geëist en alleen fysieke aanwezigheid en wat gedrukt is een grotere garantie voor authenticiteit biedt. De wereld van het post-truth-tijdperk wordt, terecht, veroordeeld door de nieuwe generaties die, net als Sint Thomas, moeten zien om te geloven. Je kunt iedereen een deel van de tijd voor de gek houden; je kunt sommige mensen altijd voor de gek houden; maar je kunt niet iedereen altijd voor de gek houden, zei Lincoln (ongeverifieerde informatie).
Jornal Sol