Uit onderzoek blijkt dat te veel werken de structuur van je hersenen kan veranderen

Uit onderzoek is gebleken dat meer dan 52 uur werken per week verband kan houden met de ontwikkeling van veranderingen in de hersenen. De waargenomen veranderingen betroffen verschillende hersenfuncties, zoals emotiecontrole en geheugen . De bevindingen beperkten zich tot professionals in de gezondheidszorg , maar één van de auteurs van het onderzoek is van mening dat de resultaten ook van invloed kunnen zijn op mensen die in andere vakgebieden werken.

Overwerk en de gevolgen daarvan voor de menselijke gezondheid zijn een goed gedocumenteerd onderwerp in de wetenschappelijke gemeenschap. Hart- en vaatziekten, psychische problemen en stofwisselingsstoornissen worden allemaal in verband gebracht met mensen die lange uren werken.

In een nieuw artikel, dat op de 13e van deze maand werd gepubliceerd, werd geprobeerd inzicht te krijgen in de impact van overmatige toewijding aan het werk op het menselijk brein. In het onderzoek werden 110 professionals uit de gezondheidszorg geanalyseerd, die in twee groepen werden verdeeld. Het eerste onderzoek telde 32 personen en betrof de deelnemers die meer dan 52 uur per week werkten en daardoor als overwerkt werden beschouwd. De andere groep bestond uit mensen die minder werkten.

De onderzoekers observeerden de structuur van de hersenen van de deelnemers met behulp van neurologische beeldvorming, om te controleren op mogelijke veranderingen in de structuur van deze organen. De gegevens werden geanalyseerd met inachtneming van verschillende factoren, zoals leeftijd en geslacht, en ook de vraag of er al dan niet sprake was van een voorgeschiedenis van overmatig hard werken.

Bij het vergelijken van de groepen observeerden de onderzoekers dat de groepen met een hogere wekelijkse werklast veranderingen in de hersenen vertoonden die niet bij de andere deelnemers werden waargenomen. Bij personen met een hogere werklast is bijvoorbeeld gemiddeld sprake van een toename van 19% in de middelste frontale gyrus, wat een negatief effect kan hebben op functies als aandacht, geheugen en taalverwerking.

Deze verandering is, samen met andere, een waarschuwing voor de problemen die overwerk kan veroorzaken. Maar er is één verandering die in het onderzoek is waargenomen die mogelijk gunstig is : een toename van grijze stof in de hersenen.

Wanhyung Lee, hoogleraar aan de afdeling Preventieve Geneeskunde aan de Chung-And Universiteit in Zuid-Korea en een van de auteurs van de studie, legt uit dat de toename van dit hersengebied soms kan wijzen op gunstige neuroplasticiteit voor het orgaan, bijvoorbeeld door het leren van nieuwe vaardigheden.

"In de context van chronische werkstress is het echter onduidelijk of zulke toenames een werkelijk gunstige versterking van de hersenen betekenen of dat het slechts een tijdelijk copingmechanisme is dat voorafgaat aan langdurige spanning of schade", voegt de onderzoeker toe.

Naast deze open vraag is ook niet bekend waarom overwerk precies tot deze veranderingen in de hersenen leidt. Eén hypothese is dat de hersenen zich bij lange werkuren proberen aan te passen aan deze omstandigheden.

"In eerste instantie kunnen deze adaptieve reacties mensen helpen hun cognitieve en emotionele functioneren onder stress te behouden. De langetermijneffecten van deze aanpassingen blijven echter onduidelijk; ze kunnen uiteindelijk bijdragen aan cognitieve vermoeidheid of emotionele stress als de blootstelling aan stress aanhoudt zonder voldoende herstelperiodes", legt Lee uit.

Bij het onderzoek is uitsluitend informatie van professionals uit de gezondheidszorg meegenomen. Een van de redenen om alleen deze werknemers op te nemen, is de grotere werkdruk en stressvolle situaties waaraan deze groep kan worden blootgesteld, zoals ziekenhuisdiensten. Het is nog maar de vraag of de resultaten bij andere professionals hetzelfde zijn. Lee vermoedt dat deze mogelijkheid bestaat.

"Wij zijn van mening dat de neurobiologische effecten van langdurige stress veroorzaakt door overwerk waarschijnlijk niet uniek zijn voor de gezondheidszorg. Soortgelijke effecten zijn te verwachten in veel andere beroepen die gekenmerkt worden door stress [...] en lange werkuren , hoewel aanvullend onderzoek nodig is om dit te bevestigen", aldus de onderzoeker.