Tussen zijn en weten: de uitdaging om een ​​voorbeeld te zijn voor artsen.

De Faculteit Geneeskunde van de Universiteit van Porto (FMUP) heeft in de loop der decennia een reputatie opgebouwd die de stad en het land eer aandoet: het opleiden van bekwame artsen, het bevorderen van excellent onderzoek en het dienen van de gemeenschap met wetenschappelijke nauwkeurigheid en ethisch besef. Dit is haar DNA, een punt van collectieve identificatie voor iedereen die er tijdens zijn opleiding is geweest. Het in de media brengen van deze instelling vanwege beschuldigingen van onacceptabel gedrag zou dan ook aanleiding moeten geven tot bezorgdheid en collectieve reflectie.

De institutionele reactie was onmiddellijk en duidelijk. Het faculteitsbestuur heeft correct gehandeld door de hoogleraar preventief te schorsen, een proces te starten om de feiten grondig te onderzoeken en steun te garanderen aan degenen die zich getroffen voelen, ondanks het vermoeden van onschuld dat altijd de leidraad zou moeten zijn voor publieke interventie. In een tijd waarin samenvattende vonnissen op sociale media welig tieren, is het absoluut noodzakelijk dat rechtvaardigheid en ethiek hand in hand gaan. Meer dan een administratieve geste bevestigt FMUP hiermee haar toewijding aan ethiek en respect voor anderen. Het bevestigt haar humanistische en democratische karakter en stelt duidelijke rode lijnen vast voor elke vorm van tolerantie voor intimidatie, discriminatie of pesterij. Dit zonder de zoektocht naar de waarheid te verwaarlozen, die op termijn onvermijdelijk zal prevaleren boven de stortvloed aan informatie en desinformatie die kenmerkend is voor de eerste uren.

Deze aflevering dwingt ons om verder te kijken dan het specifieke geval. Geneeskunde is meer dan een beroep, het is een oefening in vertrouwen waarbij de patiënt zijn of haar lijden intiem blootlegt aan de arts. In een voorouderlijk en transformerend ritueel bundelen beiden hun krachten om de gezondheid te bevorderen of te herstellen, het leven en de kwaliteit ervan te behouden en lijden te verlichten, met volledig respect voor de waardigheid van de mens. Elke arts draagt ​​niet alleen een diploma met zich mee, maar ook een pact met de maatschappij: integer handelen, zowel binnen als buiten de spreekkamer. Falen in deze verbintenis is meer dan een individuele blunder: het is een grove schending van de principes van het beroep die ons allen bindt. Als één persoon faalt, falen we allemaal, omdat we medeverantwoordelijk zijn voor de keuzes die we als klasse maken, voor het leiderschap dat we legitimeren en voor de waarden die we als de onze accepteren. Het is een klap voor het collectieve vertrouwenscontract dat we met burgers sluiten, en tast het imago en de geloofwaardigheid van artsen als geheel aan.

Ongeacht de uitkomst herinnert deze aflevering ons eraan dat perceptie niet altijd samenvalt met intentie. In de geneeskunde, net als in het leven, zijn er naast de inhoud ook vorm, taal en gebaren. Communicatie is een complexe kunst die niet alleen de boodschap en de spreker omvat, maar ook het medium, de luisteraar, en hoe zij die interpreteren. Alles telt, van inhoud tot vorm. Daarom erkennen we de kracht van communicatie als onderdeel van zorg en nemen we deze verantwoordelijkheid in consulten, die zich uitstrekken tot het openbare leven, sociale media en institutionele ruimtes.

Dit is precies wat ik mijn studenten aan de FMUP wil bijbrengen: wetenschap is de basis van kennis; zonder kennis zijn er geen goede artsen; maar arts zijn is veel meer dan alleen kennis hebben van ziekten of medicijnen: het gaat erom mensen te begrijpen, ons in hun plaats te stellen, hun lijden te begrijpen. Het gaat om het streven naar uitmuntendheid. Uiteindelijk gaat het erom zwakheden om te zetten in sterktes, te genezen waar mogelijk, te verlichten waar nodig, en altijd te troosten, in de woorden van Vader Hippocrates. En dit besef is vooral belangrijk wanneer we een prominente positie bekleden in diensten, faculteiten of beroepsverenigingen.

Vandaag de dag is het belangrijker dan ooit om deze belofte te bevestigen. Want excellentie wordt niet alleen gemeten aan technische kennis, maar ook aan gedrag. En omdat het vertrouwen dat de maatschappij in ons stelt een te kostbaar bezit is om op het spel te zetten.