Bill Atkinson, Macintosh-pionier en uitvinder van de hypercard, overleden op 74-jarige leeftijd

Mijn eerste ontmoeting met Bill Atkinson was onvergetelijk. Het was november 1983 en ik had, als verslaggever voor Rolling Stone , toegang gekregen tot het team dat de Macintosh-computer bouwde, die begin volgend jaar gelanceerd zou worden. Iedereen bleef maar tegen me zeggen: "Wacht maar tot je Bill en Andy ontmoet", verwijzend naar Atkinson en Andy Hertzfeld, twee belangrijke schrijvers van de Mac-software. Dit schreef ik over de ontmoeting in mijn boek Insanely Great:

Ik ontmoette Bill Atkinson als eerste. Een lange kerel met warrig haar, een Pancho Villa-snor en felblauwe ogen, hij had de zenuwslopende intensiteit van Bruce Dern in een van zijn rollen als een losgeslagen Vietnamveteraan. Net als iedereen in de kamer droeg hij een spijkerbroek en een T-shirt. "Wil je een insect zien?" vroeg hij me. Hij trok me zijn hokje in en wees naar zijn Macintosh. Het scherm vulde zich met een ongelooflijk gedetailleerde tekening van een insect. Het was prachtig, iets wat je misschien op een duur werkstation in een onderzoekslab ziet, maar niet op een pc. Atkinson lachte om zijn grap, werd toen heel serieus en sprak in een intense, bijna fluisterende toon die zijn woorden een eerbiedige lading gaf. "De barrière tussen woorden en beelden is verbroken," zei hij. "Tot nu toe was de kunstwereld een heilige club. Net als fijn porselein. Nu is het voor dagelijks gebruik."

Atkinson had gelijk. Zijn bijdragen aan de Macintosh waren cruciaal voor de doorbraak die hij me die dag influisterde op het Apple-kantoor, Bandley 3 geheten. Een paar jaar later zou hij eigenhandig nog een gigantische bijdrage leveren met een programma genaamd Hypercard, dat de voorbode was van het World Wide Web. Gedurende dit alles behield hij zijn energie en levensvreugde en werd hij een inspiratiebron voor iedereen die de wereld zou veranderen door middel van code. Op 5 juni 2025 overleed hij na een lang ziekbed. Hij werd 74.

Atkinson had niet gepland om een ​​pionier te worden op het gebied van personal computing. Als doctoraalstudent studeerde hij informatica en neurobiologie aan de Universiteit van Washington. Maar toen hij in 1977 een Apple II tegenkwam, werd hij er verliefd op en ging een jaar later werken voor het bedrijf dat hem had gebouwd. Hij was werknemer nummer 51. In 1979 behoorde hij tot de kleine groep die Steve Jobs naar het Xerox PARC-onderzoekslab leidde en was hij overdonderd door de grafische computerinterface die hij daar zag. Het werd zijn taak om die futuristische technologie naar de consument te vertalen, door te werken aan Apples Lisa-project. Daarbij bedacht hij veel van de conventies die nog steeds bestaan ​​op moderne computers, zoals menubalken. Atkinson creëerde ook QuickDraw, een baanbrekende technologie om efficiënt objecten op een scherm te tekenen. Een van die objecten was de "Round-Rect" – een doos met afgeronde hoeken die onderdeel zou worden van ieders computerervaring. Atkinson had zich tegen het idee verzet totdat Jobs hem een ​​blokje om liet lopen en alle verkeersborden en andere objecten met afgeronde hoeken liet zien.

Toen Jobs het andere Apple-project overnam dat geïnspireerd was door PARC-technologie, de Macintosh, pikte hij Atkinson in, wiens werk dat product al had beïnvloed. Hertzfeld, die verantwoordelijk was voor de Mac-interface, legde me ooit de functies van de Lisa uit die hij voor de Mac had overgenomen: "Alles wat Bill Atkinson deed, nam ik over, en niets anders", zei hij. Atkinson, die teleurgesteld was geraakt door de hoge prijs van de Lisa, omarmde het idee van een betaalbaardere versie en begon met het schrijven van MacPaint, het programma waarmee gebruikers kunst konden maken op het bitmapscherm van de Mac.

Na de lancering van de Mac begon het team uiteen te vallen. Atkinson had de titel Apple Fellow, wat hem de vrijheid gaf om zich op passievolle projecten te richten. Hij begon te werken aan iets dat hij Magic Slate noemde – een apparaat met een scherm met hoge resolutie dat minder dan een pond woog en bediend kon worden met een stylus en swipes op een touchscreen. In feite ontwierp hij de iPad 25 jaar te vroeg. Maar de technologie was nog niet klaar om iets zo klein en krachtigs te creëren voor een betaalbare prijs (Atkinson hoopte dat het zo goedkoop zou zijn dat je er zes in een jaar kwijt kon raken zonder dat je er last van had). "Ik wilde Magic Slate zo graag proeven dat ik het kon," vertelde hij me ooit.

Na de mislukking van Magic Slate raakte Atkinson in een maandenlange depressie, te ontmoedigd om zijn computer aan te zetten. Op een avond nam hij LSD en liep hij zijn huis in de heuvels van Los Gatos uit. Starend naar de enorme verzameling pixels die de nachtelijke hemel vormden, kreeg hij nieuwe energie en besloot hij een aantal van de Magic Slate-ideeën om te zetten in software die op de Mac kon draaien.

Hij ontwierp een programma waarin informatie – tekst, video, audio – op virtuele kaarten zou worden opgeslagen. Deze zouden met elkaar verbonden zijn. Het was een visie die teruggreep op een idee uit de jaren 40 van wetenschapper Vannevar Bush , dat was aangescherpt door een technoloog genaamd Ted Nelson , die de koppelingstechniek "hypertekst" noemde. Maar het was Atkinson die de software liet werken op een populaire computer. Toen hij het programma, HyperCard genaamd, aan Apple CEO John Sculley liet zien, was de directeur overdonderd en vroeg Atkinson wat hij ervoor wilde. "Ik wil dat het op de markt komt," zei Atkinson. Sculley stemde ermee in om het op elke computer te installeren. HyperCard zou een voorloper worden van het World Wide Web, een bewijs van de levensvatbaarheid van het hyperlinkconcept.

Atkinson verliet Apple in 1990. Kort daarna sloot hij zich aan bij een aantal collega's in zijn Mac-team, samen met toekomstige technologiesterren zoals Tony Fadell (die later zou helpen bij de uitvinding van de iPod) en Megan Smith (die onder Obama CTO van de Verenigde Staten werd), om General Magic op te richten, een briljante poging om een ​​draagbaar apparaat te bouwen dat in principe alles deed wat de iPhone 15 jaar later zou doen. Helaas bouwde het bedrijf zijn apparaat vlak voordat het internet van de grond kwam. Opnieuw was het te vroeg.

In zijn latere jaren raakte Atkinson gepassioneerd door natuurfotografie en produceerde hij verschillende prachtige fotocollecties. Ik koester een boek met foto's die hij maakte van stenen die opengesneden en gepolijst waren tot ze glansden. De foto's leken op wervelende, organische fractalabstracties die ons uitdaagden hun mysteries te ontrafelen. Ik zag hem voor het laatst op de 40-jarige reünie van het Mac-team in januari 2024. Hij was net zo uitgelaten als op de dag dat ik hem ontmoette en nam deel aan een vrolijk panel met andere Mac-teamleden in het Computer History Museum, in zijn kenmerkende Hawaiiaanse shirt.

Atkinson bezocht Burning Man afgelopen september. Op 1 oktober 2024, zo legde hij uit in een Facebookbericht, kreeg hij de diagnose alvleesklierkanker en vroeg hij vrienden en sympathisanten om voor hem te bidden. "Ik heb al een geweldig en prachtig leven geleid", schreef hij. Eerder dit jaar deelde hij een nieuwe versie van zijn website die gratis downloads van zijn foto's aanbood. Hij reisde nog dit jaar, inclusief een zeiltocht van twee weken naar Puerto Rico en de Britse Maagdeneilanden. Hij stierf in bed, omringd door familie. Hij laat zijn vrouw, twee dochters, twee stiefkinderen en een hond genaamd Poppy achter. Elke link in deze overlijdensadvertentie is Bill verschuldigd.