De reden dat onze tanden gevoelig zijn, komt door een vis die 460 miljoen jaar geleden leefde

Volgens het onderzoek dat op 21 mei in het tijdschrift Nature werd gepubliceerd, werd de genetische structuur die de vorming van tanden mogelijk maakt voor het eerst gebruikt om de omgeving in het exoskelet van oeroude vissen waar te nemen. Nieuw onderzoek, uitgevoerd door paleontoloog en evolutionair bioloog Yara Haridy van de Universiteit van Chicago, suggereert dat het concept van 'tanden' mogelijk sensorische functies heeft buiten de mond.

Het team, dat zich in eerste instantie ten doel stelde om de oudste bekende gewervelde in het fossielenbestand te vinden, onderzocht exemplaren uit het Cambrium en het Ordovicium, 541-443 miljoen jaar geleden. Eén manier om gewervelde dieren te herkennen is de aanwezigheid van holle dentinebuisjes in fossiele exemplaren. Deze kanaaltjes geven toegang tot het dentineweefsel dat zich onder het glazuur bevindt en verantwoordelijk is voor de gevoeligheid van de tanden.

Toen het team het fossiel van Anatolepis heintzi onderzocht, vermoedelijk een van de eerste kaakloze vissen, met behulp van CT-scans met een hoge resolutie, ontdekten ze poriën die bekleed leken te zijn met dentine. Bij nadere beschouwing bleek dat deze poriën leken op de zintuigen in de schelpen van hedendaagse krabben. Hieruit bleek dat A. heintzi geen gewerveld dier was, maar een oud geleedpotige.

Oude gewervelde dieren en geleedpotigen gebruikten dezelfde gemineraliseerde weefsels om hun omgeving waar te nemen. In de loop van de tijd ontwikkelde dit weefsel zich tot dentine, dat de basis vormt voor de gevoelige tanden die we nu kennen.

Volgens de onderzoekers bieden deze bevindingen een belangrijke evolutionaire context voor de verklaring waarom onze tanden zo gevoelig zijn. Er werd vastgesteld dat gemineraliseerde weefsels zoals dentine eerst werden gebruikt voor sensorische functies in exoskeletten en vervolgens in de mond werden gedifferentieerd en tot tanden werden ontwikkeld.

"Het feit dat tanden extreem gevoelig zijn, ondanks dat ze in de mond zitten, is een weerspiegeling van hun evolutionaire sensorische oorsprong", zegt Yara Haridy.