Scorpions van Tuppence Middleton: Ik moet foto's maken van mijn kranen voordat ik het huis verlaat...

Hier is een deel van de dagelijkse routine van actrice Tuppence Middleton voordat ze het huis verlaat: Ga met je gezicht naar het fornuis staan. Let op de vier knoppen van de kookplaat voor tekenen van verkeerde uitlijning. Raak elke knop aan met je rechterhand, terwijl je het nummer van de knop hardop zegt. Beweeg van links naar rechts, tel één, twee, drie, vier. Herhaal dit van rechts naar links.

Herhaal de actie nu van links naar rechts, maar tel deze keer van één tot acht op elke knop voordat u naar de volgende gaat. Herhaal achterwaarts van links naar rechts. Begin het hele ritueel opnieuw, beginnend van rechts naar links.

Dat is nog maar het begin. De routine doorloopt nog meer fasen van tellen van één tot acht, vier keer, voor de laatste instructie: 'Maak vier foto's van het fornuis vanuit verschillende hoeken voor visuele geruststelling gedurende de dag.'

Ze vertelt dat haar telefoon vol staat met oude foto's van volledig uitgezette gaspitten en badkamerkranen.

Alleen door langdurige telrituelen uit te voeren waarbij ze controleert of alles is uitgeschakeld, kan ze de 'schorpioenen' die in haar hoofd leven tevreden stellen en zo voorkomen dat haar familie vreselijke dingen overkomen.

En als iemand halverwege het ritueel verstoort, moet ze het hele gebeuren opnieuw beginnen.

Velen van ons zeggen graag: 'Ik ben een beetje OCD', over de manier waarop we onze oppervlakken afvegen of onze handen wassen na gebruik van het openbaar vervoer. Maar het lezen van Tuppence Middletons onverzettelijke memoires over hoe het echt is om te leven met een obsessieve-compulsieve stoornis, plaatst die kleine tics in perspectief.

Het is de hel, een soort waanzin, en het heeft haar leven bijna verwoest. Ze waarschuwt de lezer aan het begin van dit boek dat het 'beschrijvingen bevat van dwangmatige rituelen die mensen met de aandoening als belastend of verstorend voor hun eigen herstel kunnen ervaren, als ze kwetsbaar zijn voor het overnemen van de dwangmatigheden van anderen.' Wees gewaarschuwd.

Het begon allemaal in haar tienerjaren, toen ze een extreme angst voor overgeven ontwikkelde, na een vierdaagse griep. Ze begon zich misselijk te voelen op weg naar school, maar was niet echt ziek, en moest een tijdje van school weg.

Vanaf dat moment begonnen de 'schorpioenen' zich in haar brein te vestigen: de 'bewakers van mijn geest', zoals ze ze noemt, die haar dicteerden wat ze moest doen om haar familie te beschermen.

Ze ontwikkelde een verplicht ritueel voor het slapengaan, waarbij ze alle vier de hoeken van het plafond van haar slaapkamer controleerde of 'doopte'. Ze telde van één tot acht voor elke hoek en deed hetzelfde voor alle andere rechthoekige voorwerpen in de kamer: kussens, de spiegel, de poster, het televisiescherm, de kastdeuren, het bed, de boekenplank en het raam.

Door dit te doen, voorkwam ze dat haar ouders stierven en dat het huis afbrandde. Haar moeder vond haar op een avond, terwijl ze deze routine uitvoerde, en nam haar mee naar de dokter, die zei dat ze OCD had.

'Schorpioenen' zijn de juiste metafoor om deze mentale horror te beschrijven. Elk hoofdstuk van Middletons aangrijpende memoires begint met een korte beschrijving van een eigenschap van de schorpioen: zijn gekrulde, stekende staart of zijn koppige veerkracht.

Ze zijn een van de weinige soorten die blootstelling aan nucleaire straling hebben overleefd. En het lijkt erop dat zodra OCD zich in je hersenen nestelt, het een vergelijkbare onverwoestbare veerkracht heeft. Je geest wordt een gijzelaar van 'obsessieve opdringerige gedachtencycli'.

Middleton ontwikkelde, en heeft nog steeds, een bepaalde angst voor braken. Ze onderscheidt twee soorten braken: het 'goede' niet-besmettelijke soort, en het 'slechte' soort dat ziektekiemen bevat. 'Voor mij', schrijft ze, 'is het volkomen verbijsterend dat andere mensen niet een aanzienlijk deel van de dag besteden aan het analyseren of piekeren over de verschillende manieren waarop iemand of iedereen besmettelijk ziek zou kunnen zijn.'

Eens zat ze in het vliegtuig op weg naar een filmopdracht en zat ze ver weg van een passagier die tassen met het vieze spul aan het vullen was, maar nog wel in het zicht van die passagier. Ze was zo bang dat ze die nacht niet kon slapen.

Als ze op een normale dag al zo is, hoe is ze dan tijdens de Covid-pandemie?

Eigenlijk had de isolatie van de pandemie tot mijn verbazing (en die van haar) het wonderbaarlijke effect dat ze minder, in plaats van meer, obsessief-compulsief werd. Haar partner, de Zweedse filmregisseur Mans Marlind, was op dat moment in een ander land, dus Middleton en haar kat waren alleen in hun flat.

En Middleton voelde een verbazingwekkende kalmte. 'De wereld kwam plotseling overeen met mijn ervaring van het alledaagse. Opeens waste iedereen zijn handen goed. Halleluja!'

Waren de schorpioenen voorgoed verdwenen? Nee. Zodra het virus was afgenomen, hoorde ze 'het getik van kleine voetjes die ijverig teruggingen naar hun nest'. Ze probeerde cognitieve gedragstherapie, maar dat werkte niet.

Maar toen begon ze SSRI's te nemen – selectieve serotonineheropnameremmers – en die verminderden geleidelijk de kracht van die walgelijke 'kleine beestjes'. Nu gaat ze soms wekenlang zonder; maar dan zit er 'een eenzame schorpioen vast in de buitenste regionen van mijn geest, die alle anderen naar dezelfde plek leidt totdat de druk toeneemt.'

Op een dag, nadat ze in 2022 bevallen was van haar dochtertje, vertelde haar partner dat ze vergeten was de deur te controleren en opnieuw te controleren toen ze het huis verlieten. Dit was ongehoord.

Maar toen werd haar dochter ziek (een beetje ziek) in gangpad 23 van Sainsbury's en rende Middleton vol afschuw naar de toiletten, 'met haar vingers gespreid alsof ze ondergedompeld waren in novitsjok'.

Na dit traumatische incident richtte ze thuis haar eigen 'persoonlijke hygiënelaboratorium' in. Ze bewaarde een doos met daarin extra sterke rubberen handschoenen, 100 gezichtsmaskers en zes flessen bleekmiddel.

Het zijn de binnenlandse details en de opsommingen die dit zo'n levendige en soms komische leeservaring maken. Maar het was helemaal niet grappig voor Middleton. 'Het is een bittere pil om te slikken, om toe te geven dat je je schaamt dat een stoornis je vermogen om voor je zieke kind te zorgen heeft gekaapt.'

Nu maakt ze zich zorgen dat ze de aandoening aan haar dochter doorgeeft. 'Zullen diezelfde schorpioenen op een dag, als ik afgeleid ben of ergens anders ben, verhuizen om zich te vestigen in haar eigen onbedorven geest? Misschien hebben ze dat al gedaan.'

Mis Tuppence niet in de podcast The Life Of Bryony van Bryony Gordon op maandag.