Sąd Najwyższy (SCJN) ogłasza pierwsze publiczne przesłuchanie: będzie debatować nad nieważnością ustaw z powodu braku konsultacji.

MIASTO MEKSYK (pro). - Sąd Najwyższy Narodu (SCJN) odbędzie pierwsze publiczne przesłuchanie w celu rozważenia, czy brak konsultacji z osobami niepełnosprawnymi może być wystarczającym powodem do unieważnienia całego prawa.

W związku z tym minister Lenia Batres Guadarrama zwróciła się do swoich kolegów z prośbą o odroczenie zakończenia debaty w sprawie skargi konstytucyjnej przeciwko ustawie o Komisji Praw Człowieka Stanu Michoacán, opublikowanej 11 listopada 2024 r.

„Otrzymaliśmy wnioski o zorganizowanie przesłuchania od kilku organizacji i osób zainteresowanych kwestiami poruszanymi w tym postępowaniu o stwierdzenie niekonstytucyjności i pragnę poinformować, że podjęliśmy decyzję o zorganizowaniu pierwszego publicznego przesłuchania w istotnych kwestiach. Zwracam się do wszystkich organizacji z prośbą o wysłuchanie apelu o udział w tym publicznym przesłuchaniu” – oświadczył minister.

Źródła federalne wyjaśniły portalowi Proceso, że w najbliższych godzinach Sekretariat Generalny ds. Porozumień Plenarnej Sesji Trybunału ustali datę i godzinę pierwszego publicznego przesłuchania w celu omówienia tej kwestii z zainteresowanymi stronami.

Będzie to pierwsze tego typu ćwiczenie przeprowadzone przez SCJN, ustanowione na mocy Porozumienia ogólnego 5/2025 wydanego 3 września.

Przypadek Michoacán

7 października minister Batres Guadarrama przedstawiła plenarnemu posiedzeniu projekt rezolucji w sprawie niezgodności z konstytucją ustawy Państwowej Komisji Praw Człowieka w Michoacán.

Komisja stwierdziła w tym uzasadnieniu, że Kongres Michoacán nie konsultował się z dziećmi, młodzieżą i osobami niepełnosprawnymi w celu uchwalenia ustawy.

Projekt orzeczenia oddala roszczenie Komisji Stanowej i podtrzymuje zaskarżone przez nią prawo.

„Druga koncepcja nieważności jest bezpodstawna, ponieważ nie ma obowiązku konsultowania się z dziećmi i młodzieżą w sprawie przepisów prawnych, które mogą ich dotyczyć” – stwierdzono w dokumencie.

„Trzecia koncepcja nieważności jest bezpodstawna, ponieważ ważność ogólnej zasady nie zależy od tego, czy przeprowadzono konsultacje z osobami niepełnosprawnymi, ale od tego, czy jej treść nie narusza praw materialnych tej części społeczeństwa”.

To kryterium spowodowało unieważnienie przepisów AMLO.

W ten sposób Batres stara się zmodyfikować kryterium ustanowione w poprzednim statucie Trybunału, które stanowiło, że brak konsultacji stanowi naruszenie procedury legislacyjnej, skutkujące nieważnością prawa.

Podejście to zastosowano do uchylenia kilku ustaw i reform w trakcie sześcioletniej kadencji byłego prezydenta Andrésa Manuela Lópeza Obradora, co spotkało się z ostrą krytyką Batresa Guadarramy zarówno w mediach społecznościowych, jak i w oświadczeniach dla mediów.

„Istnieją ciągłe niedociągnięcia, takie jak uwzględnienie prawa do konsultacji z rdzennymi mieszkańcami jako części procesu legislacyjnego. Z tego powodu unieważniliśmy, o ile wiem, 55 ustaw, które rozszerzały prawa społeczności rdzennych” – powiedział Proceso w wywiadzie opublikowanym w numerze 0027, odpowiadającym wrześniowi 2025 r.

Podczas sesji 7 października Trybunał Plenarny utknął w martwym punkcie, zastanawiając się, czy całkowicie zrezygnować z kryteriów poprzedniego Trybunału, czy je zmodyfikować, a także nad sposobem, w jaki miałoby to nastąpić. Decyzja ta ma zapaść w najbliższy poniedziałek.

Dyskusja na ten temat nie ma ustalonej daty, gdyż zależeć będzie od wyników publicznego przesłuchania ogłoszonego przez Ministra Batresa i zaakceptowanego przez Zgromadzenie Plenarne.