Co wiemy o umowie USA-Ukraina dotyczącej minerałów

Brzmienie umowy, opublikowane przez The Financial Times, The Kyiv Independent i inne media, wskazuje jednak, że Stany Zjednoczone i Ukraina powinny wspólnie rozwijać zasoby mineralne, a przychody z nich powinny być kierowane do wspólnego amerykańsko-ukraińskiego funduszu.

Warunki funduszu głoszą, że będzie on zarabiał na przyszłej monetyzacji wszystkich istotnych zasobów naturalnych będących własnością ukraińskiego rządu.

Ukraina miałaby przekazywać 50% wszystkich przychodów do funduszu zarządzanego wspólnie przez rządy obu krajów, który miałby być reinwestowany w projekty na Ukrainie co najmniej raz w roku.

Warunki nie precyzują, jaka część funduszu będzie należeć do Stanów Zjednoczonych.

„Za wcześnie, żeby rozmawiać o pieniądzach” – powiedział Zełenski w środę, a szczegóły zostaną podane później.

Niejasne kwestie bezpieczeństwa

Ukraina stanowczo obstawała przy tym, że każda umowa musi zawierać długoterminowe i solidne gwarancje bezpieczeństwa, które pomogą zapobiec kolejnym atakom ze strony Rosji.

Zełenski po raz pierwszy wysunął pomysł wymiany dostępu do ukraińskich zasobów naturalnych na zobowiązania w zakresie bezpieczeństwa w październiku ubiegłego roku w ramach swojego pięciopunktowego Planu Zwycięstwa.

Ukraina ostatecznie chce członkostwa w NATO. Jednak ta opcja – będąca dla Kremla nieprzekraczalną granicą – została odłożona na półkę przez Waszyngton.

Ukraina opowiada się również za wysłaniem zagranicznych wojsk pokojowych na czas zawieszenia broni. Stany Zjednoczone odrzuciły jednak tę opcję, a kraje europejskie są w tej kwestii podzielone.

Według tekstu opublikowanego przez media, jedyna klauzula dotycząca bezpieczeństwa nie nakłada na USA żadnych zobowiązań. W umowie nie wspomniano również o broni.

Mówi po prostu, że USA „wspierają wysiłki Ukrainy zmierzające do uzyskania gwarancji bezpieczeństwa niezbędnych do zbudowania trwałego pokoju”.

Zełenski powiedział dziennikarzom, że chce „przynajmniej zdania o gwarancjach bezpieczeństwa”, dodając: „To zdanie się pojawiło”.

W tekście napisano, że USA chcą „suwerennej i bezpiecznej Ukrainy” i będą podtrzymywać długoterminowe zaangażowanie na rzecz „stabilnej i gospodarczo prosperującej Ukrainy”.

Jakie minerały?

W tekście umowy wskazano, że dotyczy ona zasobów naturalnych, w tym złóż minerałów, węglowodorów i gazu ziemnego, ale nie tych, które obecnie stanowią dla Ukrainy źródło dochodu.

Ukraina posiada około 5% światowych zasobów mineralnych, które Trump chce zabezpieczyć, ale nie wszystkie z nich zostały już wyeksploatowane — lub nie nadają się do łatwej eksploatacji — a część leży na terytorium okupowanym przez Rosję.

Kraj ten jest znaczącym producentem manganu (ósmym producentem na świecie, według World Mining Data), tytanu (11. miejsce) i grafitu (14. miejsce), który jest niezbędny do produkcji baterii elektrycznych.

Według francuskiego Biura Badań Geologicznych i Górniczych (BRGM) Ukraina posiada 20% szacowanych światowych zasobów grafitu.

Ukraina stwierdziła również, że „posiada jedno z największych złóż litu w Europie”. Rząd dodał, że miękkiego metalu nie udało się jeszcze wydobyć.

Kijów poinformował, że „wiadomo, że metale ziem rzadkich występują w sześciu złożach” i że do zagospodarowania złoża w Nowopołtawsku, uważanego za jedno z największych na świecie, potrzebna będzie inwestycja w wysokości 300 milionów dolarów.

Miejsce to jest jednak kontrolowane przez siły rosyjskie, a Kreml wykluczył oddanie terytoriów zajętych od 2022 r. oraz Półwyspu Krymskiego zaanektowanego w 2014 r.

Prezydent Rosji Władimir Putin powiedział, że popiera amerykańskie inwestycje w regionach okupowanych przez Rosję.

Złoża litu, tantalu, niobu i berylu w Szewczence znajdują się niecałe 10 kilometrów od linii frontu w pobliżu Pokrowska, gdzie armia rosyjska zyskuje przewagę liczebną nad słabszymi siłami ukraińskimi.