Mohikański mediator

Sprzedawcy, którzy podnoszą ceny produktów rolnych, są nieuniknionym złem obecnego systemu podatkowego. Ale miejmy nadzieję, że państwo stopniowo się ich pozbywa.

Przewodniczący Komitetu Handlu Ministerstwa Handlu i Integracji Aidar ABILDABEKOV na briefingu w Centralnej Służbie Łączności uświadomił wszystkim, dlaczego warzywa i owoce uprawiane w naszej republice stają się coraz droższe w sieciach handlowych. To po prostu dziwne: dlaczego tak mało osób to widzi?

Według niego, odkąd upadły wszystkie radzieckie systemy okręgowych związków konsumentów i biur skupu, rolnicy mają możliwość sprzedawania swoich produktów na rynku w najwygodniejszy dla nich sposób. Ale jest pewien nieprzyjemny niuans dla konsumenta. Podatek od wartości dodanej (VAT) płacą tylko duzi producenci. Małe gospodarstwa rolne i działki przydomowe nie są podatnikami VAT, w związku z czym sprzedają towary bez dokumentów, po prostu sprzedając je na rynku.

„Jednocześnie jednak duże sieci handlowe są płatnikami VAT i tu pojawiają się trudności” – zauważył Abildabekov. - Czyli rolnik, sprzedając ziemniaki za 250 tenge, nie chce wystawić faktury i zapłacić VAT. W związku z tym sieć nie może kupować tych ziemniaków bezpośrednio od niego, pojawia się więc pośrednik, który kupuje te ziemniaki, płaci VAT, płaci podatek dochodowy od osób prawnych od swojej marży, a następnie dostarcza te produkty do sieci detalicznej. W związku z tym niektóre sieci handlowe, o ile nie zawarły wcześniej umowy lub nie dokonały zakupu produktów z płatnością z góry, tj. w ramach kontraktu terminowego, decydują się na zakup towarów dopiero po fakcie.

Jednocześnie, jak podkreślił, rolnicy pracują zgodnie z normami obowiązującego Kodeksu Podatkowego. Każdy przedsiębiorca ma prawo wyboru własnego systemu podatkowego. Może więc pracować w ramach uproszczonego systemu (na podstawie stosunkowo niedawno wprowadzonego podatku od sprzedaży detalicznej) lub może być podatnikiem VAT i pracować na ogólnie przyjętych zasadach.

„Ogólnie rzecz biorąc, walka z pośrednikami jest prowadzona bardzo aktywnie” – zapewnił szef komisji handlu. - Dla porównania mogę powiedzieć, że gdy ta kompetencja była w lokalnych organach wykonawczych, 18 akimatów sporządziło 490 protokołów w celu pociągnięcia pośredników do odpowiedzialności administracyjnej w 2022 r., z czego 310 dotyczyło marż handlowych. A praca ta została wykonana, ponieważ w 2022 r. utworzono komisję handlową i zaczęliśmy koordynować działania wszystkich agencji rządowych zaangażowanych w stabilizację cen. W 2023 r. liczba ta wyniosła 1008 protokołów, z czego 760 dotyczyło przekroczenia marży handlowej. Oznacza to, że liczba ta wzrosła ponad dwukrotnie. W 2024 r. 4384 przedsiębiorców zostało pociągniętych do odpowiedzialności za przekroczenie marży handlowej. Od początku tego roku 691 przedsiębiorców zostało pociągniętych do odpowiedzialności administracyjnej. Aktualnie w toku jest 79 materiałów.

Jednocześnie Abildabekov poinformował, że ministerstwo ze szczególną uwagą przygląda się kwestii modernizacji rynku. Tak naprawdę wszystko zaczęło się 10 lat temu, kiedy wprowadzono zmiany w ustawie o regulacji działalności handlowej, nakazujące właścicielom otwartych targów staroci przeniesienie ich do swoich budynków do 2020 roku. Jednak terminy te zostały przesunięte: dla regionów - do 2025 r., a dla miast Astana, Ałmaty i Szymkent - do 2023 r.

- Jednak modernizacja bazarów nie została ukończona na czas z powodu niedostatecznej kontroli ze strony akimatów, a także z szeregu innych obiektywnych przyczyn, jak na przykład wzrostu kosztów materiałów budowlanych z powodu pandemii. Jak poinformował przedstawiciel Ministerstwa Handlu, terminy były przesuwane trzykrotnie. - Obecnie przepisy prawa wyznaczają jeden termin modernizacji dla wszystkich rynków obrotu – do 31 grudnia 2025 r. Opracowano i zatwierdzono plan działania. Według Narodowego Urzędu Statystycznego w kraju działa 644 targowisk. Spośród nich 412 jest uniwersalnych, a 233 specjalistycznych. Modernizacja 100 marketów planowana jest na 2025 rok.

Aby ocenić stan rynków, Ministerstwo Handlu zatwierdziło harmonogram wizyt na nich w lutym i kwietniu tego roku. Zaplanowano szczegółową inwentaryzację rynków we wszystkich regionach. Prace te prowadzone są wspólnie z akimatami, przedstawicielami państwowych agencji dochodowych, służb reagowania kryzysowego, państwową kontrolą architektoniczno-budowlaną oraz kontrolą sanitarno-epidemiologiczną.

Od 1 stycznia 2026 r. właściciele bazarów, którzy nie zapewnią modernizacji w ustalonych terminach, będą podlegać odpowiedzialności administracyjnej zgodnie z przepisami o wykroczeniach administracyjnych.

Vladislav SHPAKOV, zdjęcie Vera OSTANKOVA, Astana