Büyük üretici olan Brezilya'nın meyve ihracatçısı olarak büyümek için bolca alanı var

Brezilya, tarımsal emtia ticaretinde dünya lideri ve yalnızca Çin ve Hindistan'ın ardından üçüncü büyük meyve üreticisidir, ancak bu pazarın en yüksek katma değere sahip ihracatçıları arasında yalnızca 23. sıradadır. Önde İspanya, Çin, Hollanda, Kosta Rika, Ekvador, ABD, Güney Afrika, Türkiye, Meksika ve Guatemala gibi ülkeler var, Brezilya Meyve ve Türevleri Üreticileri ve İhracatçıları Derneği'nin (Abrafrutas) vurguladığı gibi.

Brezilya meyve ihracatı geçen yıl Kalkınma, Sanayi, Ticaret ve Hizmetler Bakanlığı'nın (MDIC) Dış Ticaret Sekreterliği'nden (Secex) alınan verilere göre toplam 1,3 milyar ABD doları oldu. Satışlara mango, kavun, üzüm ve limon öncülük etti. Toplam hacim, yaklaşık 1,1 milyon ton, sektörün toplam üretiminin %1'inden daha azına denk geliyor.

Bir dizi faktör durumu açıklamaya yardımcı oluyor ve uluslararası pazarda daha büyük bir pay elde etmek için daha gidilecek uzun bir yol olduğunu gösteriyor. Abrafrutas başkanı Guilherme Coelho'ya göre bu yol yeni ikili anlaşmalar, özellikle Kuzeydoğu'da sulama projeleri, daha iyi lojistik koşullar ve küçük üreticilerin kooperatiflerde daha fazla örgütlenmesini içeriyor.

Coelho, "Özellikle Latin Amerika'daki birçok ülke, Brezilya'dan önemli ölçüde daha fazla ihracat yapıyor çünkü çok küçük nüfusları var," diyor. "Bu ülkelerin üretimi, azalan iç pazarlarını beslemeye yetiyor ve bu da fazlalığın güçlü bir şekilde ihraç edilmesine olanak sağlıyor."

Nüfusu 210 milyonun üzerinde olan Brezilya'da dinamikler biraz farklı oluyor, diye açıklıyor. "Ancak bu nüfus farkı, ihracat rakamlarımızın şu anda olduğunun iki veya üç katı olmadığı gerçeğini hafifletmiyor veya haklı çıkarmıyor," diyor.

Brezilya meyve üretimi rakiplerinden sıyrılıyor

Uluslararası rakipleriyle karşılaştırıldığında, Brezilya'nın birçok avantajı var. Kavun, karpuz ve üzüm gibi meyveler, budama ve hasat programıyla yıl boyunca üretiliyor. "Üzüm ihraç eden Şili veya Güney Afrika'ya bakarsanız, yılda sadece bir hasatları oluyor. Örneğin, Almanya'dan bir ithalatçı, oradaki asmaların soğuk, uykuda bir dönemi olduğu için yıl boyunca Şili üzümlerine sahip olamaz. Burada üretim süreklidir."

Ayrıca, biyomların, iklimlerin ve toprakların çeşitliliği ülkenin dünyadaki en büyük meyve çeşitliliğine sahip ülkelerden birine sahip olmasını sağlar. Örneğin Rio Grande do Sul ve Santa Catarina gibi eyaletler elma üretimini yoğunlaştırır. Açaí, Pará ve Amazonas'tan gelir. São Paulo'da limon ve avokado. Mango ve üzümler São Francisco Vadisi'nden tüm ülkeye ihraç edilir. Kavun ve karpuzlar Rio Grande do Norte ve Ceará bölgelerinden gelir.

Uluslararası sertifikasyon, hem çevresel hem de sosyal açıdan Brezilya meyvelerinin ihracatında herhangi bir kısıtlama bulunmuyor.

Yeni pazarların açılması meyve ihracatını artırdı

Coelho, "İhracatı gerçekten yönlendiren veya geri tutan şey, iki ülke arasındaki karşılıklı istekliliktir: biri ihracat yapmak isterken diğeri ithalat yapmak istiyor," diyor. Örnek olarak Brezilya üzümlerini ve kavunlarını Çin'e ihraç etme müzakerelerini gösteriyor. Niyet mektubu 2021'de imzalandı ve pazarın açılışı Kasım 2024'te duyuruldu.

"Bugün Brezilya Çin'e iki meyve ihraç edebiliyor: kavun ve üzüm. Ancak bu çok yeni. Yıl sonuna kadar ilk sevkiyatı yapacağımıza dair iyimserim" diyor.

Pazar artık açık olsa da, şu ana kadar uygulanabilir bir nakliye hizmeti yoktu, çünkü ortalama transit süresi 46 gündü ve bu da bozulabilir meyveler için uygun değildi. Yaklaşık 15 gün önce, süreyi meyveler için mükemmel olan yaklaşık 28 güne düşürecek yeni bir nakliye hizmeti duyuruldu.

Abrafrutas Başkanı için Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (Mapa) ile Dışişleri Bakanlığı'nın (MRE) bu konuda sarf ettiği çabalar ve son yıllarda Brezilya Ticaret ve Yatırım Geliştirme Ajansı (Apex-Brasil) ile yapılan ortaklık, dış satışları artırmak adına önemli oldu.

Brezilya 2020'de 880 milyon ABD doları değerinde meyve ihraç etti, bu geçen yıla göre 415 milyon ABD doları daha az. 2022 ile 2023 arasında %26'lık bir artışın ardından 2024'te ihracat değerindeki artış bir önceki yıla göre %4,6 oldu. Coelho, "Bu, büyümenin sınırı olmadığını gösteriyor; ilerliyoruz, ancak büyümek için başka eylemlere ihtiyacımız var" diyor.

Yarı kurak sulama, lojistik ve kooperatifler ihracatı artırabilir

Sektörün üretimi ve ihracatı artırmak için savunduğu önlemlerden biri, özellikle Kuzeydoğu'ya odaklanarak kamusal sulama projelerine daha fazla yatırım yapılmasıdır. Bölgede onlarca yıldır durmuş olan meyve üretimini artıracak bir girişim, São Francisco Nehri'nden Pernambuco ve Bahia'nın yarı kurak bölgelerine su götürecek olan Canal do Sertão Pernambucano olacaktır.

Fikir, São Francisco Valley Development Company'nin (Codevasf) 112.000 hektarlık sulanabilir araziye hizmet edecek olan kanalın uygulanabilirliğini değerlendirdiği 1990'lardan beri kağıt üzerindeydi. Coelho, yaklaşık 60.000 ila 80.000 hektarın meyve çiftçiliği için kullanılabileceğini söylüyor.

Kanalın uygulanması, Pernambuco yönetiminin 2005 yılında nehir nakline katılmak için sözleşmeyi imzaladığı sırada federal hükümetin taahhütlerinden biriydi, ancak o zamandan beri hiçbir ilerleme kaydedilmedi. Abrafrutas başkanı, "Meyve yetiştirmek için yeni alanların ihale edilmesi ve uygulanması yönünde bir adım olan yürütme projesi için federal hükümetten veya Pernambuco'dan destek istiyoruz" diyor.

"Küresel olarak en büyük farkımız Kuzeydoğu'nun yarı kurak bölgesidir. Yılda 3.000 saat güneş ışığı alan ve São Francisco Nehri'nden bol miktarda su alan bir bölgedir. Nehirden uzak bölgelerde, örneğin Rio Grande do Norte veya Ceará'da bile mükemmel kalitede ve miktarda yeraltı suyu vardır."

Sektöre göre lojistik sorunu da iyileştirilebilir. Tahılların aksine, ürünlerin bozulabilirliği, gecikmeler olduğunda ve soğuk depolama kullanımını gerektirdiğinde kargoyu riske atar.

Bir diğer stratejik eylem, meyve endüstrisinin önemli bir bölümünü temsil eden küçük üreticiler arasında bir kooperatif ve dernek kültürü benimsemek olacaktır. Paraná ve Rio Grande do Sul gibi eyaletlerde yaygın olan bu model, arazinin %70'inin küçük üreticilere ait olduğu Kuzeydoğu gibi bölgelerde nadiren benimsenmektedir. Coelho, "Küçük üreticiler genellikle ihracatı karmaşık ve erişilemez bir şey olarak görüyor ve iç pazara veya aracılara satmayı tercih ediyor," diye açıklıyor.