İş insanları, Lula'nın 2026 yılına kadar 23 milyar dolar kaybetme riski nedeniyle ABD ile müzakere etmesini istiyor.

Brezilya'nın ihracatının ikinci büyük hedefi olan Amerika Birleşik Devletleri ile 2026 yılına kadar 23 milyar ABD doları tutarında potansiyel iş kaybı, iş liderlerini Çarşamba günü (9) duyurulan Trump'ın tarife artışını geri almak için diplomatik müzakereler başlatması için Luiz Inácio Lula da Silva (İşçi Partisi) hükümetine baskı yapmaya yöneltiyor. Ancak, Ekonomik Karşılıklılık Yasası'nı uygulamaya koymayı planlayan İşçi Partisi liderinin isteksizliğiyle karşılaşmaları bekleniyor.

XP Investimentos'un hesaplamalarına göre, 1 Ağustos'tan itibaren Brezilya'dan ithal edilen tüm ürünlere yüzde 50 ek vergi getirilmesi, ülkenin ihracatını bu yıl yaklaşık 6,5 milyar dolar, 2026'da ise 16,5 milyar dolar daha azaltabilir ve gelecek yıl sonuna kadar toplam 23 milyar dolarlık kayba yol açabilir.

Kuzey Amerika pazarına daha az bağımlı olan tarım sektörüne kıyasla, katma değeri yüksek ürün ihracatçılarının bu önlemin olumsuz etkilerini daha fazla hissetmesi muhtemel.

AGL Cargo Kurumsal İlişkiler Direktörü ve Dış Ticaret Uzmanı Jackson Campos, "Kuzey Amerika pazarına olan yüksek bağımlılıkları nedeniyle çelik, madencilik, otomotiv, havacılık ve petrol en çok etkilenen sektörler arasında yer alıyor" diyor.

Yönetici, "Tedbirin kapsamlı olması ve tüm ihracatı etkilemesi nedeniyle ilaç, tekstil, ayakkabı ve gıda gibi sektörler bile risklerle karşı karşıya. Karar maliyetleri artırıyor, rekabet gücünü düşürüyor ve ticarette belirsizlik yaratıyor. Brezilyalı işletmelerin yeni ve daha korumacı jeopolitik ve ticari senaryoyla başa çıkmak için pazarları çeşitlendirmeleri, daha sağlam ikili anlaşmalar aramaları ve risk azaltma stratejileri benimsemeleri gerekecek," diyor.

Trump'ın gümrük vergisi artışı ihracatçıları şaşırttı

Trump'ın gümrük vergisi artışı birçok sektörü şaşırttı. En çok endişelenenlerden biri de petrol ve petrol ürünleri sektörü. Bu emtia, dünyanın en büyük ekonomisinin ana ihracat ürünü.

Sektörün temsilci kuruluşu olan Brezilya Petrol ve Gaz Enstitüsü (IBP), kıtanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ticaret akışını korumak ve diplomatik bir çözüm bulmak için Brezilya ve Kuzey Amerika liderleri arasında açık bir diyalog kurulmasını savunuyor.

İmalat sanayi de yeni gümrük vergisinin olumsuz etkilerinden endişe ediyor. ABD, sektörün ana dış pazarı. Ticaret birliği başkanı Ricardo Alban, "Brezilya'ya uygulanan gümrük vergilerini tabandan tavana kadar yükselten bu büyüklükte bir önlemi haklı çıkaracak hiçbir ekonomik gerçek yok. Bu gümrük vergilerinin etkileri, Amerikan üretim sistemiyle sıkı bir şekilde bağlantılı olan sanayimiz için ciddi olabilir," diyor.

Ona göre, bu ilişkinin bozulması Brezilya ekonomisine çok zarar verecektir. "Bu nedenle, üretim sektörü için şu anda en önemli şey, bu kararı tersine çevirmek için müzakereleri ve diyaloğu yoğunlaştırmak," diyor.

Aynı endişe plastik sektörü için de geçerli. Brezilya Plastik Endüstrisi Derneği (Abiplast) yönetim kurulu başkanı José Ricardo Roriz, Amerika Birleşik Devletleri'ne ihracat yapmanın, üst düzeyde rekabet etmek ve dünyanın en zorlu ve en iyi ücretli pazarlarından birine erişmek anlamına geldiğini söylüyor.

"Bunlar teknolojiye, kaliteye yatırım yapan ve daha iyi ücretli işleri destekleyen şirketler. %50'lik bir gümrük vergisi, bu tür bir operasyonu neredeyse imkansız hale getiriyor ve bu şirketlerin gelirini, kârlılığını ve iş kalitesini doğrudan etkiliyor," diyor.

Brezilya'nın ihraç ettiği ambalaj, otomotiv parçaları, sulama sistemleri, seralar ve lojistik gibi ürünlerin %95'inde plastik bulunduğundan, dolaylı etkiler de hissedilebilir. "Diğer ihracat segmentlerindeki düşüşten de etkilenecektir."

Abiplast Yönetim Kurulu Başkanı, "Film ve teknik ambalaj gibi plastik ürünlerin doğrudan ihracatının yanı sıra, diğer ihracat sektörlerindeki daralmadan da dolaylı olarak sektörümüz etkilenecek" dedi.

Brezilya Tekstil ve Hazır Giyim Endüstrisi Derneği (Abit) de Brezilya ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki diyalog ve anlayışı desteklediğini belirtti. Abit yaptığı açıklamada, "İkili ilişkilerin her zaman karakteristik özelliği olan güven ve öngörülebilirlik ortamını yeniden tesis etmek için diplomatik ve kurumsal kanalların harekete geçirilmesi şarttır. Anlayış her zaman en yapıcı ve kalıcı yoldur," dedi.

Tarım işletmeleri Trump'ın gümrük vergilerindeki artışla birlikte üretim maliyetlerinin artmasından endişe ediyor

ABD büyük bir müşteri olmasa da, Trump'ın gümrük vergisi artışına ilişkin endişeler Brezilya tarım işletmelerini de etkiliyor. Girdi maliyetlerinin artması ve dolayısıyla tüketiciler için enflasyon riski söz konusu.

Mato Grosso Soya ve Mısır Üreticileri Birliği (Aprosoja-MT), yeni tarifenin gerçekten uygulanması halinde "Brezilyalıların tarlaları ve sofraları üzerinde derin etkiler" olacağını söylüyor.

Kuruluşun açıklamasında, "ABD, özellikle tarım sektöründe Brezilya için stratejik bir ortaktır. Et, kahve, portakal suyu, mısır etanolü ve Amerikan parçalarına bağımlı Embraer uçakları ihraç ediyoruz. Et ihracatındaki artış, soya fasulyesi ve mısır tüketimini doğrudan etkiliyor; çünkü kümes hayvanı besiciliği, yemle besin takviyesi ve sığır yetiştirme Brezilya'da giderek daha fazla kullanılıyor." ifadeleri yer alıyor.

Dernek, "Tarımsal üretim ve gıdanın çiftliklerden dağıtım merkezlerine taşınması için olmazsa olmaz olan dizel, benzin ve nafta gibi hazır yakıtları ABD'den ithal ediyoruz. Bu girdilerin fiyatlarındaki artış, üretim maliyetlerini artıracak ve gıda fiyatlarını etkileyerek enflasyonu kötüleştirebilir," diye vurguluyor.

Kurum ayrıca, Brezilya'nın, Brezilya tarımının rekabet gücü için elzem olan çipler, işlemciler ve gelişmiş sistemler gibi yüksek teknolojili tarım makineleri ve bileşenlerini ithal ettiğini vurguluyor. "Ticaret engelleri bu erişimi engelleyebilir ve bu alanda inovasyonu sekteye uğratabilir."

Enflasyonun artmasıyla birlikte Aprosoja, referans faiz oranının (Selic) daha da artması riski konusunda uyarıyor ve bu durumun, yakın tarihin en pahalıları arasında yer alan kırsal kredi maliyetlerini daha da artıracağından bahsediyor. "Bu durum, negatif marjlarla ve sektörde son 20 yılın en büyük krizlerinden biriyle karşı karşıya kalan üreticileri caydırıyor."

Brezilya Kırsal Topluluğu (SRB) Başkanı Sérgio Bortolozzo, kararın endişe verici olduğunu belirterek Brezilya hükümetinden acilen harekete geçmesini talep ediyor. "Bu durum ne Brezilya ne de Amerika Birleşik Devletleri için iyi değil. Ülkenin ana kahve ve sığır eti tedarikçisi olduğumuz için rahat bir konumdayız, ancak bunu tersine çevirmek için iyi koordine edilmiş bir anlaşmaya ihtiyaç duyulacak," diyor. Çözümün diplomatik müzakerelerde yattığını da ekliyor.

Paraná Eyalet Tarım Federasyonu (FAEP) geçici başkanı Ágide Eduardo Perin Meneguette de hükümetin sektörün güvenliğini sağlamak için harekete geçmesi gerektiğini savunuyor. "ABD'nin Brezilya ihracatına uyguladığı ek vergi bir uyarı işaretidir [...] Bu önlem üreticilerimize zarar verebilir ve Brezilya'nın uluslararası pazardaki varlığını tehlikeye atabilir," dedi.

São Paulo Eyalet Tarım ve Hayvancılık Federasyonu (FAESP) Başkanı Tirso Meirelles, ABD hükümetinin kararının "Brezilya diplomasisi ve stratejik vizyon eksikliğini" yansıttığını söyledi. Meirelles, Luiz Inácio Lula da Silva (İşçi Partisi) yönetiminin Trump yönetimiyle diyalog kurma konusunda çeviklikten yoksun olduğuna inanıyor.

Brezilya'nın müzakere masasında daha aktif bir duruş sergilemesi, ABD ve diğer ortaklarla kalıcı diyalog kanallarını güçlendirmesi, çok taraflı anlaşmaları ve uluslararası forumları baskı ve savunuculuk aracı olarak kullanması gerektiğini vurguluyor.

Gümrük vergilerindeki artış, sanayi ürünlerinin satışını engelleyebilir

XP'nin araştırmasına göre, mamul mal fiyatlarında %10'luk bir artış, ihracat hacmini yaklaşık %20 oranında azaltacaktır. Raporda, "Dolayısıyla, gümrük vergilerinde %50'lik bir artışın yakın zamanda duyurulmasıyla, ABD'ye mamul mal satışları sürdürülemez hale gelecektir" ifadesi yer alıyor.

Aracı kurum, "Öte yandan temel malların (emtiaların) ihracatı fiyatlara daha az duyarlıdır ve daha da önemlisi diğer pazarlara yönlendirilebilir" vurgusunu yapıyor.

Analistler, daha yüksek tarifelerin Brezilya'nın gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) büyümesini 2025'te 0,3 puan, 2026'da ise 0,5 puan azaltabileceğini tahmin ediyor.

Armada Asset Investimentos ekonomisti Marcos Hanna, yeni verginin Brezilya pazarına en doğrudan etkisinin, zaten daha yüksek tarifelerle karşı karşıya olan Gerdau, CSN ve Usiminas gibi çelik üreticileri ile gelirlerinin yarısından fazlasını ABD'ye ihracattan elde eden JBS ve Marfrig gibi büyük et üreticileri üzerinde yoğunlaşacağını belirtiyor.

“Embraer da maliyetlerdeki artış ve bu artışın müşterilerine tam olarak yansıtılamaması nedeniyle fiyatlandırmanın etkilerini hissedecek ve bu da kar marjını daraltacak.”

"Olumsuz etkilenme eğiliminde olan diğer şirketler ise üretim maliyetleri yüksek ve dolar cinsinden borçlanma maliyetleri yüksek olan şirketlerdir. Zira ticaret dengesinin ABD lehine kaydığı bir senaryoda realin değer kaybetmesi yönünde baskı vardır."

Brezilya ihracatındaki yüksek payına rağmen tarım sektörünün ABD'ye bağımlılığının düşük olduğunu, ABD'de ihraç edilen toplam arazi değerinin yaklaşık %6'sının tarıma ait olduğunu vurguluyor.

"İhracatın yeniden yönlendirilmesi, diğer ticaret ortaklarıyla daha yakın bağlar kurulması ve ihraç edilen ürünlerin fiyatına tarifelerin aktarılması doğaldır; böylece Brezilyalı şirketler üzerindeki etkiler daha az belirgin olur" diye vurguluyor.

Nomad Baş Ekonomisti Danilo Igliori, yeni tarifenin 1 Ağustos'a kadar düşürülmesi veya askıya alınması ihtimali göz önüne alındığında, mevcut durumun temkinli olmayı gerektirdiğini söylüyor. Igliori, "Bu yeni strateji, ekonomik görünümle ilgili belirsizliği artıracak ve bunun sonucunda piyasa oynaklığını artıracak her şeye sahip," diyor.

Trump'ın geçmiş performansı göz önüne alındığında, analistler ve ekonomik aktörler muhtemelen bu yeni önlemlerin güvenilirliği konusunda spekülasyon yapacaklardır. "Bu sefer gerçekten böyle mi olacak, yoksa şimdiye kadar birkaç ülkeyle sınırlı olan müzakereleri teşvik etmek için bir başka taktik mi?" diye soruyor.

Ekonomist, enflasyonun yükseldiği ve aktivite kaybının yaşandığı senaryoların tekrar gündeme gelmesi gerektiğini ve bir süre daha bekle-gör modunun aktif kalması gerektiğini düşünüyor.

Trump, ABD ile Brezilya arasındaki ticaret dengesini sağlamak için ek yüzde 50 gümrük vergisinin gerekli olduğunu savunsa da, iki ülke arasındaki ticaret ilişkisi 2009'dan bu yana Amerikalılar için fazlalık oluşturuyor.

ABD, geçen yıl Brezilya'dan ithal ettiğinden 283,85 milyon ABD doları daha fazla satış yaptı. Dış Ticaret Bakanlığı'nın (Secex) verilerine göre, 2025'in ilk yarısında iki ülke arasındaki ticaret dengesi ABD için 1,67 milyar ABD doları pozitif olacak.

Brezilya'nın en çok satan ürünü ham petrol: 2024 yılında ABD pazarına 5,83 milyar ABD doları ihracat yapılması bekleniyor. Bunu yarı mamul demir-çelik ürünleri, uçak ve kahve takip ediyor. Kimyasal odun hamuru, portakal suyu ve sığır eti satışları da önemli.