ABD-Ukrayna Mineraller Anlaşması Hakkında Bildiklerimiz

Ancak The Financial Times, The Kyiv Independent ve diğer medya kuruluşlarının yayımladığı anlaşma metni, ABD ve Ukrayna'nın mineral kaynaklarını birlikte geliştirmeleri ve elde edilen gelirin ABD-Ukrayna ortak fonuna aktarılması gerektiğini gösteriyor.

Fonun, Ukrayna hükümetine ait tüm ilgili doğal kaynak varlıklarının gelecekte paraya çevrilmesinden gelir elde edeceği belirtiliyor.

Ukrayna, elde edilen gelirin yüzde 50'sini iki ülke hükümetlerinin ortaklaşa yöneteceği bir fona aktaracak ve bu fon yılda en az bir kez Ukrayna'daki projelere yatırılacak.

Şartlar, ABD'nin fonun tam olarak hangi payına sahip olacağı konusunda belirsizlik yaratıyor.

Zelenski Çarşamba günü yaptığı açıklamada, "Para hakkında konuşmak için henüz çok erken" dedi ve ayrıntıların daha sonra açıklanacağını söyledi.

Güvenlik konusunda belirsiz

Ukrayna, herhangi bir anlaşmanın Rusya'nın bir daha asla saldırmasını önleyecek uzun vadeli ve sağlam güvenlik garantileri içermesi gerektiği konusunda ısrarcıydı.

Zelenski, Ukrayna doğal kaynaklarına erişim hakkının güvenlik taahhütleri karşılığında değiştirilmesi fikrini ilk kez geçen yıl ekim ayında, beş maddelik Zafer Planı kapsamında ortaya atmıştı.

Ukrayna nihai olarak NATO üyeliğini istiyor. Ancak Kremlin için kırmızı çizgi olan bu seçenek Washington tarafından rafa kaldırıldı.

Ukrayna ayrıca ateşkes süresince yabancı barışı koruma birliklerinin konuşlandırılmasını savunuyor. Ancak ABD bu seçeneği reddederken, Avrupa ülkeleri bu konuda ikiye bölünmüş durumda.

Medyada yer alan habere göre, metinde yer alan tek güvenlik maddesi ABD'ye hiçbir yükümlülük getirmiyor. Anlaşmada silahlardan da bahsedilmiyor.

Basitçe ABD'nin "Ukrayna'nın kalıcı bir barış inşa etmek için gerekli güvenlik güvencelerini elde etme çabalarını desteklediğini" söylüyor.

Zelenski gazetecilere yaptığı açıklamada, "En azından güvenlik garantileriyle ilgili bir cümle istiyorum" dedi ve ekledi: "Bu cümle ortaya çıktı."

Metinde ABD'nin "egemen ve güvenli bir Ukrayna" istediği ve "istikrarlı ve ekonomik açıdan müreffeh bir Ukrayna" için uzun vadeli bir taahhütte bulunacağı belirtiliyor.

Hangi mineraller?

Anlaşmanın metninde, Ukrayna'nın şu anda gelir kaynağı olan maden yatakları, hidrokarbonlar ve doğal gaz gibi doğal kaynaklarla ilgili olduğu belirtiliyor.

Ukrayna, Trump'ın güvence altına almak istediği dünya mineral kaynaklarının yaklaşık %5'ine sahip ancak bunların hepsi henüz işletilmiyor veya kolayca işletilemiyor ve bir kısmı Rusya'nın işgali altındaki topraklarda yer alıyor.

Ülke, Dünya Madencilik Verileri'ne göre dünyanın sekizinci büyük manganez üreticisi, onbirinci büyük titanyum ve ondördüncü büyük grafit üreticisi olup, grafit elektrik pilleri için olmazsa olmazdır.

Fransa Jeoloji ve Maden Araştırma Bürosu'na (BRGM) göre, Ukrayna dünyadaki tahmini grafit kaynaklarının %20'sine sahip.

Ukrayna ayrıca "Avrupa'nın en büyük lityum yataklarından birine sahip olduğunu" söyledi. Hükümet, yumuşak metalin henüz çıkarılmadığını da sözlerine ekledi.

Kiev, "Nadir toprak metallerinin altı yatakta bulunduğunun bilindiğini" ve Novopoltavske'deki yatağın geliştirilmesi için 300 milyon dolarlık bir yatırıma ihtiyaç duyulacağını, bunun dünyanın en büyüklerinden biri olduğunu iddia etti.

Ancak söz konusu alan Rus güçlerinin kontrolünde ve Kremlin, 2022'den bu yana ele geçirdiği toprakları veya 2014'te ilhak ettiği Kırım yarımadasını devretmeyeceğini açıkladı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD'nin Rusya işgali altındaki bölgelere yatırım yapmasını desteklediğini söyledi.

Lityum, tantal, niyobyum ve berilyum içeren Shevchenko yatağı, Rus ordusunun sayıca ve silah bakımından yetersiz Ukrayna güçlerine karşı ilerlediği Pokrovsk yakınlarındaki cephe hattına 10 kilometreden daha az bir mesafede yer alıyor.