Plansız ekilen alan karpuzu vurdu

DUYGU ERDOĞAN / İSTANBUL - Çiftçide fiyatı 2 liraya kadar düşen karpuz tarlada tehlike çanları çaldırıyor. Ekili alanlardan zarar eden bazı üreticiler karpuzları toplamadan bırakıyor. Türkiye’nin karpuz ihtiyacının yüzde 25’inden fazlasını karşılayan Çukurova’da bu yıl plansız üretim pek çok sebze ve meyvede üreticiye zarar olarak yansıdı. Tüketici ise görece düşen fiyatlara karşılık, karpuzun büyük şehirlere gelene kadar yaşadığı fiyat artışıyla ürüne ulaşabiliyor.

Bu yaz üretici de tüketici de yaz meyvelerinden umduğunu bulamadı. Çeşitli meyvelere nisan ayında yaşanan don ve soğuk hava zarar verirken; bazılarını ise plansız üretim vurdu. Çukurova’da çok ekilen karpuz ve kavun iyi verim verince çiftçinin elinde kaldı.

‘Tüketecek talep yok’

Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, özellikle nisanda yaşanan zirai dondan kaynaklı olarak diğer meyvelerin az olması sebebiyle karpuzun daha fazla satılacağının düşünüldüğünü ifade etti. Bu nedenle yüzde 20 oranda daha fazla bir üretim olduğunu anlatan Doğan, “Hal böyle olunca tamamen üretimden kaynaklı bir sorun oldu. Tüketecek talep gelmedi. Geçen yıl Avrupa Kupası nedeniyle yurt dışına da çok ürün gitmişti. Ürün değerliydi. Yani biz ülke olarak bir üretim planlaması uyguladığımızı düşünüyoruz ama somut olarak bize yansıyan bir şey yok. Tarlayı görmeden plan yapanlar var, bu işi tamamen çiftçiye bıraksalar sorun daha hızlı çözülür” dedi.

Meyve sebze ekildi

Türkiye’nin stratejik ürünleri olarak buğday, mısır, ayçiçeği, soya ve pamuk ekiminde çiftçinin çok emek harcadığını ama karşılığını alamayınca farklı ürün ekimlerine yöneldiğini vurgulayan Doğan, “Bunlarda sürekli sorun yaşayan çiftçi artık bir nebze daha kolay olan sebze ve meyve ekimine yöneliyor. Bahçesine Çiftçi Kayıt Sistemi’nde bile olmayan ürün ekiyor. Böylece kayıt içinde olmayan ürün de artıyor. Şimdi bekleyin domates, soğan, biber gibi ürünlerde de aynı şey yaşanacak. Çiftçi bir lira kazanamayacak. Bu ürünler de sorun haline geliyor” diye konuştu.

Tarladan tezgaha 7 kat fark

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre, haziran ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 600 ile karpuzda görüldü. Karpuz 7 kat fiyat farkı ile satılıyor. Üreticide 2 lira olan karpuz markette 14 liraya kadar çıkıyor. Fiyatın 10-12 lira arasında seyrettiği marketler de var. Markette fiyatı en fazla azalan ürün de yine yüzde 67.5 ile karpuz oldu. Karpuzda ekim alanlarının ve arzın artmasının yanı sıra, talebin düşük seyretmesinin başta Adana, Antalya ve Mersin olmak üzere fiyatların ortalama 2 lira seviyelerinde seyretmesine neden olduğu değerlendirildi.

Çatışma ortamı gübrede fiyatı fırlattı

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, haziran ayına ilişkin yaptığı değerlendirmede İran ile İsrail arasındaki çatışma ortamının gübre fiyatlarını hızlı artırdığını ifade etti. Bayraktar, “Savaşın cereyan ettiği bölgeki ülkeler gübre üretiminde dünyanın önde gelen ülkeleridir. Sevkiyat yollarında meydana gelen kısıtlamalar o ülkelerden gübre veya gübre hammaddesi temin eden ülkelerdeki fiyatları artırmıştır. Türkiye’deki gübre piyasası da bu durumdan olumsuz etkilenmiştir. Bir ay önce 19 bin 635 lira olan ÜRE gübresinin fiyatı yüzde 38.5 oranında artarak 27 bin 192 liraya yükselmiştir. Yine geçtiğimiz mayıs ayına göre DAP gübresinin fiyatı yüzde 12.9 oranında artarak 30 bin 521 liraya ulaşmıştır. 20.20.0 kompoze gübresinin fiyatı yüzde 10.7 oranında artarak 19 bin 198 liraya, Amonyum Sülfat gübresinin fiyatı yüzde 6 oranında artarak 11 bin 768 liraya ve Amonyum Nitrat gübresinin fiyatı yüzde 3.1 oranında artarak 13 bin 294 liraya yükselmiştir” dedi.