Çarşafın ‘rengi’ bile suç oldu

Melek Eylül BAŞAK

ABD’nin 20 yıllık işgalini sonlandırarak yönetimi Taliban rejimine terk ettiği Afganistan’da toplumsal hayattan silinmek istenen kadınlar üzerindeki baskı her geçen gün artıyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (HRW) yaptığı son araştırmaya göre son haftalarda onlarca kadın giydikleri çarşafların “uygunsuz olması” nedeniyle tutuklandı.

HRW’nin araştırmasına göre geçen yıl ağustos ayında getirdiği “erdem yasası” ile kadınların şarkı söylemesini, yüksek sesle konuşmasını ve gülmesini yasaklayan Taliban’ın, “’kötü başörtüsü’ gerekçesiyle kadın ve kız çocuklarını tutuklayarak, kadınların tam itaatini hedefleyen fiziksel ve psikolojik şiddet uyguladığı” belirtildi.

BM’nin 24 Temmuz’da zorunlu olarak sınır dışı edilen gruplarla ilgili olarak yayımladığı “Cinsiyet Alarmı” başlıklı rapora göre ise İran ve Pakistan 2023 Eylül’den itibaren 2,5 milyondan fazla kişiyi sınır dışı etti. Raporda, iki ülkenin aynı anda başlattığı geri kitlesel göndermelerin, Afganistan’ın halihazırda zayıf olan insani kapasitesini zorladığı kaydedildi.

Raporda Afganistan’a geri gönderilen yalnız, dul, bekâr olan kadınlar ve kız çocukları en büyük risk grupları arasında olduğu belirtildi. Rapora göre kalacak bir yeri olmayan kadın ve kız çocuklarının çoğunun insan kaçakçılığı, zorla evlendirilme gibi birçok tehlike ile karşı karşıya olduğu belirtildi.

Afganistan’a sınır dışı edilen kadınlar, “yalnız kadınlar erkek eşlikçileri olmadığı için uzaklaşamadıklarını” ve “ulaşım şirketlerinin onları reddettiğini” söyledi.

Raporda ayrıca geri gönderilenler arasında bulunan insan hakları aktivistleri, gazeteciler ve protestolara katıldığı bilinen kişilerin de tehlike altında olduğu belirtildi.

***

Afganistan’da iktidardaki Taliban’ın ülkedeki işsizliği azaltmak için aralarında Türkiye’nin de olduğu bazı ülkelere işçi göndermeye hazırlandığı ve bunun için görüşmeler yaptığı bildirildi. Katar’ın yanı sıra Türkiye, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Umman ve Rusya ile bu konuda görüşmeler yürütüldüğü kaydedildi.