Eenzaamheid maakt je ziek: dit is wat er gebeurt als mensen eenzaam zijn – en hoe je het kunt voorkomen

Hoe eenzaamheid je echt ziek maakt: Eenzaamheid en de impact ervan op het lichaam

Eenzaamheid maakt je ziek. Niet alleen spreekwoordelijk of hypothetisch, maar ook daadwerkelijk. Om dit nader te onderzoeken, moet echter eerst een veelvoorkomende misvatting worden opgehelderd: "Eenzaamheid en alleen zijn zijn niet hetzelfde." Dit is de mening van psychiater en stressonderzoeker prof. dr. Mazda Adli. Hij is hoofdarts van de Fliedner Klinik in Berlijn en hoofd van de afdeling Affectieve Stoornissen van de afdeling Psychiatrie en Psychotherapie van de Charité – Universitätsmedizin Berlin.

Dit moet niet worden verward, zegt hij. Hij beschrijft alleen zijn als een toestand die men soms als een grote luxe ervaart, wat zeker niet het geval is met eenzaamheid. "Zolang alleen zijn onze eigen keuze is en op elk moment kan worden onderbroken, zijn we niet eenzaam." Met andere woorden, wanneer we helemaal alleen door de velden of door het bos wandelen, voelen we ons over het algemeen niet eenzaam; sterker nog, we genieten meestal van deze momenten, de rust, de tijd alleen. "Eenzaamheid ontleent zijn giftige angel aan het feit dat we het gevoel hebben dat we deze toestand niet op eigen kracht kunnen veranderen."

Eenzaamheid ontstaat door sociaal isolement of actieve sociale uitsluiting, bijvoorbeeld wanneer iemand wordt buitengesloten van de maatschappij. Paradoxaal genoeg heeft iemand, om zich echt eenzaam te voelen, andere mensen om zich heen nodig bij wie hij zich vervolgens niet thuis voelt, legt hij uit. Dan ontstaat het gevoel van eenzaamheid.

Hoe ziek word je werkelijk van eenzaamheid?

En deze eenzaamheid veroorzaakt een vorm van stress in het lichaam: sociale stress, zegt Adli. Sociale stress is de vorm van stress die kan ontstaan ​​door de interactie tussen mensen, het samenleven van mensen, of zelfs het gebrek aan interactie. "Het is de vorm van stress die het meest betrouwbaar de afgifte van het stresshormoon cortisol kan veroorzaken," voegt hij eraan toe. Het is dus ook de vorm van stress die het meest geschikt is om het hele organisme in staat van paraatheid te brengen. Daarom wordt sociale stress volgens Adli vaak gebruikt in de experimentele psychologie om stress op mensen onder laboratoriumomstandigheden te testen. "Sociale stress is een betrouwbaar effectieve vorm van stress. En eenzaamheid is er slechts één vorm van."

Deze stress leidt tot de activering van het gehele stresssysteem, het zogenaamde hypothalamus-hypofyse-bijniersysteem, wat uiteindelijk resulteert in de afgifte van het stresshormoon cortisol. Als er gedurende een bepaalde periode een teveel aan cortisol wordt geproduceerd, kan dit een aantal negatieve metabole effecten hebben. "Eenzaamheid wordt al snel chronische stress, en het is bekend dat dit relevant is voor de gezondheid, het bevordert de diabetische stofwisseling, leidt tot een verminderde immuuncompetentie, de reorganisatie van vetafzettingen in het lichaam, en nog veel meer." Twee grote meta-analyses uit de VS tonen aan dat de levensverwachting afneemt wanneer men eenzaam is. "Er bestaat zoiets als eenzaamheidssterfte. Eenzaamheid verhoogt het risico op vroegtijdig overlijden meer dan andere bekende risicofactoren zoals alcoholmisbruik, matig roken of obesitas." Kortom: eenzaamheid kost levensjaren.

Eenzaamheid beïnvloedt de eiwitsamenstelling in het bloed

Een nieuwe studie van de Universiteit van Cambridge toont ook de impact van eenzaamheid op eiwitten in het bloed aan – en daarmee op de gezondheid. Dr. Adli legt de processen hierachter uit en zet in heldere bewoordingen uiteen wat deze studie aantoonde: "De studie toont aan dat eenzaamheid en sociaal isolement de niveaus van eiwitten in het bloed verhogen die geassocieerd worden met hart- en vaatziekten, beroertes, diabetes type 2 en ontstekingsreacties." Dit betekent dat mensen die lijden aan eenzaamheid en isolement verhoogde niveaus hebben van eiwitten die geassocieerd worden met ernstige lichamelijke aandoeningen. Dit zou mogelijk de sterfte die gepaard gaat met eenzaamheid kunnen verklaren.