Psychodermatologie: verder dan de huid

In onze klinieken in Madrid , de Internationale Kliniek voor Dermatologie en het Ruber Internationaal Ziekenhuis, zien we dagelijks hoe de huid een ware spiegel van onze emoties wordt: lijden uit zich soms via de huid.

Dr. Elena Tévar Valiente , een briljante dermatoloog en psychotherapeut in onze kliniek, met wie ik al meer dan 20 jaar het geluk heb te mogen samenwerken, vat het helder samen: "De huid en de hersenen delen dezelfde embryonale oorsprong, wat hun nauwe band verklaart." Deze uitspraak nodigt ons uit om verder te kijken dan het zichtbare en te begrijpen dat dermatologische aandoeningen in veel gevallen veel meer zijn dan simpele huidproblemen.

De huid als emotioneel podium

Dr. Tévar benadrukt dat tussen de 25 en 30% van de dermatologische consulten een significante psychologische impact heeft. Dit betekent dat het, naast het behandelen van fysieke symptomen, essentieel is om ook de emotionele dimensie van de mensen die ons consulteren aan te pakken . De dermatologiepraktijk heeft ertoe geleid dat we verschillende patiënten tegenkomen voor wie de medische aanpak niet toereikend is, omdat in sommige gevallen " er geen sprake is van een huidziekte als zodanig", benadrukt ze, "wat we op de huid zien, wordt veroorzaakt of verergerd door de patiënt zelf."

Dit is duidelijk te zien bij aandoeningen zoals dermatitis artefacta , een aandoening waarbij patiënten zichzelf opzettelijk verwondingen toebrengen, maar de verantwoordelijkheid hiervoor ontkennen. Zoals Dr. Tévar uitlegt: "Deze patiënten proberen de rol van zieke op zich te nemen vanuit een psychologische behoefte aan zorg en medische aandacht." Veel van deze patiënten hebben een geschiedenis van kindermishandeling of -verwaarlozing , en hun huid wordt een plek waar emotionele pijn ontstaat.

In de woorden van Dr. Tévar: "Het is de somatische uiting van psychische nood. We moeten ons afvragen: wat is er met deze patiënt gebeurd? Waarom moet hij ziek zijn? Waarom moet hij naar een dermatoloog voor verzorging en behandeling ? De behandeling van deze patiënten is bijzonder ingewikkeld, omdat er bij behandeling andere laesies kunnen ontstaan , of omdat ze misschien zelfs van arts moeten wisselen, omdat ze eigenlijk meer zorg dan genezing nodig hebben."

Stress als trigger

In onze klinieken behandelen we ook patiënten met dermatologische aandoeningen die door stress worden veroorzaakt of verergerd. Dr. Tévar legt uit dat "patiënten vaak een duidelijk chronologisch verband vaststellen tussen stress en het ontstaan ​​of de verergering van hun aandoening." Dit wordt waargenomen bij aandoeningen zoals acne, rosacea, alopecia areata , atopische dermatitis, psoriasis, vitiligo, urticaria en seborroïsch eczeem.

Rosacea kan bijvoorbeeld gepaard gaan met intense sociale angst , hoewel "interessant genoeg sommige patiënten met rosacea anti-fobische mechanismen ontwikkelen", zegt Dr. Tévar. " In plaats van zich te isoleren , stellen ze zich soms overmatig bloot aan hun sociale omgeving om hun angst voor roodheid te beheersen."

Vitiligo gaat vaak gepaard met angst, schaamte, onzekerheid en verdriet, vooral bij adolescenten. "Vijfentwintig procent van de patiënten geeft aan dat de ziekte hun seksleven beïnvloedt ", waarschuwt de arts, die benadrukt hoe belangrijk het is om niet alleen het fysieke aspect aan te pakken, maar ook de emotionele en sociale impact van de ziekte. In veel gevallen van vitiligo is er een uitlokkende factor : het overlijden van een dierbare, werk- of financiële problemen , of het einde van een liefdesrelatie. Deze ziekte beïnvloedt soms veel gedragingen van patiënten die eraan lijden: ze vermijden situaties zoals zwemmen in het zwembad, naar het strand gaan, zich omkleden in de kleedkamer, handen schudden, bepaalde sporten waarbij hun huid blootstaat, enzovoort.

Bij psoriasis is er in meer dan de helft van de gevallen sprake van emotionele stress. "Patiënten voelen vaak schaamte, woede, hopeloosheid en in sommige gevallen is er een verhoogd risico op depressie", voegt de arts eraan toe. Dit kan gevolgen hebben voor persoonlijke relaties , zelfvertrouwen, werk en zelfs seksualiteit.

Als de huid een ontsnappingsroute wordt

Andere psychodermatologische aandoeningen omvatten dwangmatig gedrag zoals trichotillomanie (haren uittrekken) en excoriatiestoornis (dwangmatig krabben). "Deze gedragingen fungeren als copingmechanismen in stressvolle situaties", legt Dr. Tévar uit. "Tijdens het krabben voelen ze zich tijdelijk opgelucht, maar dan slaan schuldgevoelens en angst toe. Om te kalmeren, vallen ze terug in zelfbeschadiging , in een vicieuze cirkel die steeds wordt versterkt." In deze gevallen zou de therapeutische aanpak niet alleen dermatologische behandeling moeten omvatten, maar ook psychologische ondersteuning, om de patiënt te helpen begrijpen waarom hij of zij zichzelf niet onder controle heeft en wat er met hem of haar is gebeurd waardoor zijn of haar huid het toneel is geworden van emotioneel lijden.

Dr. Tévar benadrukt hoe belangrijk het is dat de dermatoloog een open en empathische houding aanneemt. "Luisteren naar de patiënt en hem of haar de ruimte geven om zijn of haar emoties en gevoelens over de aandoening te uiten, is essentieel", stelt ze. "De impact van de ziekte op hun werk, interpersoonlijke en sociale leven moet worden onderzocht."

Naast psychotrope medicijnen is er een basis ondersteunende psychotherapie die vaak door de dermatoloog zelf kan worden gegeven en die zeer nuttig kan zijn. Deze bestaat uit een open, begripvolle en luisterende houding, waarbij men zich probeert te verplaatsen in de patiënt (empathie), informatie geeft over de ziekte en de twijfels van de patiënt wegneemt. We luisteren en onderzoeken het lijden achter de huidziekte.

Conclusie

Moderne dermatologie moet zich niet alleen richten op kunstmatige intelligentie, maar ook op emotionele intelligentie , en daarbij een allesomvattende aanpak hanteren die dermatologische behandeling combineert met psychologische zorg . Het gaat niet alleen om het genezen van de huid, maar ook om het ondersteunen van de patiënt en het bieden van hulpmiddelen om zijn of haar emoties te begrijpen en te beheersen.

Kortom, psychodermatologie herinnert ons eraan dat achter elk huidletsel een emotioneel verhaal schuilt dat het verdient om met nauwkeurigheid, empathie en menselijkheid te worden gehoord. Zoals De Kleine Prins ons eraan herinnerde: "Wat essentieel is, is onzichtbaar voor het oog."