Pensioenhervorming: Bayrou speelt de illusionist om mensen zijn mislukking te laten vergeten

Een mislukking? Welke mislukking? De premier probeerde, in een balanceeract, het fiasco van het conclaaf waaraan hij grotendeels had bijgedragen, te boven te komen, terwijl hij de illusie wekte dat hij de touwtjes nog in handen had, ook al ontglipt zijn politieke lot hem nu. Donderdagmiddag laat nam François Bayrou het woord om een ​​rooskleurig beeld te schetsen van de pensioendiscussies die hij in februari was begonnen en die op 23 juni in chaos eindigden.

Werknemersorganisaties (CFDT, CFE-CGC, CFTC) en werkgevers (Medef en CPME) werkten aan het herschrijven van de pensioenhervorming van 2023 (het verhogen van de wettelijke pensioenleeftijd van 62 naar 64). De CGT, FO en U2P (werkgeversvakbond) hadden de besloten debatten afgewezen en besloten zich terug te trekken. Dit "conclaaf", waar de "sociale partners" niet om vroegen, werd door de uitvoerende macht opgevat als een onderhandelingsmiddel dat de Socialistische Partij in februari vorig jaar werd aangeboden in ruil voor de belofte van laatstgenoemde dat ze de regering niet zou berispen.

Gedurende de onderhandelingen bleef de Medef (de Franse werkgeversorganisatie) vasthouden aan haar twee rode lijnen : geen verlaging van de wettelijke pensioenleeftijd en geen sprake van eigen middelen aanwenden om mogelijke sociale tegemoetkomingen of de heroriëntatie van het pensioenstelsel te financieren. De nog steeds aanwezige vakbonden stemden daarentegen in met het terugschroeven van hun ambities, maar eisten wel substantiële concessies van de werkgevers op drie punten: het uitstellen van de automatische pensioenleeftijd (momenteel vastgesteld op 67 jaar, die de CFTC wilde verlagen naar 65 jaar); het in aanmerking nemen van zwaar werk en het verbeteren van de pensioenen voor vrouwen met kinderen, de grote verliezers van de hervorming van 2023.

François Bayrou begon donderdag met te stellen dat het conclaaf " opmerkelijk nuttig werk " had opgeleverd, ondanks het ongenoegen van degenen die het als een mislukking beschouwden. Vervolgens somde hij de (zeldzame) punten van overeenstemming tussen vakbonden en werkgevers op. Hij verwelkomde daarmee het feit dat de "sociale partners" het eens waren over de noodzaak van een evenwichtig pensioenstelsel in 2030, maar hij ging niet in op de meningsverschillen tussen de vakbonden, die werknemers en bedrijven graag de lasten wilden opleggen, en de werkgevers, die fel gekant waren tegen elke vorm van financiële bijdrage.

Hij verzekerde dat de onderhandelaars akkoord waren gegaan met een (bescheiden) verbetering van de pensioenen van vrouwen met kinderen, door de pensioenen niet langer te berekenen op basis van het gemiddelde salaris van de 25 beste jaren, maar op basis van 24 (voor vrouwen met één kind) of 23 jaar (voor vrouwen met twee of meer kinderen). Hij herinnerde er ook aan dat de vakbonden en werkgevers moeizaam tot een nieuwe pensioenleeftijd zonder verlaging waren gekomen, die kon worden vastgesteld op 66,5 jaar... Een heel kleine stap vooruit.

De premier vergat het grootste twistpunt, namelijk de vraag van de 64-jarige, en verzekerde dat een van de weinige onderwerpen die nog ter discussie stonden, de kwestie van de belastbaarheid was: de Medef weigert werknemers die worden blootgesteld aan drie belastende factoren (zware lasten, trillingen en ongemakkelijke houdingen) automatisch het recht te geven om eerder met pensioen te gaan.

François Bayrou sloot af met de verzekering dat de "sociale partners" de besprekingen nog "twee of drie weken" zouden voortzetten. Als er geen overeenstemming wordt bereikt, zal de uitvoerende macht een wettekst over pensioenen opstellen, die volgend najaar door het parlement zal worden behandeld. "Ik ga mijn juli niet met de werkgevers doorbrengen", waarschuwde Pascale Coton, onderhandelaar voor de CFTC, ons geïrriteerd. "Ik zie niet in hoe we de Medef kunnen dwingen toe te geven aan de tegenslag. Als we er binnen vijf maanden niet in geslaagd zijn een akkoord te bereiken, wat moeten we dan de komende twee weken doen?"

Het is onwaarschijnlijk dat de premier de Fransen nog heeft kunnen overtuigen, althans afgaande op een recente opiniepeiling uitgevoerd door Elabe voor BFM TV: 63% van de ondervraagden is van mening dat de regering "een grote verantwoordelijkheid draagt " voor het mislukken van het conclaaf. Bovendien beschouwt 67% de operatie als een "politieke stunt om tijd te winnen en censuur door de Socialistische Partij te vermijden ". Tot slot wil 52% van de ondervraagden (+5 procentpunten sinds 28 mei) dat de Assemblee een motie van afkeuring aanneemt.

De tijd zal leren of deze laatste wens wordt ingewilligd. Wat zeker is, is dat met de mislukking van het conclaaf de toekomst van de regering aan een zijden draadje hangt. Het Rassemblement National zal opnieuw de rol van arbiter spelen, terwijl de Socialistische Partij zojuist een motie van wantrouwen heeft ingediend, waarover naar verwachting door heel links zal worden gestemd.