55 jaar Zarpai Banda in Hendaye: reuzenomelet, rode baretten en piraten… de oprichters delen hun herinneringen aan buitengewone feesten

Van 18 tot en met 20 juli viert de Zarpai Banda haar 55-jarig jubileum in de haven van Caneta, in Hendaye. Sinds 1970 brengt de vereniging de stad tot leven met spectaculaire festivals. Nu deze nieuwe editie nadert, hebben de twee oprichters, Michel Lambert en Xavier Lassalle, de herinneringen aan een halve eeuw feestgekte en volksloyaliteit nieuw leven ingeblazen.

Na tien jaar wachten kan de Zarpai Banda eindelijk haar jubileum vieren met de inwoners van Hendaye. De grote reünie vindt plaats van vrijdag 18 tot en met zondag 20 juli in de haven van Caneta en maakt de afwezigheid van een geannuleerde editie in 2020 goed, het jaar dat de band haar 50-jarig jubileum zou vieren. Een onderbreking die werd opgelegd door de gezondheidscrisis , die een mooie regelmaat doorbrak. Want al decennia lang blaast de Zarpai om de vijf jaar haar kaarsjes uit, op het ritme van buitengewone festiviteiten. De oprichters, Michel Lambert en Xavier Lassalle, hebben de draad weer opgepakt van een avontuur dat "legendarisch" is geworden.

Tijdens een spontane bijeenkomst in het gebouw van de vereniging in Hendaye, waar de culinaire vereniging Zarpai gevestigd is, vertelden de twee vrienden met onwrikbare precisie en enthousiasme over de oorsprong van het verhaal. Ten eerste, de oorsprong ervan op 9 augustus 1970. Het Baskische festival werd afgelast vanwege het onvoorspelbare weer. "Een catastrofe voor de inwoners van Hendaye," vertrouwde Xavier toe. "Een tsunami," voegde Michel eraan toe.

We vertrokken met onze enige tank, in complete illegaliteit, en alle inwoners van Hendaye volgden ons.

De menigte stroomt al over de straten en de twee vrienden, nog steeds goed omringd, verzamelen een stuk of twaalf "maatjes". "We vertrokken met onze enige praalwagen, in volslagen illegaliteit, en alle inwoners van Hendaye volgden ons. Je moet je voorstellen: vijf kilometer reizen, amper elf muzikanten, en de hele stad achter ons," glimlacht Xavier.

Vooral omdat de regen nooit echt liet zien. Het succes was onmiskenbaar. Het officiële evenement werd uiteindelijk een paar dagen later verplaatst, op 16 augustus. Opnieuw was de piepjonge Zarpai Banda van de partij, meegesleept door het enthousiasme van het publiek en de zekerheid dat er nu iets te bouwen viel.

Op 11 oktober van datzelfde jaar werden de statuten van de vereniging neergelegd... in een ciderhuis, onder het genot van een ham en ei. Het begin van een muzikaal avontuur: eerst de banda, vervolgens de tamborrada in de jaren 80, vervolgens de muziekschool en uiteindelijk de culinaire vereniging , eveneens in dat decennium opgericht.

Om zichzelf bekend te maken, transformeerde de Zarpai Banda zich tot dirigent van buitengewone festiviteiten. De eerste vonden plaats aan het fronton: drie per zomer, waarvan de eerste eind jaren 70 plaatsvonden. Destijds beloofde de poster al een feestelijk, gezellig en betaalbaar evenement, met een toegangsprijs van 10 frank en een gratis zakje confetti.

Op een gegeven moment moest de omelet omgedraaid worden. Er werd een kraan ingezet en de koks trokken hem met touwen omhoog.

Voor zijn eerste grote, memorabele viering zag Zarpai de zaken groots aan. In 1977 ontdekten 11.000 mensen een gigantische omelet. "630 kilo, 110 liter olie, 3600 eieren, zeven kilo zout", declameerde Michel met de precisie van een meestervakman. De verbaasde menigte was getuige van een buitengewoon gastronomisch spektakel. "Op een gegeven moment moesten we de omelet omdraaien. We lieten een kraan komen en de koks trokken hem met touwen omhoog", vertelt Xavier.

De Zarpai Banda ontwikkelde vervolgens de gewoonte om altijd groter te denken. Op 13 juli 1990, ter gelegenheid van haar twintigjarig bestaan, wilde de vereniging "volwassen worden". Honderdvijftig vrijwilligers mobiliseerden zich om de "Feria de Tapas " te organiseren, met wederom een waanzinnig idee: het wapen reproduceren met 10.000 tapas, tijdens een groot evenement in Ondarraïtz.

Er staat niets geschreven, maar een zekere logica heerst: voortaan viert de Zarpai om de vijf jaar groots haar jubileum. Op 18 augustus vinden de festiviteiten plaats in het hart van het gloednieuwe Sokoburu-plein, tegenover de jachthaven. "Herriko Besta " , het festival van de rode baretten, brengt meer dan 10.000 mensen samen. Allemaal in een net ontstane wijk, destijds gebouwd door projectontwikkelaar Marc Boulin, die destijds de enige zaak op het plein uitbaatte: restaurant "La Pinta". Een jubileum dat des te ontroerender is omdat het drie maanden na het overlijden van de voorzitter van de vereniging, Michel Martin, valt.

Het was een prachtig feest, een van de mooiste, met de reproductie van Pamplona's Calle Estafeta, een grote boerderij...

In 1995 dacht Zarpai steeds groter. Drie dagen feest, op 18, 19 en 20 augustus, werden georganiseerd op de esplanade van Gaztelu-Zahar, met 300 gemobiliseerde vrijwilligers en een indrukwekkend budget, aangewakkerd door adverteerders en sponsors. "Het was een geweldig feest, een van de mooiste, met een reproductie van de Calle Estafeta in Pamplona, een grote boerderij... De decoratie was nu een integraal onderdeel van de viering," herinnert Xavier zich met een twinkeling in zijn ogen.

Ter ere van zijn 35e verjaardag neemt Zarpai het nautisch centrum aan de baai van Txingudi over. Op 3 en 4 juni 2005 krijgt het festival, genaamd "Sol y Zarpai " , een exotische sfeer, geïnspireerd door de eilanden in de Stille Oceaan en het Caribisch gebied. Bij de ingang worden bloemenkettingen aangeboden aan elke deelnemer die met de voeten in het zand een Tahitiaanse villa of de feesttent "Alcazar do Brazil" ontdekt.

Terug naar het fronton in juni 2010 , voor een "lichtelijk gekke" 40-jarig jubileum. "We hebben de oevers van de Marne nagebouwd, met een meer en boten. Er hing een ongelooflijke mix van sferen." Vijf jaar later, aan het begin van haar halve eeuw, zette de Zarpai koers naar het Tribordgebied voor drie dagen feest onder piratenvlag. Een steeds ambitieuzer evenement, waar alle vrijwilligers aan boord waren. De inwoners van Hendaye herinneren zich vast nog wel het galjoen dat midden op de esplanade van Bidassoa gestrand was, de schatkamer vol papegaaien, de vaten rum en de rode bandana's... maar bovenal de immense circustent, omgetoverd tot piratennest, waar shows en banketten elkaar afwisselden.

We hebben de oevers van de Marne nagebootst, met een meer en boten. Het creëerde een ongelooflijke mix van sferen.

In 2020 maakte de gezondheidscrisis een einde aan een dynamiek die al een halve eeuw gaande was. Maar de band tussen Zarpai en de inwoners van Hendaye is nooit verbroken: de vereniging blijft het Baskische festival tot leven brengen en verschijnt overal waar muziek, vreugde en reünies te horen zijn. Dus na tien jaar wachten, lijdt het geen twijfel dat de 55e verjaardag, in de haven van Caneta, een nieuwe bladzijde in dit verhaal zal schrijven. Een bladzijde vol feestvreugde, herinneringen en vreugdevolle loyaliteit aan de Zarpai-geest.