Hoe de zoon van Russische spionnen de juridische weg vrijmaakte voor de afslachting van struisvogels in Brits-Columbia

In zijn strijd voor het Canadese staatsburgerschap kreeg Alexander Vavilov donderdag een kans die de eigenaren van Universal Ostrich Farms in Brits-Columbia niet kregen : de kans om zijn zaak te bepleiten voor het hooggerechtshof van Canada.

Daarmee stelde de zoon van Russische spionnen een juridische grens vast voor de 'redelijkheid' van besluitvorming, die de BC-vogels zes jaar later de das om zou doen.

Die drempel – en de naam van Vavilov – staan ​​overal vermeld in de uitspraken van lagere rechtbanken die het Hooggerechtshof van Canada deze week weigerde te heroverwegen. Daarmee wordt de beslissing van de Canadian Food Inspection Agency (CFIA) om in december vorig jaar de ruiming van honderden struisvogels te gelasten, gerechtvaardigd.

'Coherente en uniforme aanpak van rechterlijke toetsing'

Hoewel het hooggerechtshof nooit redenen geeft voor het afwijzen van een zaak, maakte het Federale Hof van Beroep in september duidelijk dat het onwaarschijnlijk was dat de eigenaren van de struisvogelboerderij succes zouden hebben bij het Hooggerechtshof van Canada met argumenten die geen "serieuze of verdedigbare kwestie" aan de orde stelden.

Vavilov werd in 1994 in Toronto geboren als zoon van Russische spionnen die zich onder valse namen voordeden als Canadezen. Later werden ze in de VS gearresteerd en beschuldigd van spionage. Hun verhaal vormde de basis voor de populaire tv-serie The Americans .

In 2014 heeft de Canadese registrator van burgerschap het staatsburgerschap van Vavilov ingetrokken . De registrator concludeerde dat de regel die het Canadese staatsburgerschap toekent aan personen die in Canada geboren zijn, ook kinderen van diplomaten en andere vertegenwoordigers of werknemers van buitenlandse overheden uitsluit.

Hij vocht de beslissing aan bij een federale rechtbank, wat leidde tot een conflict met de Canadese minister van Burgerschap en Immigratie, dat tot aan het Hooggerechtshof van Canada voortduurde.

Op het eerste gezicht lijken deze feiten mijlenver verwijderd van de situatie van ruim 300 struisvogels op een boerderij in Edgewood (Brits-Columbia), die te maken hebben met de dood vanwege de dreiging van de vogelgriep.

In beide zaken draait het echter om de rol van de rechtbank bij het toetsen van discretionaire beleidsbeslissingen.

"Het doel van het Hooggerechtshof in [de zaak van Vavilov] was om een ​​samenhangende en uniforme aanpak van rechterlijke toetsing te ontwikkelen die van toepassing is op een breed scala aan bestuurlijke besluitvormers", schreef rechter Gerald Heckman van het Federale Hof van Beroep afgelopen september.

"Dit omvat ook de beslissingen van de CFIA die door het Hof zijn getoetst."

'Deskundigen in recht, niet in volksgezondheid'

De CFIA gaf op 31 december 2024 opdracht tot het ruimen van de vogels, binnen 41 minuten nadat er positieve uitslagen waren ontvangen van de vogelgrieptest op de karkassen van twee van de 25 tot 30 struisvogels die in de voorgaande drie weken op Universal Ostrich Farm waren gestorven.

Eigenaren van Universal Ostrich hebben een verzoek ingediend om vrijstelling van het zogenaamde 'stamping-out'-beleid van de CFIA. Dit beleid is gericht op het tegengaan van de verspreiding van virussen die schadelijk kunnen zijn voor de Canadese diergezondheid, de menselijke gezondheid en de internationale handel, door 'het snel elimineren van besmette populaties'.

Het agentschap heeft de vrijstellingsaanvraag afgewezen. Deze was gebaseerd op de vermeende "zeldzame en waardevolle genetica" van de vogels en op de beweringen van de boerderij dat de betreffende struisvogels van de kudde waren gescheiden.

De eigenaren van Universal Ostrich hebben de federale rechtbank verzocht om een ​​gerechtelijk onderzoek naar zowel het oorspronkelijke bevel om de vogels te verwijderen als de latere weigering om ze vrij te stellen van de ruiming.

Vandaaruit belandde de zaak bij het Federale Hof van Beroep en het Hooggerechtshof van Canada.

De maatstaf die in de zaak Vavilov is gehanteerd, is of een beslissing ‘gerechtvaardigd, transparant en begrijpelijk is en gerechtvaardigd is in het licht van de relevante feitelijke en juridische beperkingen’.

In de eerste uitspraak van een federale rechtbank over de struisvogels wordt die norm aangehaald. Er wordt benadrukt dat rechters "zich buiten wetenschappelijke debatten moeten houden en zich moeten richten op de vraag of de besluitvormers hun expertise hebben gebruikt om redelijke en procedureel eerlijke beslissingen te nemen."

"Rechters zijn experts op het gebied van de wet, niet op het gebied van volksgezondheid, virologie, epidemiologie of diergeneeskunde", schreef rechter Russel Zinn in de eerste uitspraak tegen de eigenaren van de boerderij.

"Bij redelijkheid wordt gevraagd of de CFIA in haar uitleg van haar beslissingen een overtuigend verhaal vertelt over hoe de beslissing tot stand is gekomen ... Procedurele eerlijkheid gaat over het besluitvormingsproces zelf, niet over de uitkomst."

Het is niet de taak van de rechtbank om de wetenschap te bepleiten

Debatten over dierenrechten, de dodelijkheid van de ziekte en beweringen dat de overlevende struisvogels een sleutelrol zouden kunnen spelen in de strijd tegen de vogelgriep trokken veel aandacht . Toch waren de debatten buiten de rechtszaal anders dan de debatten die binnen plaatsvonden.

Zinn zei dat het niet zijn taak was om te beslissen "wiens wetenschappelijke kennis over het betreffende virus 'beter' is."

"Door een winnaar aan te wijzen in deze strijd begaat dit Hof twee hoofdzonden bij de redelijkheidstoetsing", schreef hij.

"Ten eerste zal dit Hof ertoe aanzetten verder te gaan dan de legitieme reikwijdte van de redelijkheidstoetsing van een brede beleidsbeslissing. Ten tweede zal dit Hof hierdoor in feite een academie van wetenschap en een arbiter van de waarheid worden op het gebied van immunologie en dier- en volksgezondheid."

Zinn waarschuwde daarom voor argumenten die zouden pleiten voor besluitvorming op basis van 'gezond verstand'.

"Gezond verstand bij het nemen van beslissingen wordt pas echt 'gemeenschappelijk' en 'verstandig' als gewone mensen bekend zijn met of routinematig worden geconfronteerd met het soort beslissingen dat wordt genomen", schreef hij.

Dat is hier niet het geval. De complexe, wetenschappelijk onderbouwde en risicovolle beslissingen die nodig zijn om de verspreiding van vogelgriep te beheersen, vallen ver buiten het bereik van de gedeelde levenservaring.

'Rechters hebben geen stenen hart'

In de zaak van Vavilov oordeelde het Hooggerechtshof van Canada dat de beslissing om hem zijn staatsburgerschap te ontnemen onredelijk was.

De rechtbank stelde dat de beslissingsbevoegde in die situatie er niet in was geslaagd haar interpretatie van een wet te rechtvaardigen die duidelijk niet van toepassing was op kinderen van buitenlanders die geen diplomatieke immuniteit hebben gekregen, zelfs niet als zij spionnen waren.

Voor de struisvogelboeren gold echter de tegenovergestelde norm. Zij worden gereguleerd door een agentschap dat belast is met het waarborgen van de gezondheid van dieren en mensen en met het "beschermen van de landbouwsector waarvan Canadezen afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud en voedselveiligheid."

Het Hooggerechtshof van Canada zag kennelijk geen aanwijzingen dat de beslissing om een ​​ruiming te bevelen, of welke beslissing dan ook van de rechters die later de uitspraak van de CFIA beoordeelden, onredelijk waren.

"Rechters hebben geen stenen hart. Net als alle mensen begrijpen wij de emotionele banden die ontstaan ​​tussen mensen en de dieren waarvoor ze zorgen", schreef Heckman.

"Beide rechtbanken oordeelden dat de CFIA haar bevoegdheid in de omstandigheden van deze zaak redelijkerwijs had uitgeoefend en dat haar beleid rechtmatig was."