De gezichten van de mediterrane vrouw in mythen, geschiedenis en kunst

Carlo Di Lieto , hoogleraar Italiaanse literatuur aan de Universiteit van Napels "Suor Orsola Benincasa", presenteerde de monografie "Mediterranean Woman. Images and Thought", onder redactie van Italo Abate en Maria Grotta voor Edizioni Iuorio (2025), tijdens de recente Franciscaanse bijeenkomst van de Mediterranean OFS "Mediterranean: between waves and horizons". Prof. Di Lieto benadrukt dat de specifieke studie een wetenschappelijke bijdrage van buitengewone waarde vertegenwoordigt in het panorama van studies over mediterrane vrouwen en opvalt door de interdisciplinaire aanpak en de breedte van het kritische onderzoek. De tekst werd gepubliceerd op de website Ambiente e Cultura Mediterranea , een Napolitaanse culturele vereniging die het wetenschappelijke debat over mediterrane vrouwen ontwikkelt. Het boek onderzoekt grondig de mediterrane identiteit van vrouwen over een tijdspanne die reikt van de 6e eeuw v.Chr. tot de 6e eeuw n.Chr., een cruciale periode voor de vorming van de mediterrane beschaving . Het onderzoek maakt gebruik van een buitengewoon documentair apparaat dat mythologische bronnen, historische getuigenissen, archeologisch bewijs en artistieke representaties combineert en zo een breed beeld biedt van het oude vrouwelijke universum.

De originaliteit van de aanpak schuilt in het overwinnen van de traditionele geschiedschrijving die "in het mannelijke is vervallen", zoals Florindo Di Monaco benadrukt in zijn bijdrage over Griekse vrouwelijke filosofen; de tekst geeft een stem en zichtbaarheid aan vrouwelijke figuren die te vaak naar de marge van het officiële historische verhaal worden verbannen. Het corpus van geanalyseerde persoonlijkheden varieert van mythische heldinnen tot historische vrouwen, van dichters tot filosofen, van vrouwen uit de wetenschap tot libertijnen. Andromache, meesterlijk beschreven door Lorenza Rocco Carbone in de monografie, komt naar voren als de incarnatie van het klassieke ideaal van Kalokagathia , een perfecte synthese van fysieke schoonheid en morele deugd; Iphigenia, geanalyseerd door Silvia Zoppi Garampi aan de hand van Euripides tragedies, wordt een symbool van opoffering en verzet tegen oorlogsgeweld.

Het boek "Mediterrane vrouw. Beelden en gedachten" documenteert de aanwezigheid van ongeveer dertig vrouwelijke studenten in de Pythagorese school van Crotone, waaronder Teano, echtgenote van Pythagoras, en haar dochter Arignote. De analyse strekt zich uit van Aspasia, de metgezel van Pericles en cultuurlerares, Diotima uit Plato's Symposium, tot de beroemde Hypatia van Alexandrië, martelares van het vrije denken en icoon van vrouwelijke wijsheid in de laatantieke wereld. Het mythologische onderzoek vormt een van de pijlers van het onderzoek. Helena, geanalyseerd door Cesare Azan aan de hand van het thema van de Eidolon (de geest), wordt een paradigma van de "poëtica van de dubbelganger" en de zoektocht naar identiteit. De Sirenen, bestudeerd door Maria Pallante, vertegenwoordigen het raadsel van fatale verleiding en ontologische ambiguïteit, symbool van de liminale aard tussen leven en dood, kennis en vernietiging.

Sappho komt niet alleen naar voren als dichter, maar ook als pedagoog en grondlegger van een 'tegenstroom'-ruimte in de Griekse samenleving in de 5e eeuw v.Chr., waar de thiasos een plek van culturele en emotionele emancipatie wordt voor jonge aristocraten. Vincenzo Franciosi en Carla Pepe analyseren daarentegen de overgangsrituelen voor vrouwen in het oude Griekenland, waarbij ze historische en literaire documentatie, epigrafische bronnen en archeologisch bewijs met elkaar in verband brengen. De iconografie van de crocus sativus wordt bestudeerd als symbool van de overgang van adolescentie naar volwassenheid. Het iconografische apparaat, met werken van hedendaagse kunstenaars zoals Mariano Goglia, Irma Servodio, Letizia Caiazzo en Ivana Storto , brengt een vruchtbare dialoog tot stand tussen oud en modern, wat de persistentie van het archetype van de mediterrane vrouw in de artistieke verbeelding aantoont.

Tot slot benadrukt prof. Di Lieto het belang van de bundel, onder redactie van Italo Abate en Maria Grotta, die opvalt door de integratie van verschillende wetenschappelijke perspectieven. De monografie is een onmisbaar instrument voor onderzoekers van het oude Middellandse Zeegebied.

Het synthesewerk van de curatoren wordt door de professor omschreven als ' wichelroedelopen ' vanwege het vermogen om diepe betekenissen naar boven te halen en een eenduidige visie te bieden op de 'Mediterrane vrouw' als een transversale culturele categorie, gekenmerkt door deugden en passies, cultuur en macht, schoonheid en tragedie. 'Mediterrane vrouw. Beelden en gedachten' dringt zich op als een fundamenteel werk voor het begrijpen van de mediterrane beschaving door het prisma van het vrouwelijke universum.

Voor de tekst, ga naar de link:

https://www.ambienteculturamediterranea.it/cultura-mediterranea

Volg het AgrigentoOggi-kanaal op WhatsApp