Zelfs God heeft feestdagen nodig, zegt Arto Paasilinna

Over hetzelfde onderwerp:

Als je Feh. Hoe Walgelijk is Shalom Auslanders Leven hebt gelezen – zoals Marco Archetti erover schreef op deze pagina's – en het beschouwt als een van de boeken van het jaar, wil je misschien vrede sluiten met God, die daar wordt afgeschilderd als een gewillige vervolger van de auteur: hij bekijkt zijn misavonturen op een scherm, in Big Brother-stijl, en lacht. Daarom publiceert Iperborea Een kraanmachinist in het paradijs van Arto Paasilinna, vertaald door Nicola Rainò. De beschrijving van de Almachtige op de allereerste pagina is ronduit verzoenend: "God is een knappe man. 1,78 meter lang, een beetje gezet, maar goed geproportioneerd en met een trotse houding (…) Hij draagt ​​een grijs flanellen pak, dat hem past als een god (…) Hij draagt ​​liever slips (…) Hij ziet eruit als een man, niet als de god uit onze verbeelding, wat niet eens verrassend zou moeten zijn: heeft Hij de mens niet Zelf naar Zijn beeld en gelijkenis geschapen?" Kortom, min of meer, ontdekken we in de lezing: God is de onvolmaaktheden van de schepping, vooral die inherent zijn aan de mens, zo beu dat hij vakantie nodig heeft. Hij kondigt daarom een ​​selectieprocedure aan voor een tijdelijke vervanger, een zoektocht die wordt toevertrouwd aan Sint Petrus en de aartsengel Gabriël: de keuze valt op kraanmachinist Pirjeri Ryynänen uit Helsinki.

Pas op, jonge intellectuelen die de prachtige Iperborea-boeken kopen om in de rij op de boekenplank te zetten, samen met een potplant terwijl de platenspeler Kings of Convenience speelt: als je jezelf erin weerspiegeld wilt zien, blijf dan weg van Arto Paasilinna. Mocht je echter aangetrokken worden tot een authentieke reis door de meest diverse, en nog minder glamoureuze, mensheid, dan kan de Finse cultschrijver je gids zijn, zoals hij dat al is sinds 1994, toen Het Jaar van de Haas in Italië werd gepubliceerd – meer dan 150.000 exemplaren in ons land. Niet dat Pirjeri geen virtuoos is; sterker nog, hij werd gekozen vanwege zijn vurige gebeden. Maar zijn leven is zeker niet glitterend: hij is gescheiden, zijn nieuwe partner zeurt en de financiën zijn krap. Hij brengt revolutie in de hemel, te beginnen met de beslissing om het hoofdkantoor te verplaatsen naar Finland, te midden van moerassen die door Gods naaste adviseurs nauwelijks geliefd zijn. En zo beschrijft Paasilinna met zijn gebruikelijke maar briljante humor de moeilijkheden en tekortkomingen waarmee het werk in een groot bedrijf te kampen heeft, tussen patriarchen en profeten die beledigd zijn omdat ze al lang vergeten zijn en jonge, ambitieuze engelen die zich ten doel stellen de ontvangst en catalogisering van gebeden te computeriseren - de kraanmachinist werd geboren in '89: nostalgisch naar de jaren '90, is deze beschrijving van een pasgeboren computerbedrijf voor u.

Als ik God was… het overkomt iedereen vroeg of laat, en er is geen bevrijdender gedachte: almachtig zijn betekent alle hypocrisie laten varen, alle compromissen ontbinden. Moeilijk, want vaak blijft er alleen maar ellende over, maar daarin schuilt de aard van de mens, waar noch God noch Pirjeri zich mee kunnen bemoeien, namelijk zijn vrijheid: die ook de vrijheid omvat om een ​​waardeloos mens te zijn. En daar bevindt zich de Duivel niet: Pirjeri komt hem tegen bij natuurrampen, in oorlogen, bij cyberaanvallen gericht op het saboteren van gebedscollecties. Hij spreekt nooit met hem, want het conflict is totaal: morele grijsheid is één ding, maar het Kwaad moet alleen maar de stoeprand worden geschopt. Mede door de helderheid waarmee hij het van het Goede onderscheidt, is Paasilinna misschien een minder modieuze schrijver dan de pastelkleurige omslagen doen vermoeden.

De surrogaat-God vindt het Goede in de simpelste dingen, en zelfs dat zonder pretenties kunnen toegeven is geen geringe prestatie: een failliete vriend helpen, je vriendin wat begripvoller maken, de algehele pijn die je in de wereld voelt verminderen. En natuurlijk het scheppen van nieuwe diersoorten. Mensen laten lachen en huilen met zo'n schijnbaar voorspelbare parabel is werkelijk een prestatie die God waardig is.

Meer over deze onderwerpen: