Cocullo, het dorp dat zweeft tussen geloof, mysterie en slangen

Gelegen in het binnenland van de Abruzzen, tussen Marsica en de Peligna-vallei, openbaart het middeleeuwse dorp Cocullo zich als een zwevende plek, waar natuur, geschiedenis en folklore elkaar omarmen. Wandelend langs de stenen huizen en door de stille steegjes, laat u zich leiden door suggesties die van ver komen, uit een collectief geheugen waarin het heilige en het heidense op verrassende wijze samensmelten.

Het is geen toeval dat Cocullo bekend staat als ‘ de stad van de slangen ’, een definitie die zijn oorsprong vindt in oude rituelen. In de pre-Romeinse tijd werd hier de godin Angizia vereerd. Deze godin kon over vuur en slangen heersen en aan haar werden genezende krachten toegeschreven, die in combinatie met gif werden gebruikt. Toen het christendom opkwam, verdween die cultus niet, maar veranderde. Rond de 10e eeuw arriveerde San Domenico in het dorp en liet als geschenk een relikwie achter, namelijk het ijzer van zijn muilezel, als symbool van bescherming tegen beten van giftige dieren.

Elk jaar in mei komt Cocullo terug om de legende te vertellen met het Festa dei Serpari , waarbij het beeld van de heilige bedekt met levende slangen in een processie wordt rondgedragen: het is een evenement dat duizenden bezoekers trekt en het dorp uniek in de wereld maakt.

Waar ligt Cocullo?

In het bergachtige hart van Abruzzo , te midden van het groen van de Rio Pezzana-vallei, ligt Cocullo op ongeveer 80 kilometer van L'Aquila, in een landschap dat wordt gekenmerkt door ruige landschappen, dichte bossen en diepe stilte.

Het dorp ligt op een strategische en tegelijkertijd afgelegen locatie, waardoor het zijn identiteit door de eeuwen heen intact heeft kunnen houden: de echo van vervlogen tijden is terug te vinden in de stenen van de huizen, in de gebeeldhouwde portalen en in de klokkentorens die afsteken tegen de lucht.

Wat te zien in Cocullo

Het historische centrum van Cocullo ontdekt u stap voor stap, zonder haast. De smalle geplaveide straten, de stenen trappen en de kleine winkeltjes vertellen een eeuwenoud verhaal, gekenmerkt door eenvoudige gebaren en toewijding.

Het oude hart van het dorp: Rione San Nicola

In het hoogste deel van het stadje ligt de Rione San Nicola , waar nog restanten van de middeleeuwse muren en enkele oude toegangspoorten zichtbaar zijn: Porta Ruggeri , die zijn naam ontleent aan de feodale heren van Celano, Porta Renovata , die uitkijkt op de zuidelijke vallei, en Porta di Manno zijn als symbolische poorten die u uitnodigen om een ​​andere tijd binnen te treden.

Kerk van Maria delle Grazie: Geloof en kunst tussen de middeleeuwen en de barok

In het hart van het dorp staat de kerk van Maria delle Grazie , gebouwd in de 13e eeuw op de plaats waar ooit een tempel ter ere van Jupiter stond. Het huidige uiterlijk van het gebouw is het resultaat van eeuwenlange renovaties die het tot een perfecte synthese hebben gemaakt van middeleeuwse strengheid en barokke decoraties. De voorgevel, die door drie pilasters wordt gescheiden, heeft een centraal roosvenster , een architraaf met een afbeelding van het Agnus Dei en twee 16e-eeuwse beelden, ondergebracht in elegante aedicula.

Binnenin heeft de kerk een enkel schip en zijn er waardevolle fresco's bewaard gebleven die in de zestiende eeuw werden gemaakt. Daaronder vallen de Kruisafneming en de Kruisiging op. Vlakbij de zij-ingang bevindt zich ook een kostbaar drieluik waarop Sint Antonius, Maria Magdalena en Sint Amico zijn afgebeeld, wat nog meer getuigt van het rijke iconografische erfgoed van het dorp.

Middeleeuwse toren en kerk van San Nicola

Als u richting het einde omhoog loopt, komt u een stenen toren tegen die in de 12e eeuw door de Longobarden is gebouwd. Oorspronkelijk was het een verdedigingswerk dat als uitkijkpunt diende, maar in de loop der eeuwen werd het omgebouwd tot klokkentoren voor de nabijgelegen kerk van San Nicola . Tegenwoordig wordt de toren bekroond door een klokkentoren met kruisvensters . In de 19e eeuw werd hieraan een stadsklok toegevoegd.

De kerk, die ontstond door de indeling van een oud kasteel aan te passen, is een eenvoudig en solide bouwwerk. De strenge voorgevel contrasteert met het interieur, dat uitmondt in drie beuken met een tongewelf met lunetten.

Kerk van San Domenico: symbool van een unieke devotie

Het spirituele hart van Cocullo is de kerk van San Domenico , de heilige die de geschiedenis en identiteit van het dorp heeft getekend. Hoewel de eerste sporen van een religieus gebouw dateren uit de 16e eeuw, is de kerk die we vandaag de dag zien het resultaat van een reconstructie in de 20e eeuw. Opvallend zijn de imposante trommelkoepel en de piramidevormige klokkentoren, elementen die de kerk een statige uitstraling geven.

Het interieur is eenvoudig maar sfeervol: een enkel schip met een halfronde apsis, een centraal hoogaltaar en aan de rechterkant een fraai gesneden houten preekstoel. De echte bijzonderheid is echter de zijkapel die gewijd is aan San Domenico , waar de klok met tanden wordt bewaard, die de gelovigen tijdens het patroonsfeest met hun mond trekken als teken van toewijding en bescherming.

Wat te doen in Cocullo: Beleef de magie van het Serpari Festival

Eén dag per jaar komt het stille dorpje Cocullo tot leven als nooit tevoren en trekt het gelovigen, nieuwsgierigen en reizigers uit heel Italië en daarbuiten. Het is 1 mei en de dag waarop een ongewoon en sfeervol feest plaatsvindt: het Festa dei Serpari , een uniek ritueel, dat balanceert op het grensvlak tussen religie en heidendom, traditie en mysterie.

Het begint allemaal met de slangenvangers, centrale figuren in deze traditie. Het zijn mannen en vrouwen die zich vanaf 19 maart inzetten voor het vangen van slangen in de omgeving van het dorp. Het betreft niet-giftige soorten, die met zorg worden behandeld en onschadelijk worden gemaakt, niet uit wreedheid, maar uit respect en veiligheid, met het oog op de ceremonie. Op de dag van het festival zijn reptielen een integraal onderdeel van het ritueel.

Hoogtepunt is de processie die vertrekt vanaf de kerk van San Domenico: het houten beeld van de heilige, gedragen op de schouders, is volledig omwikkeld met levende slangen , die zich om het lichaam, de staf en het gezicht van de heilige kronkelen. Het is een haast voorouderlijk beeld, dat doet denken aan oude culten en een diepe symboliek. De slangenjagers volgen de processie, eveneens gehuld in slangen, in een optocht die door de straten van het centrum trekt.

De menigte verzamelt zich niet alleen om te kijken, maar ook om deel te nemen: ze kopen veters, medailles, ringen en kleine amuletten die gezegend worden en bewaard worden als geluksbrengers tegen de beten van dolle dieren, maar ook tegen angsten, ziektes en negatieve energieën. Het is een moment waarop de gemeenschap zich verenigd voelt, tussen spiritualiteit en folklore, met een bewustzijn dat tot verre wortels doordringt.

Want dit feest vindt feitelijk zijn oorsprong niet in het christendom. De oorsprong ervan gaat veel verder terug, naar de tijd waarin Angitia werd vereerd, de godin van de slangen van het Marsi-volk. Zij was een mysterieuze en fascinerende figuur, beschermvrouwe van genezende kennis en symbool voor oneindigheid, de cyclische aard van het leven en vernieuwing. Angitia , Anagtia voor de Samnieten, Anaceta voor de Peligni: verschillende namen voor een gedeeld, krachtig, vrouwelijk archetype dat in staat is te beheersen wat angst aanjaagt en dit om te zetten in kracht.

Hoe Cocullo te bereiken

Cocullo is gemakkelijk te bereiken, zowel met eigen vervoer als met het openbaar vervoer. Het dorp ligt aan de snelweg A25 Rome–Pescara , met een aparte afslag bij de tolpoort “Cocullo”. Vanaf daar is het slechts een paar kilometer lopen over de Via Santa Maria in Campo naar het hart van het stadje.

Als u vanuit L'Aquila vertrekt, neemt u eerst de A24 en vervolgens de A25 richting Pescara, tot aan de afslag naar Cocullo. Wie vanuit Sulmona komt, kan de Strada Provinciale 51 del Sagittario nemen en vervolgens de Statale 5, totdat deze de snelweg kruist. Ook vanuit Rome zijn er goede verbindingen: de rit ernaartoe duurt minder dan twee uur.

Voor degenen die de voorkeur geven aan de trein: het treinstation van Cocullo ligt op ongeveer 2 kilometer van het historische centrum. Het maakt deel uit van de lijn Sulmona–Avezzano–Pescara en maakt het ook mogelijk om vanuit steden als Chieti, Ovindoli en Pratola Peligna te reizen. Er zijn ook diverse actieve buslijnen die Cocullo verbinden met de belangrijkste gemeenten in de omgeving, waaronder Scanno, Anversa degli Abruzzi en Sulmona.