Bari, verticale instorting: San Nicola nu leeg

BARI - Van de ansichtkaarten die Italië veroverden tot het concrete risico om onszelf in de "kathedraal in de woestijn" te bevinden. In slechts twee jaar tijd heeft Bari een schat aan enthousiasme, passie en betrokkenheid verspild.

Volgens de officiële gegevens op het portaal «stadiapostcard» bedroeg het totale aantal toeschouwers van het seizoen 2024-25 301.948, met een gemiddelde van 15.892 bezoekers per wedstrijd. Daarmee staat het publiek van Bari nog steeds op het podium van de cadettencompetitie, achter Sampdoria (419.466 toeschouwers, gemiddelde van 23.304 per wedstrijd) en Palermo (372.742, gemiddelde van 20.708 per wedstrijd). De voetbalstad bereikte een seizoenrecord voor bezoekersaantallen met 24.425 mensen bij de wedstrijd tegen Salernitana op 15 maart, terwijl het laagste aantal bezoekers werd bereikt met 11.980 mensen bij de wedstrijd Bari-Brescia op 18 januari. Het is echter noodzakelijk om te beseffen hoeveel er in minder dan twee jaar tijd is verloren. In 2022-23 brak Bari het ene record na het andere wat betreft het aantal bezoekers in een San Nicola, dat punctueel adembenemende beelden opleverde die in heel Italië werden bewonderd. Een onweerstaanbare escalatie die het historische punt bereikte in de return in de play-off finale tegen Cagliari. De "vervloekte" avond van 11 juni 2023 maakte enerzijds een einde aan de promotiekansen van de rood-witten, en luidde anderzijds de numerieke achteruitgang in van een volk dat geen anonieme (of in sommige gevallen zelfs geleden) toernooien in de Serie A kan tolereren. 58.206 toeschouwers waren het aantal toeschouwers voor de wedstrijd tegen de Sardiniërs, die doorslaggevend was voor de overstap naar de Serie A: dit is het absolute record voor de belangrijkste voetbalfaciliteit in de stad in bijna 35 jaar activiteit. Zelfs de wedstrijden van het WK van 1990 (waar het stadion speciaal voor was gebouwd, met als bijkomend voordeel dat daar de wedstrijd om de derde plaats tussen Italië en Engeland werd gespeeld), of de finale van de Champions Cup van 1991, of de wedstrijden van de Roosters tegen de grote Italiaanse teams, trokken geen groter aantal toeschouwers. Maar het toernooi van 2022-23 (dat eindigde op de derde plaats in de reguliere competitie) leverde ook andere prestaties op: bij drie andere wedstrijden (tegen Palermo, Ternana en Frosinone) overschreed het aantal toeschouwers ruimschoots de 30.000, op Tweede Kerstdag werd tegen Genoa bijna de grens van 50.000 bereikt en bij de wedstrijd tegen Sudtirol, die gold voor de return in de halve finale van de play-offs, waren er 51.621 toeschouwers aanwezig. Maar er is meer. Want ook het daaropvolgende toernooi, dat eindigde met de zwaar bevochten redding in de play-outs, liet hogere cijfers zien dan het kampioenschap dat eindigde op 13 mei vorig jaar. In feite waren er bij de eerste drie thuiswedstrijden van het seizoen 2023-24 consequent meer dan 20.000 toeschouwers (bij Palermo, Cittadella en Catanzaro), terwijl het hoogtepunt werd bereikt met 33.808 toeschouwers bij de eerste wedstrijd van de play-out tegen Ternana. De vergelijking gaat dus mank: in 2022-23, inclusief de twee play-offwedstrijden, telde San Nicola een totaal aantal toeschouwers van 566.973 in 21 officiële wedstrijden, terwijl dat in 2023-24 (inclusief de play-offs) daalde naar 363.767 in 20 wedstrijden. In 2024-25 bedroeg het aantal thuiswedstrijden in de Serie B slechts 19, aangezien het team van Moreno Longo geen enkele seizoensfinale speelde: noch de play-offs, noch de play-outs. De berekening komt dus neer op een daling van 265.025 toeschouwers ten opzichte van twee toernooien geleden en 61.819 ten opzichte van vorig seizoen.

De analyse stopt hier echter niet. Want in het kampioenschap van 2022-23 was Bari, zelfs met de ploeg uit de Serie B, niet alleen leider in toeschouwersaantallen in de tweede divisie, maar zelfs het achtste Italiaanse team, achter alleen de historische grootheden: in volgorde van toeschouwersaantallen Inter, Milan, Roma, Lazio, Napoli, Juventus en Fiorentina. Het publiek in Bari, dat weliswaar in een lagere categorie valt, overtrof zelfs de grote steden die nu in het hoogste toernooi zijn geworteld, zoals Bologna, Atalanta, Turijn (aan de kant van Granata), Genua, Udine, Verona en Cagliari. Bari heeft dus zijn scepter in B verloren en kan zich ook niet troosten met het feit dat het op de derde trede van het podium blijft staan, met een duidelijke voorsprong op de achtervolgers, die echter steden vertegenwoordigen die qua omvang en verzorgingsgebied niet te vergelijken zijn met de hoofdstad van Puglia. Ook de vergelijking met de Serie A gaat niet op: Bari zou nu zeventiende staan, vóór alleen Como, Empoli, Monza en Venetië.

De redenen voor de duidelijke afzondering van het vierkant zijn overduidelijk. Historisch gezien wordt de Serie B gezien als een klein toernooi voor een van de grote steden in het zuiden, waar altijd stabiliteit op sportief gebied op het hoogste niveau is nagestreefd. De cadettendivisie is alleen aantrekkelijk als je er met de duidelijke intentie aan begint om te strijden voor het hoogste doel, ongeacht de uiteindelijke uitslag. Dit blijkt uit de onafgebroken leiderschapskwaliteiten van het publiek in de periode van vier jaar 2014-2018: vanaf het "prachtige mislukte seizoen" tot aan de financiële crisis heeft Bari (ondanks een onstabiel management en het feit dat het nooit promotie maakte) punctueel teams samengesteld die op papier competitief zijn en in de praktijk een hoog deelnemersveld hebben. Aan de andere kant is het moeilijk te verdragen dat we moeten wijken voor entiteiten in Serie B die, hoewel ze zich onderscheiden door hun grotere beschikbaarheid van investeringen, niet eens in de verste verte vergelijkbaar zijn met Bari in termen van "curriculum", potentieel of totale gebruikersbasis. Bovendien is de breuk met de familie De Laurentiis overduidelijk: afgezien van enkele ongepaste uitspraken van met name Aurelio, eigenaar van Filmauro en Napoli (de verwijzing naar het "tweede team" van de concerngroep is onvergetelijk), accepteren de fans terecht niet dat er een "co-existentie" plaatsvindt met het Napolitaanse team, wat Bari er feitelijk van weerhoudt om met de huidige eigendomsstructuur de Serie A te bereiken (twee clubs in dezelfde categorie zijn onacceptabel). Terwijl we wachten op inzicht in hoe de regelgeving rond timeshare zich zal ontwikkelen (de FIGC herhaalt dat zij geen verlenging zal overwegen na 30 juni 2028, de deadline voor de afstoting van de instelling), is het werkelijke gevaar dat we in de richting van massale apathie gaan, wat zich zou vertalen in een verdere daling van het publiek. Veel liefhebbers van de geschiedenis hebben al laten weten niet meer op de tribune te willen staan. Een overtuiging die alleen op twee manieren kan worden ondermijnd: door direct de voorwaarden te scheppen voor een overdracht van eigendom (de mogelijkheid voor een Amerikaanse investeerder om toe te treden blijft echter open) of door een team samen te stellen dat in staat is om te strijden voor het hoogste doel. De tijd van keuzes is al aangebroken. Oneindige liefde omzetten in onverschilligheid zou het wreedste vooruitzicht zijn.