Calorieën op verpakkingen en in menukaarten handig? Nee, zegt onderzoek, het maakt mensen onzeker

Vind je de calorieën op verpakkingen en menukaarten niet fijn om te zien? Dan ben je lang niet de enige. Uit nieuw onderzoek blijkt dat het vermelden van calorieën consumenten niet helpt om beter in te schatten welke voedingsmiddelen gezond zijn.

Het maakt hen juist meer onzeker.

Uit het onderzoek, gepubliceerd in het Journal of Retailing, blijkt dat mensen die calorie-informatie meenemen in hun oordeel, gezonde voeding minder gezond inschatten en ongezonde voeding minder ongezond. Het gevolg? Hun oordelen worden gematigder en ze twijfelen meer aan hun eigen inschattingen. Calorievermeldingen leiden dus niet tot betere keuzes, maar zorgen eerder voor verwarring.

In het onderzoek kregen deelnemers verschillende verschillende producten, zoals een salade of een cheeseburger, te zien. Vervolgens moesten ze inschatten hoe gezond ze deze vonden. Zonder calorie-informatie zagen ze een duidelijk verschil tussen gezond en ongezond. Maar zodra calorieën in beeld kwamen, vervaagde dat verschil.

In een ander experiment bleek dat het inschatten van het aantal calorieën in een product het vertrouwen in de eigen beoordeling aantastte. Juist die onzekerheid zorgde ervoor dat mensen hun oordelen afzwakten.

Opvallend is dat dit effect vooral optrad bij calorieën en niet bij andere voedingsinformatie zoals vet of koolhydraten. Volgens de onderzoekers komt dat doordat calorieën voor veel mensen bekend terrein lijken, terwijl ze in werkelijkheid minder goed worden begrepen. Deidre Popovich noemt dit in The Conversation de illusie van calorie-fluency: mensen denken dat ze calorieën goed kunnen interpreteren, maar raken juist eerder in de war zodra ze er actief over moeten nadenken.

De bevindingen werpen nieuw licht op de effectiviteit van publieke gezondheidsmaatregelen, zoals het verplicht vermelden van calorieën in restaurants of op verpakkingen. In Nederland is het op dit moment alleen verplicht om de calorieën te vermelden op verpakkingen. Op menukaarten hoeft dit niet. Er zijn enkele horecagelegenheden die het wel al doen, zoals Joe and the Juice, maar een groot deel van de horecaondernemers ziet het (nog) niet zitten. Uit een enquête van de Koninklijke Horeca Nederland bleek eerder al dat zelfs 67 procent van de ondernemers het geen goed idee vond.

In Amerika is het sinds 2018 voor ketens met meer dan twintig restaurants verplicht om alle calorieën op de menukaarten te zetten. Daar ontkom je er in restaurants ook bijna niet aan om de calorieën van te weten van je bestelde gerecht.

Beleidsmakers gaan ervan uit dat transparantie leidt tot gezondere keuzes. Zo zou de maatregel om calorie-informatie aan de menukaarten van grote horecagelegenheden toe te voegen volgens een onderzoek van de Universiteit van Liverpool tot het jaar 2041 zo’n 730 sterfgevallen voorkomen. Maar dit onderzoek laat zien dat dat lang niet altijd het geval is. In sommige gevallen kan informatie over calorieën dus averechts werken.

Dat betekent niet dat deze informatie verwijderd moet worden. Wel is het belangrijk dat ze ondersteund wordt met context, zodat ze beter te interpreteren is. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van kleurcodes zoals het verkeerslichtsysteem, of het toevoegen van referentiewaarden: hoeveel procent van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid calorieën een product bevat.

Thuiswerken weer steeds meer onder druk: ‘Doodzonde’

Amerikaanse oud-president Biden heeft ‘agressieve’ prostaatkanker