Spoedeisende hulp-arts over veelvoorkomende ongevallen: ‘Dít middel heb ik niet meer in huis’

Het liefst blijven we er zo ver mogelijk vandaan, maar toch belanden sommige mensen op de spoedeisende hulp in het ziekenhuis. SEH-arts Heleen Lameijer (37) vertelt aan Metro welke veelvoorkomende ongevallen en ongelukken zij regelmatig ziet. Maar vertelt ook welke daarvan best te voorkomen zijn.

Je hoopt er liever nooit te belanden: de spoedeisende hulp. Maar toch komen jaarlijks meer dan een miljoen mensen door een ongeluk, ongeval of andere medische reden op deze ziekenhuisafdeling terecht. Eerder werd bekend dat steeds meer fietsers op de SEH belanden.

SEH-arts Heleen Lameijer werkt op de spoedeisende hulp in het Frisius MC in Leeuwarden. Naast haar werk als dokter schreef ze over haar ervaringen op de spoedeisende hulp in haar boeken Op de spoedeisende hulp en in juni verschijnt Hollen of stilstaan. En via haar platform Make Science Work probeert ze in begrijpelijke taal medische en wetenschappelijke informatie te delen. Maar waarom wilde zij als jonge dokter ooit op de SEH werken? „Ik wilde graag iets betekenen op een van de slechtste dagen in iemands leven. Iedere dag is bij ons anders. Soms is het druk met veel actie, soms is er minder actie. Het is een spannend beroep.”

Haar boeken geven een inkijkje op de SEH-vloer. „Het gaat over verhalen die daar plaatsvinden, maar ook het menselijke aspect achter patiënt en dokter. Bij het schrijven van mijn eerste boek speelden ook de coronacrisis en bijvoorbeeld mijn oma prominente rollen. In het tweede boek neem ik mijn zwangerschap en daarmee mijn eigen rol als ‘patiënt’ mee.”

Lameijer draait in het Frisius MC diensten van 28 uur per week. „Daar zien we zo’n 30.000 patiënten op de spoedeisende hulp per jaar. Dat wisselt per seizoen. De zomers zijn rustiger en de winter- en griepperiodes drukker.”

De dokter ziet op zo’n werkdag nogal wat leed voorbij komen. Ze noemt een aantal veelvoorkomende ongelukken op die zij regelmatig op haar afdeling ziet. „Wat betreft ernstig letsel zijn het veelal auto-ongelukken, reanimaties of hartinfarcten.”

Niet alle ongelukken vallen onder de noemer ‘ernstig letsel’. Sommige ongelukken en ongevallen schuilen namelijk in een klein hoekje. Lameijer somt een aantal van dit soort veelvoorkomende SEH-ongevallen op:

„We zien veel botbreuken door bijvoorbeeld valpartijen. Vooral polsbreuken of ouderen die hun heup breken bij een ongeval met de fiets.”

„Ook ongevallen door het klussen zie ik vaak. Zeker nu het mooi weer is, gaan mensen lekker in de tuin klussen en dan zien we toch wel regelmatig handletsel door een zaag of ander gereedschap.”

„Ik raad dan ook aan om bij het klussen bescherming te dragen. We zien nog te vaak metaal- of houtsplinters in de ogen. Zet even een bril op als je met metaal of hout aan de slag gaat.”

„Daarnaast belanden ook veel mensen met brandwonen bij de SEH. Door heet water, een oven of kinderen die hete thee over zich heen hebben gehad.”

„De meest heftige zijn geen ongevallen, maar vergiftigingen. Zeker bij kinderen. Vaak doordat zij per ongeluk medicatie, schoonmaak- of huishoudelijke middelen of andere chemische stoffen hebben binnengekregen.”

„Wat veel mensen niet weten is dat nagellakremover met aceton heel erg gevaarlijk is. Ik heb dat zelf niet meer in huis sinds ik een dochter heb. Ik heb tijdens mijn werk een kindje zien overlijden nadat het nagellakremover had opgedronken. Door maar een klein beetje binnen te krijgen, zeker als kind, kun je allerlei orgaanfalen krijgen. De ademhalingsorganen kunnen bijvoorbeeld uitvallen.”

„Ook het bewaren van chemische stoffen in een oude frisdrankfles is gevaarlijk. Veel mensen doen dat om bijvoorbeeld te gebruiken bij het verven of te klussen. Het gevaar is dat iemand daar een slokje van neemt omdat ze denken dat er frisdrank in zit. Doe dat dus niet. Behoud de normale verpakking en zet dit soort stoffen hoog in een kast.”

„We zien tegenwoordig ook meer ongevallen door e-bikes, ook bij kinderen en jongeren. Steeds meer jongeren lopen letsel op door een val met een e-bike. Deze elektrische fietsen gaan snel, zijn zwaarder, onhandig en eigenlijk zou je als bestuurder dan een helm moeten dragen. Als je valt, is de impact namelijk groter. Dat zien we ook bij jongeren. We zien bij hen meer breuken, maar ook schedel- en hersenletsel. En dat is verontrustend, zeker op jonge leeftijd, want dat kan impact hebben op de rest van je leven.”

„Je moet gewoon een helm dragen op een e-bike. Ook traumachirurg Jeroen Poos waarschuwt daar al langer voor. Een helm kan namelijk het verschil maken tussen wel of geen hersenletsel. Het zit niet in onze cultuur om een helm te dragen, maar een e-bike is iets anders dan een gewone fiets. Op een racefiets dragen we toch ook een helm?”

„Dat we nog steeds eigenhandig vuurwerk afsteken, vinden wij als dokters veelal een slechte zaak. We zien rond de jaarwisseling zoveel oog-, hand- en brandwondletsel. Daar word ik wel verdrietig van omdat het te voorkomen is. Zeker bij kinderen, die we daarvoor moeten beschermen.”

En dan haalt de SEH-arts nog een twee zaken aan die wat haar betreft ook belangrijk zijn om te weten:

„Het kan zijn dat je je vinger door een ongeval eraf snijdt of zaagt. Om de vinger er weer goed op te kunnen zetten (dit moet wel snel gebeuren), moet je de vinger bewaren in ijs. Belangrijk is dat je de vinger niet direct in contact brengt met ijs, maar het in een gaasje of zakje doet en dan koud bewaart.”

„Een tand kun je het best bewaren in je mond met speeksel. Als je dat doet kan de tand namelijk vaker teruggeplaatst worden. Ook klinkt soms dat een glas melk een optie is om de tand in te bewaren. Daar zit ergens een kern van waarheid in, maar idealiter bewaar je de tand in je mond.”

Naast haar werk als SEH-arts zette Lameijer ook een online reanimatiecursus op. „Op de spoedeisende hulp kwam ooit een man binnen die door een hartstilstand was neergevallen in de kroeg. Maar niemand wist daar hoe te reanimeren en de man overleed. Ik bleef daar mee zitten, dat een man van begin 40 in een volle kroeg niet geholpen kon worden. Ik weet dat lang niet iedereen zo’n reanimatiecursus volgt, dus besloot ik er eentje op te tuigen die je online, via Instagram, website en app, kan volgen. Het is namelijk mijn missie dat iedere Nederlander kan reanimeren.”

Wat betreft reanimatie heeft Lameijer daarover nog een advies. „Iets doen is beter dan niets. Mensen zijn bang dat ze iets verkeerd doen en bijvoorbeeld ribben breken. Maar een rib breken is beter dan dat iemand komt te overlijden. Durf die stap te nemen, daarin kun je niet iets fout doen.”

En dan wil Lameijer nog iets meegeven over de wachttijd bij de spoedeisende hulp. „Houd er rekening mee dat je misschien moet wachten. Hoe zieker iemand is, hoe eerder hij of zij wordt geholpen. De zorg staat onder druk. Kom jij met relatief simpel letsel op de SEH binnen, hoe ernstig dat voor jou persoonlijk ook kan zijn, dan zal je waarschijnlijk moeten wachten. Besef dat voordat je naar de SEH komt. Wij wegen dat in het ziekenhuis af aan de hand van de ernst en dreiging van potentieel letsel. We hebben het soms te druk en kunnen niet altijd iedereen maar helpen. Moet jij wachten bij de SEH? Dan kun je er vanuit gaan dat iemand anders voorrang nodig heeft.”

Nancy verloor haar zoon bij een ongeluk: ‘Mijn leven is verwoest’

Gezondheidswetenschapper dr. Len de Nys waarschuwt voor chronische ontsteking: ‘Verborgen boosdoener achter gezondheidsproblemen’